«Στοιχείο χλευασμού και δημιουργίας ανεκδότων» χαρακτήρισε ο πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Θανάσης Βαλτινός την τόσο μεγάλη καθυστέρηση της έκδοσης του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην χτεσινή παρουσίαση του 6ου τόμου που αφορά το γράμμα δέλτα.
Η ολοκλήρωση της έκδοσης του Λεξικού σύμφωνα με εκτιμήσεις του ίδιου του Κέντρου Ερευνας Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων ΙΛΝΕ Τ θα πάρει 370 χρόνια, όπως ανέφερε ο νυν πρόεδρος της Ακαδημίας Αντώνιος Κουνάδης ο οποίος ενδιαφέρεται για τη Γλώσσα, αν και δεν είναι φιλόλογος, είναι μηχανικός ομ. καθηγητής του ΕΜΠ και ο οποίος προκάλεσε την οργάνωση της παρουσίασης του 6ου τόμου υπό μορφή Ημερίδας προκειμένου να αναδειχθεί το πρόβλημα και να ανοίξει μια συζήτηση εν μέσω ειδικών του κλάδου για να εξευρεθεί μια λύση.
Το υλικό προς έκδοση απ’ ό,τι φαίνεται υπάρχει. Αναρίθμητα είναι τα λήμματα, τον ακριβή αριθμό των οποίων δεν γνωρίζει, όπως παραδέχθηκε ο επιμελητής του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας, ομ. καθηγητής ΕΚΠΑ Χριστόφορος Χαραλαμπάκης ο οποίος ανέλαβε ουσιαστικά να απαντήσει σε όσους «άσχετους» και «κάποιους πολιτικούς» επικρίνουν την Ακαδημία για την μη ολοκλήρωση της έκδοσης του Λεξικού. Ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι «οι λεξικογράφοι είναι αξιολύπητα όντα, δουλεύουν νυχθημερόν και είναι πιθανόν να βιώσουν τον ψόγο. Ευτυχώς όμως που υπάρχουν οι λεξικογράφοι γιατί παρόλο που γνωρίζουν ότι είναι δύσκολο να δαμάσουν μια ζωντανή γλώσσα 3.500 χρόνων, όπως είναι η ελληνική, δουλεύουν αφοσιωμένοι στο σισσύφειο έργο τους».
Κανένα λεξικό δεν είναι τέλειο, είπε, και όλοι γνωρίζουν ότι έχουν να κάνουν με ένα κινούμενο στόχο, καθώς όταν ολοκληρωθεί η καταγραφή ενός λεξικού, αρχίζει πάλι από την αρχή, γιατί η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα στοιχεία. Αφού ανέφερε ότι ο ίδιος ξεκίνησε την καριέρα του ως συντάκτης του Λεξικού κι ύστερα από 6 χρόνια έφυγε βλέποντας το αδιέξοδο του εγχειρήματος, κατέληξε ότι πριν από χρόνια επί προεδρίας του Επαμ. Σπηλιωτόπουλου είχε παρθεί η απόφαση να επικεντρωθεί το Λεξικό στις διαλέκτους. Κάτι που δεν έγινε …
Ολοι μίλησαν για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας ως μία λύση. Προσωπικά, θυμάμαι τον αείμνηστο Νικόλαο Ματσανιώτη όταν ανέλαβε την προεδρία της Ακαδημίας Αθηνών σε μια συνέντευξη που είχα μαζί του, μου είχε πει για την έκδοση του Λεξικού, ότι δεν χρειάζεται να εκδοθεί. Αρκεί να γίνει ηλεκτρονική καταγραφή του πλούσιου υλίκού που έχει συγκεντρωθεί και να βγει στους ειδικούς ή ακόμη και στο ευρύ κοινό στο διαδίκτυο. Γιατί και το κόστος αυτής της έκδοσης ήταν τότε αλλά πολύ περισσότερο σήμερα, ανυπολόγιστο.
Αναφερόμενος στο κόστος ο κ. Κουνάδης, είπε ότι παλαιότερα είχε συμφωνήσει με τον Στέλιο Παπαδημητρίου, τον πρόεδρο του Ιδρύματος Ωνάση να διατεθούν κάποια δισεκατομμύρια δραχμές για την ολοκλήρωση της έκδοσης, αλλά μετά τον θάνατό του αυτό το σχέδιο λησμονήθηκε. Το κακό είναι ότι πολλά λήμματα παραμένουν σε καρτέλλες, δεν έχουν καν ψηφιοποιηθεί. «Να δούμε το λημματολόγιο» είπε στη συνέχεια ο κ. Χαραλαμπάκης, το οποίο κατά την άποψή του «πρέπει να παραμείνει σε ηλεκτρονική μορφή».
«Η καθυστέρηση δεν είναι ασυνήθης σε μεγάλα επιστημονικά έργα όπως αυτό» επεσήμανε ο καθηγητής Erich Trapp της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών , εκδότης του Λεξικού της Βυζαντινής Γλώσσας. Και για να τονίσει πόσο δύσκολο είναι το έργο καταγραφής των λέξεων, της καταγωγής καθεμιάς και της αναζήτησης της πολλαπλής σημασίας τους, αναφέρθηκε σε λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας που πρωτοεμφανίζονται από τον 10ο έως τον 16ο αιώνα. Μίλησε επίσης ο ομ. καθηγητής ΑΠΘ Ιωάννης Καζάζης ο επιστημονικός υπεύθυνος του Λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669) του Εμμανουήλ Κριαρά.
Ακολούθησαν τοποθετήσεις των ερευνητών του Κέντρου Ερευνας των Νεοελληνικών Διαλέκτων με πρώτη την διευθύντρια –αρχισυντάκτρια του 6ου τόμου Χριστίνα Μπασέα- Μπεζαντάκου και τους: Γεωργία Κατσούδα, Ιω Μανωλέσσου, Σταμάτη Μπέη, Μαγδαληνή Κωνσταντινίδου, Αικατερίνη Τζαμάλη, Αγγελο Αφρουδάκη και Γεώργιο Τσουκνίδα.
