Η Δημοσιογράφος Υγείας, Ιωάννα Λάκα, επισκέφθηκε τον Χειρουργό Λαπαροσκόπο και Διευθυντή στο ΝΙΜΤΣ, Dr. Διονύσιο Πινιαλίδη, στο ιατρείο του στην Αθήνα. Προέκυψε μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση γενικά για τις μεταβολικές διαταραχές και πιο ειδικά για την παχυσαρκία, την ανορεξία και την απώλεια βάρους στην τρίτη ηλικία.
Κύριε Πινιαλίδη, τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο «μεταβολικές διαταραχές»;
Οι μεταβολικές διαταραχές αποτελούν μία ομάδα σοβαρών γενετικών ή επίκτητων ασθενειών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την διαταραχή της ικανότητας του σώματος να δημιουργήσει ή να διασπάσει σημαντικές ουσίες, οι οποίες εφοδιάζουν τον οργανισμό με την απαραίτητη ενέργεια και που βρίσκονται στα τρόφιμα.
Οι σύνθετες μεταβολικές αντιδράσεις που ευθύνονται για τη διάσπαση αυτών των ουσιών, συμβαίνουν από το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο της γέννησης και παίζουν σημαντικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Εάν το σώμα έχει πάρα πολύ ή πολύ λίγο από αυτές τις ουσίες, μπορούν να προκύψουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Παρακάτω θα μιλήσουμε για την παχυσαρκία, την ανορεξία, καθώς και την απώλεια μυϊκού βάρους τρίτης ηλικίας, οι οποίες αφορούν σε επίκτητες διαταραχές, που όμως δύναται να κουβαλούν το βάρος γενετικής προδιάθεσης ή γονιδιακής επιβάρυνσης.
Η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως η «η μάστιγα της εποχής». Σας βρίσκει σύμφωνο αυτός ο χαρακτηρισμός που της έχει δοθεί;
Η παχυσαρκία ολοένα και αυξάνεται και ενδέχεται να καταστεί επικίνδυνη, καθώς μπορεί να προκαλέσει στο μέλλον πολλές παθήσεις, όπως π.χ. σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές, καρδιαγγειακά νοσήματα κ.α. Η Χειρουργική Παχυσαρκίας (Οbesity Surgery) έχει ως στόχο τη δραστική μείωση βάρους σε παχύσαρκους ασθενείς. Με την ελάττωση του βάρους σώματος, μέσω μιας βαριατρικής επέμβασης, αποφεύγονται ή και θεραπεύονται πολλές από τις παραπάνω παθήσεις.
Η χειρουργική της παχυσαρκίας περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα χειρουργικών τεχνικών που στοχεύουν στην οριστική αντιμετώπιση της πάθησης. Η χειρουργική από μόνη της δεν μπορεί να δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα, αν δεν συμμορφώνεται ο ασθενής στις οδηγίες των θεραπόντων, ενώ επίσης είναι σημαντικό να έχει ψυχολογική υποστήριξη, εάν υπάρχει τέτοια ανάγκη.
Γιατρέ, είναι η παχυσαρκία όσο απλή νομίζουμε;
Η παχυσαρκία συνδέεται με διάφορες παθολογικές καταστάσεις, που επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία και την ψυχολογία του πάσχοντος. Είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και τα αίτια που συμβάλλουν σε αυτή είναι τα εξής ακόλουθα:
- η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων
- η χρονική κατανομή των γευμάτων στην ημέρα
- τα περιστασιακά γεύματα
- το κοινωνικό stress που οδηγεί τους ανθρώπους στις γευστικές απολαύσεις ως μέσο εκτόνωσης
- ο καθιστικός τρόπος ζωής
- η έλλειψη επαρκούς άσκησης και σωματικής δραστηριότητας
- η γενετική προδιάθεση, που παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και
- οι ενδοκρινολογικές διαταραχές, η λήψη φαρμάκων ή η διακοπή του καπνίσματος.
Πώς συνδέεται η νευρική ανορεξία με τον μεταβολισμό;
Η ανορεξία μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αποκλειστικά μία σοβαρή ψυχιατρική ασθένεια αλλά τελικά αποδείχτηκε ότι συνδέεται και με προβλήματα στον μεταβολισμό. Ουσιαστικά, πρόκειται για μία διατροφική διαταραχή που οδηγεί τους ανθρώπους να χάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο βάρος, τρώγοντας ελάχιστες ποσότητες φαγητού.
Τα άτομα με ανορεξία έχουν συχνά μία παραποιημένη εικόνα για τον εαυτό τους και μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν επιπλέον κιλά, ακόμα και αν είναι λιποβαρή. Συχνότερα, επηρεάζει τις νέες γυναίκες, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε άνθρωπο οποιασδήποτε ηλικίας ή φύλου. Σε βάθος χρόνου, ενδέχεται να βλάψει τους μυς, τα οστά, την καρδιά, τη γονιμότητα και δυστυχώς ενίοτε μπορεί να αποβεί και μοιραία για τον ασθενή. Ωστόσο, είναι μια πάθηση που μπορεί να αντιμετωπιστεί, βοηθώντας τους ασθενείς να ανακάμψουν πλήρως.
Περνώντας στο θέμα της απώλειας βάρους σε ανθρώπους τρίτης ηλικίας, τι ισχύει, Γιατρέ;
Με την πάροδο των χρόνων, παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση του σώματος. Μετά τα 20-30 έτη, αυξάνεται η λιπώδης μάζα, ενώ η ελεύθερη λίπους μάζα σώματος μειώνεται σταδιακά λόγω της απώλειας των σκελετικών μυών. Όταν τα άτομα εισέρχονται στην τρίτη ηλικία, υπάρχει η σχετική αύξηση του ενδοκοιλιακού λίπους, σε σχέση με το υποδόριο ή το συνολικό σωματικό λίπος, ενώ παρατηρείται επίσης αύξηση του λίπους μεταξύ των μυών, αλλά και ενδοηπατικά, τα οποία αποτελούν παράγοντες κίνδυνου για αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικά νοσήματα που αυξάνονται με τη γήρανση. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διεξαχθεί για το συγκεκριμένο θέμα, η οικειοθελής απώλεια βάρους σχετίζεται με μειωμένη θνησιμότητα σε άτομα με διαβήτη, διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη και άλλα προβλήματα υγείας. Άλλες μελέτες, βέβαια, δείχνουν ότι δεν υπάρχει καμία επίδραση της απώλειας βάρους στα ποσοστά θνησιμότητας.
Ποια είναι η διαφορά στη θεραπεία για την απώλεια βάρους μεταξύ των διάφορων ηλικιακών ομάδων;
Σε γενικές γραμμές, η απώλεια βάρους στα παχύσαρκα άτομα κάθε ηλικίας μπορεί να βελτιώσει τις επιπλοκές που σχετίζονται με την παχυσαρκία, τη σωματική λειτουργία, και την ποιότητα της ζωής. Επίσης, στοχεύει να βελτιώσει να βελτιώσει το αναλογούμενο βάρος στις αρθρώσεις των γονάτων, των ισχίων και της Σπονδυλικής Στήλης, όπως και την κυκλοφορία στα άκρα. Βέβαια, ο βασικός λόγος της θεραπείας για την απώλεια βάρους μπορεί να διαφέρει μεταξύ των ηλικιακών ομάδων. Πρωταρχικός στόχος σε ενήλικές προχωρημένης ηλικίας, πρέπει να είναι η βελτίωση της σωματικής λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής.
Επιπλέον, η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να διαφέρει μεταξύ των νεότερων και ηλικιωμένων, λόγω της αυξανόμενης σημασίας της πρόληψης απώλεια μυϊκής μάζας και της οστικής μάζας που συμβαίνει με την απώλεια βάρους σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Το θεραπευτικό πλάνο που θα τεθεί, πρέπει να βοηθήσει τα άτομα αυτά να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να συμμορφωθούν στις διατροφικές αλλαγές και την ένταξη της σωματικής άσκησης στη ζωή τους.
Dr. Διονύσιος Πινιαλίδης, Χειρουργός Λαπαροσκόπος και Διευθυντής στο ΝΙΜΤΣ.
