ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Στην καρδιά του σκότους με οδηγό τον Κρόνενμπεργκ μέσα από ένα συναρπαστικό ταξίδι στον μελλοντικό κόσμο της τεχνολογίας και της αποξένωσης
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
Μια αριστουργηματική ταινία από τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, «Εγκλήματα του μέλλοντος», γυρισμένη στην Ελλάδα, και που κινείται ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, ξεχωρίζει από τις νέες ταινίες αυτής της βδομάδας, μαζί με μια γαλλική ταινία, «Νεαροί εραστές», όμορφη ιστορία έρωτα της Καρίν Ταρντιέ, με ωραίες ερμηνείες από τους Φανί Αρντάν και Μελβίλ Πουπό.
Στο πρόγραμμα και μερικές εξαιρετικές επανεκδόσεις: «Η μοναχική σύζυγος» (1964), ένα ακόμη αριστούργημα από τον Ινδό Σατιαζίτ Ράι, βραβευμένο στο φεστιβάλ Βερολίνου και βασισμένη σε νουβέλα του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, γύρω από το δράμα μιας μοναχικής, παντρεμένης γυναίκας, που ερωτεύεται έναν ξάδερφο που τους επισκέπτεται, και «Ριφιφί» (1955), το κλασικό γκανγκστερικό θρίλερ του Ζιλ Ντασσέν, που στάθηκε βάση για πολλές αντιγραφές και, συχνά κακές απομιμήσεις.
**** ½ – Εγκλήματα του μέλλοντος
Crimes of the Future. Καναδάς/Ηνωμένο Βασίλειο/Ελλάδα, 2022. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Ηθοποιοί: Βίγκο Μόρτενσεν, Λέα Σεϊντού, Κρίστεν Στιούαρτ, Σκοτ Σπίντμαν. Γιώργος Πυρπασόπουλος, Μιχάλης Βαλάσογλου. 107΄
Έκπληξη μαζί και ευπρόσδεκτη πρόκληση προκαλούν συνήθως οι ταινίες του Καναδού σκηνοθέτη Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Από ταινίες όπως το «Scanners» και «Βιντεοδρόμιο» μέχρι το «Γυμνό γεύμα» και το «eXistenZ», και φτάνοντας στα σημερινά «Εγκλήματα του μέλλοντος», που γυρίστηκε εξολοκλήρου στην Ελλάδα, με Έλληνα παραγωγό και που πρωτοείδαμε στο διαγωνιστικό τμήμα του πρόσφατου 75ου Φεστιβάλ των Καννών, ο Κρόνενμπεργκ δείχνει πως ξέρει τέλεια να συνδυάζει με άνεση και ισορροπία τα σουρεαλιστικά και τα παραισθησιογόνα στοιχεία με το ρεαλιστικό και το φανταστικό, χωρίς να αποφεύγει, ταυτόχρονα να κάνει και ένα είδος μεταφοράς σε γενικότερα κοινωνικά θέματα.
Τα «Εγκλήματα του μέλλοντος» ξεκίνησαν στην πραγματικότητα το 1970 με μια 63 λεπτών ταινία με τον ίδιο τίτλο, με σενάριο που έγραψε, όπως και σήμερα, ο ίδιος ο Κρόνενμπεργκ, όπου, εκτός από τα διάφορα άλλα θέματα, υπάρχει κι αυτό της ανάπτυξης νέων ανθρωπίνων οργάνων για να βοηθήσουν τον άνθρωπο να προσαρμοστεί στη νέα κοινωνία της τεχνολογίας, που είναι ακριβώς και το κεντρικό θέμα της νέας του ταινίας.
Αυτή η επικίνδυνη, όπως σταδιακά ανακαλύπτουμε, αναπροσαρμογή του ανθρώπου του μέλλοντος δεν μπορεί παρά να οδηγήσει «στην καρδιά του σκότους», όπως αναφέρει ένα από τα πρόσωπα προς το φινάλε της ταινίας, φέρνοντας στο νου το ομότιτλο βιβλίο του Τζόζεφ Κόνραντ, από το οποίο εμπνεύστηκε και το «Αποκάλυψη, τώρα» ο Κόπολα. Το ταξίδι προς την καρδιά του σκότους, που μας οδηγεί ο Κρόνενμπεργκ είναι τη φορά αυτή ένα ταξίδι μέσα από τις πιθανές αλλαγές που έχουν επιφέρει στον πλανήτη μας οι νέες τεχνολογίες και που οδηγούν τους ανθρώπους στην αναζήτηση νέων οργάνων για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις.
Από τα πρώτα κιόλας πλάνα, ο θεατής έχει την αίσθηση πως βρίσκεται στον αλλόκοτο, φανταστικό, ταυτόχρονα και συναρπαστικό, κόσμο του Κρόνενμπεργκ: ένα μικρό αγόρι, με τα νέα όργανα που έχει αποκτήσει, αρχίζει να τρώει ένα πλαστικό κουβά, ενώ, στη συνέχεια, η απελπισμένη μητέρα του τον δολοφονεί, πνίγοντας τον με το μαξιλάρι, για να αφήσει αμέσως μετά, τηλεφωνικό μήνυμα στο σύζυγο, «να έρθει να μαζέψει το πτώμα του όντος που αποκαλεί παιδί του».
Στον παράξενο αυτό κόσμο της νέας τεχνολογίας και της αποξένωσης, όπου οι άνθρωποι έχουν προσαρμοστεί σ’ ένα περιβάλλον πλαστικό, σταρ είναι οι performance artists, επικεφαλής των οποίων είναι ο Σολ (Βίγκο Μόρτενσεν) και η σύντροφος του, Καπρίς (Λέα Σεϊντού), που στήνουν τα πρωτοποριακά σόου τους, με μηχανήματα που με υπερσύγχρονη χειρουργική επέμβαση ανοίγουν το στήθος του Σολ για να παρουσιάσουν τα νέα του όργανα, που όχι μόνο εντυπωσιάζουν τους παριστάμενους αλλά και που τα χρησιμοποιεί ως κύρια βάση του το «ανύπαρκτο» Εθνικό Μητρώο Οργάνων.
Τι μπορεί όμως να είναι αυτή η χειρουργική επέμβαση; Ένα είδος νέου σεξ, όπως τονίζει ένα από τα πρόσωπα; Ή μια τέχνη που δημιουργείται μέσα από την αναρχία, όπως πιστεύει ο Σολ; Γύρω από το ζευγάρι Σολ-Καπρίς κινούνται διάφορα πρόσωπα, το καθένα με τη δίκη του πορεία: ο μαύρος ντετέκτιβ, υπεύθυνος του New Vice, που προσπαθεί να ξεσκεπάσει. μια, όπως πιστεύει, επικίνδυνη (ίσως και τρομοκρατική) συνωμοσία, οι υπεύθυνοι του Μητρώου Οργάνων, Γουίπετ (Ντον ΜακΚέλαρ) και Τίμλιν (Κρίστεν Στιούαρτ), που είναι ξετρελαμένη με τον Σολ, ο περίεργος Δρ. Νασαντίρ (Γιώργος Πυρπασόπουλος), όπως και ένας άλλος περφόρμερ, με εκατοντάδες αυτιά στο γυμνό σώμα του.
Ο Κρόνενμπεργκ ξέρει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο να δημιουργεί την ατμόσφαιρα του φανταστικού, από την οποία δεν λείπει η ωμότητα και το gore, όλα δοσμένα με υπνωτικές εικόνες που στοιχειώνουν. Κι αυτή η ατμόσφαιρα δεν λείπει από αυτά τα συγκλονιστικά, με τα πολλά καίρια αν και αναπάντητα, ερωτήματα, «Εγκλήματα του μέλλοντος». «Ζήτω η νέα σάρκα», φώναζε ο ήρωας προς το φινάλε της ταινίας «Βιντεοδρόμιο». «Ζήτω τα νέα όργανα» θα μπορούσε να φωνάξει και ο Σολ στο φινάλε της δίκης του ταινίας. Όργανα όμως που, μάλλον, κάποια μυστική οργάνωση, όπως αφήνεται να νοηθεί, μπορεί να τα εμποδίσει και να μας επαναφέρει, αν δεν είναι ήδη αργά, σώους και υγιείς σε μια πιο ανθρώπινη κοινωνία…
** ½ – Νεαροί εραστές
Les jeunes amants. Γαλλία, 2021. Σκηνοθεσία: Καρίν Ταρντιέ. Σενάριο: Ανιές ντε Σασί, Ραφαέλ Μουσαφίρ, Ηθοποιοί: Φανί Αρντάν, Μελβίλ Πουπό, Σεσίλ Ντε Φρανς. 114΄
Ο έρωτας ανάμεσα σε ένα παντρεμένο και με παιδιά μεσήλικα άντρα και μια πολύ μεγαλύτερη του σε ηλικία γυναίκα είναι το θέμα της ταινίας «Νεαροί εραστές» της Καρίν Νταρντιέ, βασισμένη σε ένα σενάριο που σχεδίαζε να γυρίσει η Ισλανδή σκηνοθέτρια Σολβέιγκ Άνσπαχ, η οποί πέθανε, σε ηλικία 54 χρόνων, πριν προλάβει να το γυρίσει. Ο Πιέρ (Μελβίλ Πουπό)είναι ένας διάσημος 45άρης γιατρός, παντρεμένος με μια όμορφη γυναίκα και με δυο παιδιά, και η Σόνα (Φανί Αρντάν), μια 71χρονη συνταξιούχος αρχιτεκτόνισσα, αποφασισμένη να βάλει τέλος στις ερωτικές της σχέσεις.
Αν και συναντιόνται για πρώτη φορά τυχαία, πολλά χρόνια πιο πριν στο νοσοκομείο, όπου εισάγεται η ετοιμοθάνατη φίλη της Σόνα, η δεύτερη συνάντησή τους, που θα σημαδέψει και το ξεκίνημα του έρωτά τους (ένας έρωτας ίσως σε αντίθεση με το φόβο του θανάτου) θα γίνει 15 χρόνια αργότερα, χάρη σε ένα φίλο συνάδελφο που του ζητάει να τον συντροφέψει στην επίσκεψη του στο σπίτι της γυναίκας. Παρόλο που το σενάριο ίσως φανεί απίθανο, αυτό βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία, εκείνη της μητέρας της Σολβέιγκ Άνσπαχ, που ήταν και ο λόγος που η σκηνοθέτρια σχεδίαζε να την κινηματογραφήσει.
Η συνάντηση των δυο θα εξελιχθεί σε ένα μεγάλο, παθιασμένο έρωτα που η σκηνοθέτρια αναπτύσσει σταδιακά, με λεπτότητα και χωρίς εξάρσεις, δίνοντας την εξέλιξη με μια ρομαντική υφή, χωρίς όμως μελοδραματισμούς ή έντονες συγκρούσεις – ακόμη κι όταν ο έρωτας αυτός συγκλονίζει τη σύζυγο, που δεν μπορεί να καταλάβει πώς ο σύζυγος μπόρεσε να ερωτευτεί, όχι μια νεότερη και πιο όμορφη από αυτήν γυναίκα, αλλά μια γυναίκα τόσο μεγάλης ηλικίας. Μια ωραία, αιώνια ιστορία έρωτα, που σε συγκινεί χάρη στις ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών.
