Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Πρόγραμμα σχετικά με λύσεις και κοινά πλαίσια διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες («πρόγραμμα ISA2»), θεσπίστηκε με απόφαση του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
Το πρόγραμμα ISA2. έχει προυπολογισμό 130.928.000 ευρώ, διαδέχεται και ενοποιεί, προωθεί και επεκτείνει τις δραστηριότητες του προγράμματος ISA και, με κάποιες εξαιρέσεις, εφαρμόζεται, από την 1η Ιανουαρίου 2016 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020.
Υπενθυμίζεται, πως η ισχύς του προγράμματος ISA, που θεσπίστηκε με προηγούμενη απόφαση έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2015, και απαιτείται ένα νέο ενωσιακό πρόγραμμα σχετικά με λύσεις και κοινά πλαίσια διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες (το «πρόγραμμα ISA2»)
Στόχοι του προγράμματος ISA2 είναι:
α) η ανάπτυξη, διατήρηση και προώθηση μιας ολιστικής προσέγγισης στο θέμα της διαλειτουργικότητας στην Ένωση προκειμένου να εκλείψει ο κατακερματισμός του περιβάλλοντος της διαλειτουργικότητας εντός της Ένωσης·
β) η διευκόλυνση της αποδοτικής και αποτελεσματικής ηλεκτρονικής διασυνοριακής ή διατομεακής αλληλεπίδρασης μεταξύ των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων, αφενός, και μεταξύ των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων και των επιχειρήσεων και των πολιτών, αφετέρου, και η συμβολή στην ανάπτυξη μιας πιο αποτελεσματικής, απλουστευμένης και φιλικής προς τον χρήστη ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο των δημόσιων διοικήσεων·
γ) ο εντοπισμός, η δημιουργία και η θέση σε λειτουργία διαλειτουργικών λύσεων που στηρίζουν την υλοποίηση των ενωσιακών πολιτικών και δραστηριοτήτων·
δ) η διευκόλυνση της περαιτέρω χρήσης των διαλειτουργικών λύσεων από τις ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες.
Το πρόγραμμα ISA2 λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες πτυχές της διαλειτουργικότητας, καθώς και την ιδιαίτερη κατάσταση των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων, προκειμένου να βελτιωθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων, αφενός, και των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων και των επιχειρήσεων και των πολιτών, αφετέρου.
2. Το πρόγραμμα ISA2 διασφαλίζει μια κοινή αντίληψη της διαλειτουργικότητας μέσω του ΕΠΔ και της εφαρμογής της στις διοικήσεις των κρατών μελών. Η Επιτροπή, μέσω του προγράμματος ISA2, παρακολουθεί την εφαρμογή του ΕΠΔ.
Ορισμοί
Για τους σκοπούς της σχετικής απόφασης ως «διαλειτουργικότητα» νοείται η ικανότητα ανόμοιων και διαφορετικών οργανισμών να αλληλεπιδρούν προς την κατεύθυνση της επίτευξης αμοιβαίως ωφέλιμων και συμφωνημένων κοινών στόχων, οι οποίοι αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων μεταξύ των εν λόγω οργανισμών διά μέσου των επιχειρησιακών διαδικασιών που υποστηρίζουν, μέσω της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των οικείων συστημάτων ΤΠΕ·
Επίσης, ως «λύσεις διαλειτουργικότητας» νοούνται κοινές υπηρεσίες και εργαλεία γενικής εφαρμογής που διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ ανόμοιων και διαφορετικών οργανισμών, που είτε χρηματοδοτούνται και αναπτύσσονται αυτόνομα στο πλαίσιο του προγράμματος ISA2 είτε αναπτύσσονται σε συνεργασία με άλλες πρωτοβουλίες της Ένωσης, βάσει των προσδιορισμένων απαιτήσεων των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων·
Δραστηριότητες
Το πρόγραμμα ISA2,μεταξύ άλλων, υποστηρίζει και προωθεί:
-την εκτίμηση, τη βελτίωση, τη λειτουργία και την περαιτέρω χρήση υφιστάμενων διασυνοριακών ή διατομεακών λύσεων και κοινών πλαισίων διαλειτουργικότητας·
-την εκπόνηση, την καθιέρωση, την ωρίμανση, τη λειτουργία και την περαιτέρω χρήση νέων διασυνοριακών ή διατομεακών πλαισίων και λύσεων και κοινών πλαισίων διαλειτουργικότητας·
-την εκτίμηση των επιπτώσεων προτεινόμενης ή εγκριθείσας νομοθεσίας της Ένωσης στις ΤΠΕ·
-τον εντοπισμό των κενών στη νομοθεσία, σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, που παρεμποδίζουν τη διασυνοριακή ή διατομεακή διαλειτουργικότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων·
-την ανάπτυξη μηχανισμών που μετρούν και προσδιορίζουν ποσοτικά τα οφέλη των λύσεων διαλειτουργικότητας, περιλαμβανομένων μεθοδολογιών για την αξιολόγηση της εξοικονόμησης κόστους·και
-τον εντοπισμό και την προώθηση βέλτιστων πρακτικών, τη διαμόρφωση κατευθυντήριων γραμμών, τον συντονισμό πρωτοβουλιών διαλειτουργικότητας και την ενθάρρυνση και τη στήριξη κοινοτήτων οι οποίες ασχολούνται με ζητήματα που αφορούν τον τομέα της διασυνοριακής ή διατομεακής αλληλεπίδρασης τελικών χρηστών.
Έως τις 8 Σεπτεμβρίου 2016, η Επιτροπή αναπτύσσει στρατηγική επικοινωνίας με σκοπό τη βελτίωση της πληροφόρησης και την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το πρόγραμμα ISA2 και τα πλεονεκτήματά του, που απευθύνεται στις επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων των ΜΜΕ, και στους πολίτες Γενικές αρχές
Οι δράσεις που θα δρομολογηθούν ή θα συνεχιστούν στο πλαίσιο του προγράμματος ISA2:
α) βασίζονται στη χρησιμότητα και να έχουν ως γνώμονα τις ανάγκες που έχουν προσδιοριστεί και τους στόχους του προγράμματος·
β) συμμορφώνονται με τις ακόλουθες αρχές:
— τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας,
— την αρχή της λειτουργίας με επίκεντρο τον χρήστη,
— την αρχή της ένταξης και της προσβασιμότητας,
— την αρχή της παροχής δημόσιων υπηρεσιών κατά τρόπον ώστε να προληφθεί το ψηφιακό χάσμα,
— τις αρχές της ασφάλειας, του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων,
— την αρχή της πολυγλωσσίας,
— την αρχή της διοικητικής απλούστευσης και του εκσυγχρονισμού,
— την αρχή της διαφάνειας,
— την αρχή της διατήρησης των πληροφοριών,
— την αρχή του ανοικτού χαρακτήρα,
— την αρχή της δυνατότητας περαιτέρω χρήσης και της αποφυγής των επικαλύψεων,
— την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας, της μέγιστης δυνατής μελλοντοστρέφειας των λύσεων και της προσαρμοσιμότητας,
— την αρχή της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας·
– να είναι ευέλικτες και να μπορούν να επεκταθούν και να εφαρμοστούν σε άλλους τομείς άσκησης δραστηριοτήτων ή πολιτικής, και
– να επιδεικνύουν οικονομική, οργανωτική και τεχνική βιωσιμότητα.
Κριτήρια επιλεξιμότητας
Όλες οι δράσεις που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος ISA2 συμμορφώνονται προς όλα τα κατωτέρω κριτήρια επιλεξιμότητας:
α) τους στόχους του προγράμματος ISA2 όπως ορίζονται στη σχετική απόφαση ·
β) μία ή περισσότερες από τις δραστηριότητες του προγράμματος ISA2 ·
γ) τις γενικές αρχές του προγράμματος ISA2
δ) τους όρους χρηματοδότησης
Κανόνες υλοποίησης
2. Προκειμένου να διασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα μεταξύ των εθνικών και των ενωσιακών συστημάτων πληροφοριών, οι λύσεις διαλειτουργικότητας ορίζονται σε σχέση με τα υφιστάμενα και τα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα ή τις δημοσίως διαθέσιμες ή ανοικτές προδιαγραφές που διέπουν την ανταλλαγή πληροφοριών και την ενοποίηση υπηρεσιών.
3. Όποτε κρίνεται απαραίτητο, η θέσπιση ή βελτίωση λύσεων διαλειτουργικότητας, κατά περίπτωση, στηρίζεται σε, ή συνοδεύεται από, την κοινή χρήση εμπειριών καθώς και από την ανταλλαγή απόψεων, την ανταλλαγή εμπειριών και την ανταλλαγή και προώθηση βέλτιστων πρακτικών. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή φέρει σε επαφή σχετικούς φορείς και διοργανώνει διασκέψεις, εργαστήρια και άλλες συνεδριάσεις για θέματα που εξετάζει το πρόγραμμα ISA2.
Κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών
1. Για τον σκοπό της υλοποίησης των δράσεων η Επιτροπή, έως τις 8 Ιουνίου 2016, εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για την κατάρτιση κυλιόμενου προγράμματος εργασιών καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της παρούσας απόφασης.
Το κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών εντοπίζει, ιεραρχεί, τεκμηριώνει, επιλέγει, σχεδιάζει, υλοποιεί, θέτει σε λειτουργία και αξιολογεί δράσεις, προωθεί τα αποτελέσματά τους
Δημοσιονομικές διατάξεις
1. Τα κεφάλαια διατίθενται όποτε ένα έργο ή μια λύση που έχει τεθεί σε εφαρμογή εντάσσεται στο κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών ή μετά την επιτυχή ολοκλήρωση ενός σταδίου του έργου, όπως ορίζεται στο κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών και σε τυχόν τροποποιήσεις του.
Τροποποιήσεις στο κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών που αφορούν κονδύλια του προϋπολογισμού ύψους άνω των 400 000 ευρώ ανά δράση εγκρίνονται σύμφωνα με σχετική διαδικασία εξέτασης
Δράσεις βάσει του προγράμματος ISA2 ενδέχεται να απαιτούν σύναψη δημόσιας σύμβασης για την παροχή εξωτερικών υπηρεσιών η οποία θα υπόκειται στους κανόνες της Ένωσης περί σύναψης δημόσιων συμβάσεων, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012.
Χρηματοδότηση δράσεων
Η ανάπτυξη, καθιέρωση και βελτίωση κοινών πλαισίων και εργαλείων γενικής εφαρμογής χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα ISA2. Η χρήση των πλαισίων αυτών και εργαλείων χρηματοδοτείται από τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις.
Οι λύσεις διαλειτουργικότητας που αναλαμβάνονται από το πρόγραμμα ISA2 προς ωρίμανση ή προς διατήρησή τους σε προσωρινή βάση χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα ISA2 έως ότου αντικατασταθούν από άλλα προγράμματα ή πρωτοβουλίες.
Διεθνής συνεργασία
1. Το πρόγραμμα ISA2 είναι ανοικτό στη συμμετοχή άλλων χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και των υποψήφιων χωρών στο πλαίσιο των αντίστοιχων συμφωνιών τους με την Ένωση.
2. Ενθαρρύνεται η συνεργασία με άλλες τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς ή φορείς, ιδίως στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης και της ανατολικής εταιρικής σχέσης, αλλά και με γειτονικές χώρες, ιδίως τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της περιοχής του Εύξεινου Πόντου. Οι σχετικές δαπάνες δεν καλύπτονται από το πρόγραμμα ISA2.
3. Όπου κρίνεται σκόπιμο, το πρόγραμμα ISA2 προωθεί την περαιτέρω χρήση των λύσεών του από τρίτες χώρες..
Οικονομικές διατάξεις
1. Το χρηματοδοτικό κονδύλιο για την υλοποίηση του προγράμματος ISA2 ορίζεται για την περίοδο ισχύος της σε ύψος 130.928.000 ευρώ.
2. Οι ετήσιες πιστώσεις εγκρίνονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εντός των ορίων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.
3. Η χρηματοδότηση του προγράμματος ISA2 μπορεί επίσης να καλύπτει δαπάνες που σχετίζονται με δραστηριότητες προετοιμασίας, παρακολούθησης, ελέγχου, λογιστικού ελέγχου και αξιολόγησης, οι οποίες απαιτούνται σε τακτική βάση για τη διαχείριση του προγράμματος και την επίτευξη των στόχων του.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η διαλειτουργικότητα
Τον Απρίλιο του 2010, οι υπουργοί των κρατών μελών της ΕΕ κάλεσαν την Επιτροπή να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών εφαρμόζοντας διασυνοριακές και διατομεακές λύσεις διαλειτουργικότητας που θα καταστήσουν δυνατή την παροχή αποδοτικότερων και ασφαλέστερων δημόσιων υπηρεσιών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη αναγνώρισαν ότι είναι ανάγκη να παρέχονται καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες με τη δαπάνη λιγότερων πόρων, καθώς και ότι το δυναμικό της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μπορεί να ενισχυθεί με την προώθηση πνεύματος συνεργασίας και με τη βελτίωση των συνθηκών διαλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων.
Όπως επισημαίνει η Επιτροπή, η διαλειτουργικότητα έχει ουσιώδη σημασία για τη μεγιστοποίηση του κοινωνικού και οικονομικού δυναμικού των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) .
Επίσης, μεταξύ άλλων:
Στον τομέα της εσωτερικής αγοράς, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προσφέρουν στους παρόχους υπηρεσιών τη δυνατότητα να πραγματοποιούν με ηλεκτρονικά μέσα και διασυνοριακά όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες και διατυπώσεις για την παροχή υπηρεσιών εκτός του κράτους μέλους εγκατάστασής τους.
Στον τομέα του εταιρικού δικαίου, ζητείται η διαλειτουργικότητα των κεντρικών και εμπορικών μητρώων καθώς και των μητρώων των εταιρειών των κρατών μελών μέσω κεντρικής πλατφόρμας. Η διασύνδεση των μητρώων των εταιρειών θα διασφαλίσει τη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των μητρώων και θα διευκολύνει σε επίπεδο Ένωσης την πρόσβαση επιχειρήσεων και πολιτών σε δεδομένα εταιρειών, βελτιώνοντας, ως εκ τούτου, την ασφάλεια δικαίου του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ένωση.
Στον τομέα του περιβάλλοντος ζητείται η έγκριση κοινών κανόνων εφαρμογής που θα καθορίζουν τεχνικές ρυθμίσεις για τη διαλειτουργικότητα. Ειδικότερα, ζητείται η προσαρμογή των εθνικών υποδομών προκειμένου να διασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα και η προσβασιμότητα των συνόλων και υπηρεσιών χωρικών δεδομένων στην Ένωση.
Στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων αποτελεί τη βάση του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν ΙΙ , του ευρωπαϊκού συστήματος δακτυλοσκόπησης και της ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης e-Justice .
Επιπλέον, η διαλειτουργικότητα έχει αποτελέσει βασικό παράγοντα επιτυχίας των τελωνείων, της φορολογίας και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, στη λειτουργία των διευρωπαϊκών συστημάτων ΤΠΕ που καλύπτουν όλα τα κράτη μέλη και στην υποστήριξη διαλειτουργικών επιχειρηματικών υπηρεσιών.
Σε πολιτικό επίπεδο, το Συμβούλιο έχει απευθύνει επανειλημμένα εκκλήσεις για ακόμη μεγαλύτερη διαλειτουργικότητα στην Ευρώπη και για συνεχείς προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων. Στις 24 και 25 Οκτωβρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε συμπεράσματα στα οποία επισημαινόταν ότι ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων διοικήσεων θα πρέπει να συνεχιστεί μέσω της ταχείας εφαρμογής υπηρεσιών, όπως η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η ηλεκτρονική υγεία, η ηλεκτρονική τιμολόγηση και οι ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες βασίζονται στη διαλειτουργικότητα.
