Κείμενο – Φωτογραφίες: Κώστας Κουφογιώργος
Τον Μάρτιο ο μεγάλος πιλότος Ayrton Senna θα είχε γενέθλια αν ζούσε. Με την ευκαιρία της επετείου ψάχνω στο φωτογραφικό μου αρχείο για αυτόν αλλά και για άλλους δύο εξίσου σημαντικούς οδηγούς.
Grand Prix του Monte Carlo 1984. Η βροχή καταρρακτώδης. Το παραμικρό λάθος στο διάσημο σιρκουί σημαίνει επαφή με τις μπάρες. Το νερό που έχει πέσει έχει εξαφανίσει την πρόσφυση και τα αυτοκίνητα υπερστρέφουν με τους οδηγούς να παλεύουν να τα κρατήσουν σε μία ίσια γραμμή. Η πίστα γεμάτη από ονόματα-μύθους, όπως οι Prost, Piquet, Arnoux, Keke Rosberg, Patrese, Niki Lauda και Nigel Mansell, με τους δύο τελευταίους να έχουν εγκαταλείψει λόγω ατυχήματος και εξόδου αντίστοιχα.
Ο προπορευόμενος Prost βλέπει τους καθρέπτες του να έχουν γεμίσουν από την πίεση δύο αυτοκινήτων. Δεν ήταν ούτε Ferrari ούτε Brabham ούτε McLaren ούτε Williams ούτε Renault και δεν τα οδηγούσαν ακριβοπληρωμένοι αστέρες. Ήταν δύο αρχάριοι με μια Τoleman Hart και μια Tyrell Ford. O ένας ήταν Βραζιλιάνος και λεγόταν Ayrton Senna, ο άλλος Γερμανός και λεγόταν Stefan Bellof.
Ο ένας πρόλαβε να δείξει το τεράστιο ταλέντο του, ο άλλος όχι. Και οι δύο σκοτώθηκαν “στο καθήκον” το 1994 και το 1985 αντίστοιχα. Ο αγώνας διακόπηκε στη μέση. Πολλοί λένε ότι η αρχή του αθλήματος δεν ήθελε να εκτεθεί ο Alain Prost με το να τον προσπεράσουν δύο νέοι με πολύ υποδεέστερα μονοθέσια. Οι δύο οδηγοί είχαν γράψει ιστορία προσπερνώντας σχεδόν τους πάντες, δείχνοντας ότι το μέλλον τους ανήκει, ενώ η επίδοση του Bellof μοιάζει με κατόρθωμα γιατί η μετριότατη Tyrell είχε έναν ξεπερασμένο ατμοσφαιρικό Cosworth που είχε λιγότερη ισχύ από τον ανταγωνισμό. Ο Bellof ακυρώθηκε στο τέλος του αγώνα λόγω τεχνικού θέματος του μονοθέσιου, αλλά αυτό δεν μειώνει καθόλου την επίδοσή του.
Υπάρχουν δύο βασικά είδη οδηγών. Αυτοί που στηρίζονται στη σκληρή δουλειά, που υπολογίζουν τα πάντα, που δεν ρισκάρουν αλλά είναι γρήγοροι εκεί που χρειάζεται. Παραδείγματα πολλά και άκρως επιτυχημένα: ο Alain Prost (άλλωστε το παρατσούκλι του ήταν “καθηγητής” ), ο Jackie Stewart ή ο Νiki Lauda. Υπήρχαν όμως και αυτοί που άφηναν την στρατηγική κατά μέρος και στηριζόταν στο απίστευτο ταλέντο τους. Τέτοιοι υπερβολικά ταλαντούχοι οδηγοί βγαίνουν σπανιότατα και έτυχε σχεδόν να συμπέσουν. Τους δύο τους αναφέραμε ήδη. Ο τρίτος ήταν ο απίστευτος Gilles Villeneuve.
Aυτού του τύπου οι οδηγοί θα περάσουν μπροστά πάση θυσία, θα ξεπεράσουν τα όρια του αγωνιστικού όποιο και αν είναι αυτό. Δεν είναι τυχαίο πως και οι 3 σκοτώθηκαν σε ατυχήματα. Δεν είναι τυχαίο πως το Μουσείο της Ferrari έχει ολόκληρη αίθουσα αφιερωμένη στον Villeneuve , το Μουσείο του Hockenheim έχει τις προτομές του Jim Clark και του Stefan Bellof όσο για τον Ayrton Senna δεν είναι τυχαίο ότι παραμένει αξεπέραστος.
Η ζωή του Gilles Villeneuve μοιάζει με ταινία. Γεννημένος σε ένα γαλλόφωνο κομμάτι του Καναδά, πήρε την οικογένεια του σε ένα τροχόσπιτο και έτρεχε σε οποιονδήποτε αγώνα μπορούσε με την ελπίδα να διακριθεί. Η είσοδός του στη Formula 1 έγινε τελείως τυχαία -κέρδισε σε έναν αγώνα υποδεέστερο του κορυφαίου πρωταθλήματος του κόσμου τον πρωταθλητή του 1976 James Hunt- και έγινε και αργά, όταν ήταν ήταν πια 27 χρόνων.
Από τη McLaren τον άρπαξε ο Enzo Ferrari, αφού το ταλέντο του Καναδού “έβγαζε μάτια”. Λέγεται η αρχική επιλογή ήταν ο Alan Jones αλλά τελικά επιλέχτηκε ο Villeneuve. Mόλις ο μικρόσωμος Καναδός πήρε υλικό αντάξιο του απίστευτου ταλέντου του άρχισε να “πυροβολεί” . Συνεσταλμένος εκτός πίστας, κάποτε πήρε ο ίδιος στο τηλέφωνο δημοσιογράφο που του ζήτησε συνέντευξη για να τον γλιτώσει από τα έξοδα του υπερατλαντικού τηλεφωνήματος.
Όταν όμως έμπαινε στο μονοθέσιο γινόταν άλλος άνθρωπος. Σε δύο μόλις χρόνια χρίστηκε δευτεραθλητής (το 1979). Η μονομαχία του στην Dijon την ίδια χρονιά με τον Rene Arnoux παραμένει ακόμα και σήμερα ένα highlight-διαφήμιση για τη Formula 1. O μεγάλος οδηγός σκοτώθηκε στο Zolder κατά τις κατατακτήριες δοκιμές όταν μετά από σύγκρουση με άλλο μονοθέσιο το ανεπαρκές σασί της αμφιλεγόμενης Ferrari 126 C2, με τον πανίσχυρο κινητήρα αλλά την κακή οδική συμπεριφορά, δεν κράτησε το σώμα του Villeneuve μέσα στο αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί στα κιγκλιδώματα.
Απεβίωσε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο. Στην κηδεία του ο πρωταθλητής του 1979 Jody Schekter τον αναγνώρισε ως τον γρηγορότερο οδηγό στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού και 15 χρόνια μετά ο γιος του Jacques κέρδιζε το πρωτάθλημα της Formula 1 τιμώντας με το παραπάνω τον πατέρα του, ενώ το 2012 έκανε και ο ίδιος μερικούς γύρους με τη Ferrari του 1979 στην πίστα του Φιοράνο.
Εκείνη περίπου την εποχή ένας άσημος Βραζιλιάνος ήρθε στην Ευρώπη για να βρει ένα κόκπιτ στο μαγικό κόσμο της Formula 1. Δοκίμασε με διάφορες ομάδες αφήνοντας τους πάντες άναυδους με την ταχύτητά του. Η McLaren δεν του υπέγραψε συμβόλαιο γιατί ήταν άγνωστος. Λίγα χρόνια μετά θα τον παρακαλούσε να έρθει στην ομάδα.
Η τυχερή που τον ένταξε στο δυναμικό της ήταν η Toleman το 1984. Εκείνη τη χρονιά ο Βραζιλιάνος τρέλανε τον κόσμο αφού με ένα υποδεέστερο μονοθέσιο ανέβηκε αρκετές φορές στο πόντιουμ. Η συνέχεια γνωστή: 3 πρωταθλήματα και μια παρακαταθήκη που δεν πρόκειται να ξεπεραστεί. Το 1989 σε μία μισοβρεγμένη πίστα και στο ίδιο σημείο που οι Alesi και Nanini είχαν έξοδο, ο Senna πέρναγε με τέρμα γκάζι δείχνοντας τη διαφορά κλάσης και το μοναδικό του ταλέντο. Τερμάτιζε πρώτος ακόμα και όταν το αυτοκίνητό του είχε βλάβη, όπως με το χαλασμένο κιβώτιο ταχυτήτων στο Ιnterlagos του 1991.
Απίστευτα συγκεντρωμένος, ένιωθε μέσα στο κόκπιτ σαν το σπίτι του. Η μανία του για τη νίκη, το απίστευτο ταλέντο του δημιούργησε πολλές αντιπάθειες. Γνωστή η ψυχρότητα που είχε, σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, με τον Alain Prost (είχαν συγκρουστεί στη Suzuka το 1989, αφού έκλεισε ο ένας τον άλλον), είχε σχεδόν λογομαχήσει με τον Jackie Stewart σε μια συνέντευξη και κάποιοι οδηγοί τον θεωρούσαν αντιαθλητικό. Ο Senna έπρεπε να βγει πρώτος πάση θυσία και είχε την ικανότητα να το κάνει.
Σκοτώθηκε το 1994 στην Imola προσπαθώντας να πάρει τη νίκη με τη Williams που χωρίς τα ηλεκτρονικά βοηθήματα είχε γίνει ιδιαίτερα δύστροπη. Λέγεται ότι στο κόκπιτ είχε μία σημαία της Αυστρίας για να τιμήσει τον Roland Ratzenberger που είχε χάσει τη ζωή την προηγούμενη μέρα με μία Simtek μετά από έξοδο. Ο Senna είναι για πολλούς ο σπουδαιότερος οδηγός της Formula 1 ενώ για τους Βραζιλιάνους ένας εθνικός ήρωας, και μιλάμε για τη χώρα απ΄ όπου κατάγονται και οι Emmerson Fittipaldi (παγκόσμιος πρωταθλητής 1972-1974) και Nelson Piquet (1981-1983-1987).
To Nuerburgring Nordschleife είναι ένας μύθος του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Κάποτε είχα ρωτήσει τoν οδηγό της Porsche, Marc Lieb (oδηγό της υβριδικής Porsche 919), ποια είναι η πιο επικίνδυνη και ποια η πιο αγαπημένη του πίστα. Απάντησε με μία λέξη: Nordschleife. Η πίστα που ο Jackie Stewart έχει ονομάσει “πράσινη κόλαση”, η πίστα που δεν χαρίστηκε ούτε στον Niki Lauda με τις αμέτρητες στροφές και τον απρόβλεπτο καιρό, όπου τη λιακάδα μπορεί να διαδεχτεί η βροχή, εκεί υπάρχει ένας απίστευτος χρόνος που ακόμα και σήμερα δεν είναι εύκολο να σπάσει.
Το 6:11,13 που πέτυχε το 1983 ένας νεαρός από το Giessen της Γερμανίας, ο Stefan Bellof. Εκρηκτικό ταλέντο, ίσως το μεγαλύτερο που πέρασε από τη μεταπολεμική Γερμανία. Αν ο “Stibbich“ (ήταν το παρατσούκλι του) ζούσε, η ιστορία της Formula 1 θα είχε γραφεί αλλιώς. Για όσους γνωρίζουν, ίσως από τους σημαντικότερους Γερμανούς οδηγούς. Δεν είναι τυχαίο ότι ο τρις πρωταθλητής Jackie Stewart τον θεωρεί το μεγαλύτερο ταλέντο που είδε ποτέ του. Oι Villeneuve και Senna μπόρεσαν να δείξουν το τεράστιο ταλέντο τους στο κοινό αλλά ο Bellof πρόλαβε να δείξει το δικό του μόνο σε ανθρώπους της “πιάτσας”.
Έτσι ο Nelson Piquet και ο Niki Lauda είχαν δει το πηγαίο ταλέντο του δηλώνοντας ότι χρειάζεται απλώς ένα κατάλληλο αυτοκίνητο, ενώ ο Ken Tyrell πίστευε ότι ήταν ο καλύτερος Γερμανός οδηγός που είχε δει τα τελευταία 25 χρόνια. Όσο για τον Αυστριακό Gerhard Berger, είχε πει: «Μόλις με προσπέρασε (και είδε την οδηγική του γραμμή) κατάλαβα ότι ο Bellof ήταν στο επίπεδο του Senna». Αυτό το σχόλιο έχει τη μεγαλύτερη σημασία, μιας και ο Berger ήταν φίλος του Senna.
Ενδεικτικό της ικανότητάς του, το πρωτάθλημα αντοχής του 1984 με την εργοστασιακή ομάδα της Porsche. Σκοτώθηκε το 1985 στη στροφή Eau Rouge της πίστας Spa Francochamps του Βελγίου κατά τη διάρκεια αγώνα αντοχής. Η Porsche 956 της ιδιωτικής ομάδας Brun, που οδηγούσε, συγκρούστηκε με το Βέλγο πρώην ομόσταβλό του στην εργοστασιακή Porsche, Jacky Ickx, προσπαθώντας να τον προσπεράσει, με αποτέλεσμα να πέσει κάθετα στις προστατευτικές μπάρες με 200 χλμ./ω.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ο Bellof μάλλον θα οδηγούσε για την ομάδα της Ferrari στην επόμενη σεζόν. Στο βιβλίο του Γερμανού δημοσιογράφου Juergen Roth «Οδηγίες χρήσεως της Φόρμουλα 1» υπάρχει μια δήλωση που έκανε το 2010 ένας πιλότος της Formula 1, ότι δηλαδή αν ζούσε ο Bellof η δικιά του καριέρα ίσως και να μην υπήρχε. Ο πιλότος αυτός δεν είναι άλλος από τον Michael Schumacher…
Μένει λοιπόν μόνο να φανταστούμε αυτήν τη σκηνή. 1986, με τους άγριους υπερτροφοδοτούμενους κινητήρες των 700 ίππων. Στην πρώτη γραμμή της εκκίνησης οι Ferrari του Villeneuve και του Bellof και δίπλα η Lotus του Senna. Τότε δεν υπήρχαν ηλεκτρονικά και Launch Control παρά μόνο τέρμα γκάζι με την είσοδο στην πρώτη στροφή να μοιάζει με τρίτο παγκόσμιο πόλεμο μεταξύ των εκρηκτικών αυτών οδηγών. Έναν πόλεμο που δεν θα τον δούμε ποτέ.
Eπεξήγηση φωτογραφιών:
1.Η Lotus Renault του Senna από την έκθεση Retro Race 2014.
2. Το κράνος του Gilles Villeneuve από το μουσείο της Ferrari.
3. Η Formula Ford από τα πρώτα βήματα του Stefan Bellof.
4. Η Williams Renault του 1994 (του Damon Hill αυτή του Senna καταστράφηκε στην Imola) από το Γαλλικό κρατικό μουσείο αυτοκινήτων στην Mulhouse.
5. O προτομές του Jim Clark και του Stefan Bellof στο μουσείο της πίστας του Hockenheim.
6. Tα μονοθέσια του Villeneuve από το μουσείο της Ferrari, ένα Acura NSX που είχε οδηγηθεί από τον Senna , η Τyrell 012 (1983-1985) στο Ηοckenheim , η Porsche 956 όμοια με αυτή που αγωνίστηκε ο Bellof από το μουσείο της Porsche.
