Του Βασίλη Διαμαντάκη
Καλοκαιρινό βράδι στο Ζάγκρεμπ. Ζεστό, υγρό και ήσυχο. Η μελωδία του «Ruby Tuesday» του Ροντ Στιούαρτ ακούγεται από ένα γειτονικό καφενείο. Είναι το βράδυ της 7ης Ιουνίου του 1993. Συναισθηματική μουσική και ερωτήσεις. Όλες σχετικά με την Τσιμπόνα. Γιατί; Κανένας δεν περιμένει απάντηση. Κανένας. Το καφενείο Αμαντέους είναι κλειστό και σκοτεινό.
Μέσα υπάρχουν φωτογραφίες του Ντράζεν Πέτροβιτς με ένα πλατύ χαμόγελο στο πρόσωπο. Έτσι θέλει να τον θυμούνται όλοι. Όπως ήταν. Υπάρχουν όμως και δάκρυα, πολλά δάκρυα για ένα χαμένο θρύλο. Το καφέ Αμαντέους ήταν δικό του, αλλά ο ιδιοκτήτης του δεν είναι πλέον εδώ. Και δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ.
Έξω υπάρχει άλλη μια φωτογραφία κι εκατοντάδες κεριά. Είναι οι μοναδικές εστίες φωτός. Ο Φράνκο Αράποβιτς, αρχηγός της Τσιμπόνα και γκαρδιακός φίλος του, κάθεται σιωπηλός, με ένα δάκρυ να κυλάει αργά στο πρόσωπό του. Είναι αμίλητος, αλλά και τι θα μπορούσε να πει; Και ερωτήσεις. Πώς μπορεί να ζήσει το μπάσκετ της Κροατίας χωρίς τον Ντράζεν Πέτροβιτς; Εκατοντάδες άνθρωποι πηγαινοέρχονται ή κάθονται εκεί τριγύρω. Όλοι σιωπηλοί. Δεν είναι καιρός για κουβέντες. Τι μπορούν να πουν, άλλωστε; Δευτέρα βράδυ. Τρίτη 8η Ιουνίου, η επόμενη ημέρα χωρίς τον Μότσαρτ του παγκοσμίου μπάσκετ.
Αν οδηγούσε ο ίδιος εκείνη τη Δευτέρα το μοιραίο απόγευμα στη Γερμανία. Αν. Τώρα πια τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Τίποτα. Τρίτη πρωί. Ο τίτλος όλων των ρεπορτάζ σε ολόκληρο τον πλανήτη ήταν μόνο Πέτροβιτς. Όπως τόσες άλλες φορές. Εκατό, χίλιες ακόμα φορές. Και τότε ήρθαν τα δάκρυα. Σαν ποτάμι. Χωρίς να μπορούμε να τα συγκρατήσουμε. Πέτροβιτς, για τελευταία φορά Πέτροβιτς. Γιατί να γίνει αυτό; Ερωτήσεις χωρίς απάντηση. Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον, αλλά ο θρύλος θα ζει. Αιώνια.
Πριν από το θάνατό του, καταφέρνει να γυρίσει για τελευταία φορά στο αγαπημένο του Ζάγκρεμπ. «Τα πάντα είναι φυσιολογικά εκεί, αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται στην Κροατία, έστω κι αν δεν τον βλέπεις» λέει στους εκατοντάδες δημοσιογράφους που τον ρωτούν για τον εμφύλιο στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Είναι εκεί για άλλη μια φορά ως ο απόλυτος ηγέτης της Κροατίας στο Τσάλεζντ Ράουντ, όπου η μόλις ανεξάρτητη χώρα του χάνει από τη Σλοβενία του Γιούρι Ζντοβτς στο μεγάλο τελικό της Κυριακής 6ης Ιουνίου του 1993, αλλά προκρίνεται πανηγυρικά για πρώτη φορά στην ιστορία της στο Ευρωμπάσκετ του 1993 που γίνεται στη Γερμανία.
Ο Πέτροβιτς θέλει πολύ να γυρίσει στο αγαπημένο του Ζάγκρεμπ μετά το τέλος της σεζόν στο ΝΒΑ με τους Νιου Τζέρσεϊ Νετς και μετά το Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας για τις καθιερωμένες ολιγοήμερες διακοπές του. Διαβεβαιώνει στους πάντες ότι είναι «90 τα εκατό έτοιμος» για να παίξει στην Ευρώπη από τη νέα χρονιά, παρά το όνειρό του να πάρει μέρος στον αγώνα Ολ-Σταρ του ΝΒΑ για πρώτη φορά στη θρυλική καριέρα του.
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς γεννιέται στις 22 Οκτωβρίου του 1964 στο Σίμπενικ της Κροατίας της τότε ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, και ήταν το δεύτερο αγόρι, μετά τον αδελφό του Αλεξάντερ που γεννιέται το 1959, του Σέρβου Τζόλε αξιωματικός της αστυνομίας και της Κροάτισσας Μπιζέρκα. Γρήγορα όμως κλέβει τη δόξα του και του πρωτότοκου Αλεξάντερ.
Το 1980 ο Μότσαρτ είναι μόλις 15 ετών και 3 μηνών όταν κάνει το ντεμπούτο του στο γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα με τη Σιμπένκα, κόντρα στον Ερυθρό Αστέρα. Οι περισσότεροι δεν παίρνουν χαμπάρι με ποιον έχουν να κάνουν. Tο 1981 κοντεύει να κλείσει τα 17 του και έχει ήδη χαρακτηριστεί ως ο ανατέλλων αστέρας του γιουγκλοσλαβικού μπάσκετ, ενώ η ομάδα του, η Σιμπένκα, τερματίζει τέταρτη στο πρωτάθλημα.
Το 1982 ο Αμαντέους αγγίζει τον πρώτο τίτλο του, καθώς η Σιμπένκα φτάνει στον τελικό Kυπέλλου Κόρατς, χάνει όμως από τη Λιμόζ, παρόλο που ο ίδιος πετυχαίνει 19 πόντους. Παρηγοριέται λίγους μήνες αργότερα με το αργυρό μετάλλιο που παίρνει στο Ευρωμπάσκετ των Νέων που γίνεται στη Βουλγαρία με νικήτρια τη Σοβιετική Ένωση.
Το 1983 ο Βλάντο Τζούροβιτς αναλαμβάνει τη Σιμπένκα και τη στέλνει πάλι στον τελικό του Κόρατς. Όμως αντίπαλος είναι πάλι η Λιμόζ, που αναδεικνύεται σε κακό δαίμονα του Πέτροβιτς, καθώς κερδίζει και πάλι το τρόπαιο. Είναι η πιο άτυχη χρονιά του Πέτροβιτς, αφού η Σιμπένκα ναι μεν κερδίζει την Μπόσνα στον τελικό του πρωταθλήματος, ωστόσο διατάζεται η επανάληψη του αγώνα από την Ομοσπονδία και η Σιμπένκα παραιτείται του αγώνα.
Ακόμα χειρότερα πηγαίνει η Γιουγκοσλαβία, αφού τερματίζει μόλις 7η στο Ευρωμπάσκετ της Ναντ, ο δε Ντράζεν έχει μέσο όρο 9,5 πόντους στην πρώτη του μεγάλη εμφάνιση με την Εθνική Ανδρών στη διεθνή σκηνή. Πηγαίνει καλά, δηλαδή, απόδειξη ότι το αμερικάνικο πανεπιστήμιο Νοτρ Ντέιμ του κάνει πρόταση να δοκιμάσει την τύχη του στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Ο Ντράζεν αρνιέται, ξέροντας ότι μπορεί να περιμένει το αμερικάνικο όνειρο.
Το 1984 ο Ντράζεν ταξιδεύει στις ΗΠΑ με την Εθνική Γιουγκοσλαβίας κι επιστρέφει φορώντας το χάλκινο μετάλλιο στο στήθος. Αυτοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες τον κάνουν ακόμα πιο γνωστό στους Αμερικανούς. Έχουν ακούσει άλλωστε ότι το ψηλόλιγνο παλικαράκι από το Σίμπενικ έχει πετύχει κάτι εντυπωσιακό στο πρωτάθλημα της χώρας του: 112 πόντους εναντίον του Ερυθρού Αστέρα σε ένα παιχνίδι στο οποίο έχει 40/60 σουτ. Τελικώς τον κλέβει εκείνο το καλοκαίρι η Τσιμπόνα, δίνοντάς του μηνιαίως 1.200 δολάρια.
Το 1985 οι πρώτοι του τίτλοι στην καριέρα του έρχονται σωρηδόν. Πρωτάθλημα και Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας με την Τσιμπόνα έχοντας μέσο όρο 32,5 πόντους, Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης στον τελικό της Αθήνας στο νεότευκτο ΣΕΦ με τον κορυφαίο Έλληνα διαιτητή όλων των εποχών, Κώστα Ρήγα. Όλα αρχίζουν να πηγαίνουν έτσι όπως τα έχει υπολογίσει. Όλα; Όχι ακριβώς. Η Γιουγκοσλαβία τερματίζει και πάλι έβδομη στο Ευρωμπάσκετ του Μονάχου, του μένει λοιπόν η παρηγοριά ότι ήταν πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης με μέσο όρο 25,5 πόντους.
Το 1986 η Τσιμπόνα στέφεται Κυπελλούχος Γιουγκοσλαβίας, όχι όμως και πρωταθλήτρια. Παρά το φοβερό μέσο όρο του Ντράζεν με 41 πόντους χάνει το τίτλο από τη Ζαντάρ του Τζούροβιτς και του Βράνκοβιτς. Ο Ντράζεν απαντά με ένα νέο πρωτάθλημα Ευρώπης, αυτή τη φορά στη Βουδαπέστη, κόντρα στη Ζαλγκίρις Κάουνας του Άρβιντας Σαμπόνις, πετυχαίνοντας 22 πόντους ο Μότσαρτ σε αυτόν τον τελικό. Λίγο καιρό μετά παίρνει με τη Γιουγκοσλαβία το χάλκινο μετάλλιο στο Μουντομπάσκετ της Ισπανίας και ψηφίζεται πολυτιμότερος παίκτης των αγώνων.
Οι διακρίσεις αρχίζουν να του γίνονται συνήθεια από εκείνη την ημέρα. Οι Αμερικανοί τον επιλέγουν στο ντραφτ στο νούμερο 60 στον τρίτο γύρο από τους Πόρτλαντ Τρέιλ Μπλέιζερς του Κλάιντ Ντρέξλερ, ενώ οι Ευρωπαίοι τον ψηφίζουν καλύτερο παίκτη της χρονιάς για πρώτη φορά στην καριέρα του. Αλίμονο αν δεν το έκαναν.
Το 1987 ο Ντράζεν πάει για τα πολλά πάλι και μένει με τα λίγα ξανά, δηλαδή παίρνει μονάχα το Κύπελλο Κυπελλούχων, σημειώνοντας 28 πόντους σε βάρος της Σκαβολίνι στο Νόβοσαντ. Η Τσιμπόνα χάνει 2-0 στους τελικούς του πρωταθλήματος από την Παρτιζάν, η δε Γιουγκοσλαβία τερματίζει τρίτη στο μυθικό Ευρωμπάσκετ της Αθήνας για την Ελλάδα χωρίς ο Πέτροβιτς, με μέσο όρο 22,7 πόντους, να το χωνεύει ότι χάνει δύο φορές από τους εκπληκτικούς Έλληνες.
Το 1988 κι άλλοι τίτλοι προστίθενται στη συλλογή του, όπως το Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας, καθώς και η περίοπτη δεύτερη θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ. Χάνει όμως η Τσιμπόνα το Κόρατς από τη Ρεάλ, που τρελαίνεται από τα κατορθώματα του Πέτροβιτς και δίνει το μυθικό για την εποχή ποσό των 1.200.000 δολ. και τον αποκτά με τριετές κλειστό συμβόλαιο. Δυο χρόνια από το 1986 κυνηγούν οι Μαδριλένοι τον ατίθασο Κροάτη, που στους δύο ημιτελικούς του Κόρατς με τη Χάποελ Τελ Αβίβ πετυχαίνει συνολικά 96 πόντους.
Το 1989 ο πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης Ραϊμόν Μεντόθα διαπιστώνει ότι δεν πάνε χαμένα τα λεφτά του. Μπορεί η Ρεάλ να χάνει το ισπανικό πρωτάθλημα από την Μπαρτσελόνα, ο Ντράζεν κάνει ό,τι μπορεί, έχοντας μέσο όρο 28,3 πόντους, παίρνει όμως το Κύπελλο Ισπανίας, όπως και το Κύπελλο Κυπελλούχων στην Αθήνα, εκείνη τη βραδιά που ο Πέτροβιτς εκτελεί την Καζέρτα με 62 πόντους. Στο αγαπημένο του γήπεδο, όπως το αποκαλεί ο ίδιος, στο ΣΕΦ.
Τον Ιούνιο χτυπάει και πάλι. Πρωταθλητής Ευρώπης για πρώτη φορά στην πατρίδα του στο Ζάγκρεμπ και πολυτιμότερος παίκτης του Ευρωμπάσκετ με μέσο όρο 30 πόντους. Ήταν τότε που παίζει μόνο στο δεύτερο ημίχρονο του αγώνα με τη Γαλλία, πετυχαίνει 30 πόντους με 5 τρίποντα, δίνει 7 ασίστ και βοηθά με τον τρόπο αυτό την Εθνική Ελλάδας που περνά στους 4 της διοργάνωσης.
Η Ρεάλ κάνει το παν για να τον κρατήσει στην Ισπανία μέχρι το τέλος του συμβολαίου του, αλλά οι Μπλέιζερς υπογράφουν συμβόλαιο με τον Πέτροβιτς στις 17 Αυγούστου του 1989, δίνοντάς του παραπάνω από 200 εκατομμύρια δραχμές για κάθε χρόνο του τετραετούς συμβολαίου του. Τα περισσότερα από αυτά τα λεφτά, δηλαδή 1,5 εκατομμύριο δολάρια, τα δίνει ο Ντράζεν στη Ρεάλ και εξαγοράζει την ελευθερία του των τελευταίων δύο χρόνων του συμβολαίου του. Εννοείται πως τον ίδιο χρόνο ψηφίζεται για δεύτερη φορά κορυφαίος Ευρωπαίος μπασκετμπολίστας.
Το 1990 η πρώτη του χρονιά στο ΝΒΑ δεν είναι η καλύτερη δυνατή, αφού ναι μεν παίζει σε 77 αγώνες αλλά μόνο για 12,5 λεπτά σε κάθε αγώνα, έτσι δεν πετυχαίνει παραπάνω από 7,3 πόντους μέσον όρο. Παρουσιάζεται όμως πολύ διαφορετικός στο Μουντομπάσκετ της Αργεντινής και με 21,5 πόντους σε κάθε αγώνα στέφει τη Γιουγκοσλαβία πρωταθλήτρια, με τον ίδιο για πρώτη φορά πρωταθλητή κόσμου.
Το 1991 συμπληρώνει 61 αγώνες στο ΝΒΑ, πρώτα με τη φανέλα των Μπλέιζερς και μετά με εκείνη των Νετς, στους οποίους εντάσσεται στις 23 Ιανουαρίου του 1991 στα πλαίσια μιας περίπλοκης τριπλής ανταλλαγής ανάμεσα σε Πόρτλαντ, Νιου Τζέρσεϊ και Ντένβερ, τότε που μετακινούνται και οι Ουόλτερ Ντέιβις, Τέρι Μιλς, και Γκρεκ Άντερσον. Οι μέσοι όροι του ανεβαίνουν. 18 λεπτά και 10,2 πόντοι. Έχει αρχίσει ο δρόμος προς την απόλυτη δόξα, αλλά στο Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, στην τελευταία εμφάνιση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας στη διεθνή σκηνή, δεν μπορούμε να τον απολαύσουμε γιατί προφασίζεται ξεκούραση, προετοιμασία και αγωνιστικές υποχρεώσεις φιλικών με τους Νετς.
Το 1992 γίνεται πλέον ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του ΝΒΑ, κι ας είναι ο Πέτρο, όπως τον αποκαλούν οι Αμερικανοί. Παίζει σε 86 ματς και με μέσον όρο 37 λεπτά και 20,7 πόντους οδηγεί τους Νετς στα πλέι οφ ύστερα από 5 χρόνια στην αφάνεια και το μακρινό 1987. Εμφανίζεται σχεδόν αγνώριστος στην όψη, από το μοναδικό μυώδες σώμα του που έχει χτίσει, στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης, και οδηγεί για πρώτη φορά τη νεοσύστατη χώρα του, την Κροατία, στο αργυρό μετάλλιο, πίσω από την άτρωτη και αυθεντική Ντριμ-Τιμ των μυθικών σούπερ-σταρ του ΝΒΑ. Και βέβαια οι Ευρωπαίοι υποκλίνονται συλλήβδην απέναντί του και τον ψηφίζουν παίκτη της χρονιάς για τρίτη φορά.
Το 1993 οργιάζει πλέον στο ΝΒΑ. Μέσος όρος 22,3 πόντοι, πετυχαίνοντας στις 23 Ιανουαρίου του 1993, σε βάρος των πρωταθλητών του 1994 και 1995 Χιούστον Ρόκετς του Χακίμ Ολάζοουν, 44 πόντους κάνοντας ατομικό ρεκόρ καριέρας στο ΝΒΑ. Αναδεικνύεται λοιπόν πρώτος σκόρερ των Νετς και 11ος σκόρερ σε ολόκληρο το ΝΒΑ.
Είναι ο απόλυτος σούπερ-σταρ των Νιου Τζέρσεϊ, παίζει κατά μέσον όρο 37 λεπτά σε κάθε έναν από τους 73 αγώνες και οδηγεί ξανά τους Νετς για δεύτερη συνεχή χρονιά στον πρώτο γύρο των πλέι-οφ. Χάνει τους 9 τελευταίους αγώνες της κανονικής σεζόν εξαιτίας ενός τραυματισμού του στο δεξί γόνατό του.
Με ποσοστό 44,9% στα τρίποντα γίνεται ο δεύτερος καλύτερος σουτέρ τριών πόντων στην ιστορία του ΝΒΑ, πίσω μόνο από τον ασύλληπτο θρύλο των Μπόστον Σέλτικς Λάρι Μπερντ στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Συγκαταλέγεται στην τρίτη καλύτερη πεντάδα του ΝΒΑ, ενώ με τα εξωπραγματικά λεφτά που του προσφέρει η διοίκηση των Νετς, φιλοδοξεί να τον κάνει τον πιο πλούσιο σούτινγκ-γκαρντ του ΝΒΑ, μετά φυσικά από τον Μάικλ Τζόρνταν.
Για τελευταία φορά οι φίλαθλοι τον χαζεύουν στο Βρότσλαβ της Πολωνίας την Κυριακή της 6ης Ιουνίου του 1993 όπου οδηγεί τη λατρεμένη του Κροατία στον τελικό του Τσάλεντζ Ράουντ, όπου χάνει άδοξα από τη Σλοβενία του άλλοτε συμπαίκτη του στην Ενωμένη Γιουγκοσλαβία Γιούρι Ζντοβτς, αλλά προκρίνεται πανηγυρικά στο επικείμενο Ευρωμπάσκετ του Μονάχου, οκτώ χρόνια ξανά μετά τη διοργάνωση του 1985 στη Γερμανία.
Φευ όμως. Ο θάνατος τον παραμονεύει καρτερικά σε λιγότερο από 24 ώρες στο βρεγμένο αυτοκινητόδρομο του Ίνγκολσταντ, λίγο έξω από τη Φρανκφούρτη, στη Γερμανία στις 5:20 το απόγευμα της Δευτέρας της 7ης Ιουνίου του 1993, όπου βρίσκεται με τη φίλη του Γερμανίδα, μοντέλο και πρώην μις Γερμανία, Κλάρα Σέλεντζι που είχε γνωρίσει στο Νιου Τζέρσεϊ και μια Τουρκάλα μπασκετμπολίστρια, τη Χιλάλ Χένε, ώστε να γυρίσουν οι τρεις τους οδικώς στην Κροατία αλλά και να τακτοποιήσει τους εκεί τραπεζικούς λογαριασμούς του.
Είναι μόλις 28 χρ΄νων και εφτάμισι μηνών. Είναι η τραγική του χρονιά και ανακηρύσσεται για τέταρτη και τελευταία φορά κορυφαίος Ευρωπαίος μπασκετμπολίστας στη θρυλική του και ανυπέρβλητη καριέρα του.
Ντράζεν, να ξέρεις ότι μας λείπεις όλο και πιο πολύ καθημερινά όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά τα βαφτιστικά σου -«ο Μότσαρτ», νονός ένας Ιταλός δημοσιογράφος, και «ο γιος του Διαβόλου», νονός ο αείμνηστος Φίλιππος Συρίγος– σε συνοδεύουν για πάντα στη γειτονιά των αγγέλων. Εκεί όπου με τα πατριωτάκια σου Ραντιβόι Κόρατς –σκοτώθηκε και αυτός σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1968 στο Σαράγεβο-, Κρέζιμιρ Τσόσιτς –έφυγε από τη ζωή δυο χρόνια αργότερα, το 1995- και το δικό μας «Παγκόσμιο» Γιώργο Αμερικάνο –έφυγε από κοντά μας το 2013– και μαζί με τους υπόλοιπους θρύλους του αθλήματος, θα καθοδηγείς μαεστρικά όπως μόνο εσύ ξέρεις με την μπαγκέτα σου τη μεγαλύτερη ομάδα που έχει δει ποτέ ο κόσμος ολόκληρος.
{source}
<iframe width=»420″ height=»315″ src=»https://www.youtube.com/embed/7nToXmFe4XA» frameborder=»0″ allowfullscreen></iframe>
{/source}
