Μετά την ψήφιση της απλής αναλογικής ως νόμου του κράτους, η κυβέρνηση γυρίζει σελίδα και ετοιμάζει τις προτάσεις της για τη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Ο Αλέξης Τσίπρας θα ανακοινώσει τις βασικές κατευθύνσεις την προσεχή Δευτέρα, 25 Ιουλίου, μία ημέρα μετά την επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας, ανοίγοντας το σχετικό διάλογο. Ένα πραγματικά μεγάλο στοίχημα για το πολιτικό προσωπικό της χώρας που επιβάλλεται να βρει τον οδικό χάρτη της Δημοκρατίας για την πατρίδα μας.
Θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα στις 8 το βράδυ στο προαύλιο του Εθνικού Κοινοβουλίου η κύρια ομιλία του Αλέξη Τσίπρα.
Βασικές θέσεις θεωρούνται:
– η επανεξέταση και πιθανόν κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών,
– η ενίσχυση της λαϊκής παρέμβασης με θεσμούς άμεσης δημοκρατίας (με ενίσχυση, πιθανά, του θεσμού των δημοψηφισμάτων)
– η ενίσχυση της αυτονομίας του Κοινοβουλίου απέναντι στην εκτελεστική εξουσία,
– η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό και ενίσχυση των εξουσιών του.
Τι ετοιμάζει η αντιπολίτευση
Ταυτόχρονα και τα υπόλοιπα κόμματα επεξεργάζονται προσχέδια πρότασης για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η Ν.Δ. διά του υπεύθυνου τομεάρχη Κωνσταντίνου Τασούλα έδωσε το στίγμα τω προθέσεών της:
– Η διασφάλιση της προβλεπόμενης από το Σύνταγμα θητείας της Βουλής με κατάργηση της δυνατότητας προσχηματικών πολιτικών ελιγμών που κατατείνουν στην πρόωρη διάλυσή της με επίκληση εθνικού θέματος ή λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Μάλιστα για περαιτέρω ενίσχυση της κυβερνητικής σταθερότητας προτείνεται πενταετής θητεία της Βουλής.
– Η αναβάθμιση του Κοινοβουλίου με εκσυγχρονισμό των νομοθετικών και ελεγκτικών διαδικασιών του και ενίσχυση του ρόλου των κοινοβουλευτικών μειοψηφιών.
– Η δραστική περιστολή της δικαστικής προστασίας πολιτικών προσώπων με την αφαίρεση δικαστικών αρμοδιοτήτων από τη Βουλή και την κατάργηση του άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών. Επίσης, η βουλευτική ασυλία καλύπτει μόνο πολιτική δραστηριότητα των βουλευτών.
– Η επέκταση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας χωρίς να αλλάζει ο τρόπος εκλογής του και χωρίς η εκλογή του να σχετίζεται με τη διάλυση της Βουλής.
– Η αναπτυξιακή ώθηση με κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων με ασφαλές φορολογικό και ασφαλιστικό περιβάλλον και περαιτέρω προστασία της ιδιοκτησίας.
– Η ενίσχυση της λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των δικαστών.
– Η κατάργηση του μονοπωλίου της Ανώτατης Δημόσιας Εκπαίδευσης.
– Η απλούστερη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος.
– Η κατάργηση περιττών και γραφειοκρατικών διατάξεων που δεν συνεισφέρουν στην ανθεκτικότητα και στην ευκρίνεια ενός σύγχρονου Συντάγματος.
Οι σκέψεις του Ποταμιού και του Σταύρου Θεοδωράκη αποτυπώνονται στα ακόλουθα:
Πρώτον, να καταργηθούν οι περιττές ή παρωχημένες, όπως θεωρεί, διατάξεις, όπως οι περισσότερες παράγραφοι του άρθρου 14 για τους περιορισμούς στον Τύπο. Από το Ποτάμι τονίζουν και τη συμβολική σημασία αυτής της κατάργησης, παραπέμποντας στις μετρήσεις οι οποίες δείχνουν την υποχώρηση της Ελλάδας στην παγκόσμια κατάταξη περί ελευθερίας του Τύπου.
Δεύτερον, να καταργηθεί το άρθρο 3, προκειμένου να προωθηθεί ο διαχωρισμός των σχέσεων του Κράτους με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Τρίτον, να εισαχθεί συνταγματική ρήτρα για τη θεσμοθέτηση των εθνικών εκλογών κάθε τέσσερα χρόνια. Προτείνουν, σε περίπτωση πρόωρης διάλυσης της Βουλής, την εκλογή της νέας για το υπόλοιπο της θητείας της διαλυθείσας, κατά το πρότυπο της Σουηδίας.
Τέταρτον, να αναθεωρηθούν οι προβλέψεις που προσδιορίζουν τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων. Επ’ αυτού ζητείται ο επανακαθορισμός της βουλευτικής ασυλίας, προκειμένου να αποφεύγεται η συστηματική κωλυσιεργία εκ μέρους των βουλευτών, ιδίως όταν οι κατηγορίες τις οποίες αντιμετωπίζουν ανήκουν στο κοινό ποινικό δίκαιο.
Συγκεκριμένα ζητείται να αρθεί η διατύπωση που προβλέπει ότι «αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε τρεις μήνες», τότε το αίτημα ακυρώνεται.
Ζητείται επίσης η επαναδιατύπωση του άρθρου 86 περί Ποινικής Ευθύνης υπουργών. Οι επιτελείς του Ποταμιού θεωρούν ότι η ρύθμιση που έγινε στην αναθεώρηση του 2001 δημιουργεί «καθεστώς οιονεί ατιμωρησίας που πρέπει άμεσα να καταργηθεί». Βάσει της συγκεκριμένη ρύθμισης η άσκηση δίωξης αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Βουλής, απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 151 βουλευτών, μεσολαβεί η κρίσιμη σύνθεση πενταμελούς δικαστικού συμβουλίου, ενώ έχει εισαχθεί και «βραχύτατη», όπως αναφέρουν, προθεσμία απόσβεσης.
Πέμπτον, αναθεώρηση του άρθρου 16, ώστε να επιτραπεί η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων.
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων προτείνονται και ουσιαστικές νομοθετικές αλλαγές:
1. Περιστολή κατά 50% της κρατικής επιχορήγησης προς τα κόμματα.
2. Τα κόμματα να επιλέγουν μεταξύ της κρατικής επιχορήγησης ή της διαφανούς χρηματοδότησης από ιδιώτες. Προτείνεται ως πρώτο βήμα η αλλαγή της σύνθεσης του αρμόδιου ελεγκτικού οργάνου (επιτροπή του άρθρου 29 παρ. 2 του Συντάγματος), ώστε να μην κατέχουν την πλειοψηφία οι πολιτικοί. Προτείνεται, επίσης, να περιληφθεί στις αρμοδιότητες της επιτροπής και ο έλεγχος του «πόθεν έσχες» των πολιτικών.
3. Μείωση του αριθμού των βουλευτών.
4. Μείωση του αριθμού των ειδικών συμβούλων και συνεργατών των υπουργών και βουλευτών.
5. Μείωση του όγκου του Συντάγματος, το οποίο είναι από τα εκτενέστερα της Ευρώπης. Ως προς τη μορφή του πολιτεύματος, απαιτείται η δημιουργία ισχυρών αντίβαρων στο πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο, με την παράλληλη διαφύλαξη του της προεδρευόμενης δημοκρατίας.
Από την πλευρά του το ΠΑΣΟΚ κινείται σε πιο παραδοσιακά νερά με αιχμή τις αρμοδιότητες του ΠτΔ και την λειτουργικότητα των θεσμών:
– Ως προς τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, υπάρχει περιθώριο ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, που βέβαια δεν θα μας επιστρέφουν στη «διαρχία» του αρχικού Συντάγματος 1975.
Ενδεικτικά, προτείνει την ουσιαστική εμπλοκή του Προέδρου στη διαδικασία επιλογής της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των επικεφαλής των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών, να ενισχυθεί η αρμοδιότητά του για σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών και η ενεργοποίηση του Προέδρου στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
– Αλλαγή του τρόπου ανάδειξης του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ένα νέο, ορθολογικό σύστημα εκλογής είναι, λοιπόν, αναγκαίο. Που αποσυνδέει τη διάλυση της Βουλής από την εκλογή του Προέδρου.
– Πρόωρη διάλυση της Βουλής.
Πρέπει να απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία της Βουλής, ώστε το ίδιο το Κοινοβούλιο να λειτουργεί ως θεσμικό αντίβαρο. Όπως τον περιορισμό της θητείας της νέας Βουλής στο υπόλοιπο της αρχικής 4ετίας. Στόχος μας σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι ο ορισμός σταθερής ημερομηνίας εκλογών.
– Αναθεώρηση του άρθρου 86 για την ποινική ευθύνη των υπουργών.
Η άσκηση της ποινικής δίωξης πρέπει να παραμείνει στη Βουλή με τη συνδρομή Δικαστικού οργάνου και με την κατάργηση των χρονικών ορίων της αποσβεστικής προθεσμίας.
– Απαιτούμενη πλειοψηφία για τη στελέχωση των ανεξάρτητων αρχών.
Τα 4/5 που απαιτούνται σήμερα για τη στελέχωση των ανεξάρτητων αρχών έχουν αποδειχθεί μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα της οξείας πολιτικής κρίσης, προτείνονται τη μείωση της απαιτούμενης πλειοψηφίας στα 3/5, όχι πια στη Διάσκεψη των Προέδρων, αλλά στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, όπου η συμπολίτευση δεν διαθέτει ποτέ τα 3/5.
