Το Συμβούλιο έδωσε σήμερα το πράσινο φως για αυστηρότερους και ευρύτερους κανόνες επιβολής οδικών τελών (οδηγία για την ευρωβινιέτα), προκειμένου να δοθούν κίνητρα για πιο καθαρές και αποδοτικές μεταφορές. Το αναθεωρημένο νομοθέτημα περιλαμβάνει ένα νέο σύστημα για την αντιμετώπιση του ζητήματος των εκπομπών CO2 με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των μεταφορών, σε συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τη Συμφωνία του Παρισιού.
Σημειώνεται, πως η επιβολή τελών χρήσης οδικού δικτύου στην ΕΕ αποτελεί εθνική επιλογή, και τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν αν θα τα επιβάλουν ή όχι στην επικράτειά τους. Ωστόσο, αν επιλέξουν να επιβάλουν τέλη, οφείλουν να τηρούν ορισμένους κοινούς κανόνες που προβλέπονται στην οδηγία για την ευρωβινιέτα. Σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι η επιβολή οδικών τελών δεν θα εισαγάγει διακρίσεις σε βάρος των διεθνών μεταφορών και δεν θα προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των μεταφορέων.
Η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την ευρωβινιέτα τον Μάιο του 2017, ως μέρος της πρώτης δέσμης μέτρων για την κινητικότητα.
Jernej Vrtovec, Υπουργός Υποδομών της Σλοβενίας, Πρόεδρος του Συμβουλίου
Όπως δήλωσε ο Jernej Vrtovec, Υπουργός Υποδομών της Σλοβενίας, Πρόεδρος του Συμβουλίου, αυτοί οι νέοι κανόνες επιβολής οδικών τελών και ένα νέο καθεστώς για τον περιορισμό των εκπομπών CO2 αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα. Η ενίσχυση της χρησιμοποίησης των πλέον καθαρών και αποδοτικών από πλευράς καυσίμων οχημάτων θα κάνει τις μεταφορές πιο βιώσιμες.
Οι βασικές, νέες ρυθμίσεις:
Διόδια με βάση την απόσταση και χρονοεξαρτώμενα τέλη χρήσης (βινιέτες)
Οι χρονοεξαρτώμενες βινιέτες θα καταργηθούν σταδιακά για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα στο κεντρικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ εντός οκτώ ετών από την έναρξη ισχύος της οδηγίας. Στις περιπτώσεις που τα κράτη μέλη εφαρμόζουν κοινό σύστημα βινιετών, όπως τη συνθήκη για την ευρωβινιέτα, θα έχουν στη διάθεσή τους δύο επιπλέον έτη για να προσαρμόσουν ή να παύσουν να εφαρμόζουν το σύστημα αυτό.
Οι οδοί που καλύπτονται από τη σταδιακή κατάργηση αντιπροσωπεύουν τις κύριες διαδρομές στις οποίες πραγματοποιείται το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς διέλευσης επαγγελματικών οχημάτων. Τα κράτη μέλη μπορούν να συνεχίσουν να εφαρμόζουν βινιέτες σε άλλα τμήματα του δικτύου τους.
Εξαιρέσεις από τη σταδιακή κατάργηση των βινιετών επιτρέπονται σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως σε περιπτώσεις χαμηλής πληθυσμιακής πυκνότητας ή όταν η βινιέτα εφαρμόζεται σε περιορισμένο τμήμα οδού, μετά από κοινοποίηση στην Επιτροπή.
Τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα συνδυασμένο σύστημα χρέωσης για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, ή για ορισμένους τύπους βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, το οποίο θα συνδυάζει στοιχεία με βάση την απόσταση και τον χρόνο και θα ενσωματώνει τα δύο εργαλεία διαφοροποίησης (το νέο που βασίζεται στις εκπομπές CO2 και το υφιστάμενο που βασίζεται στις κατηγορίες EURO). Το σύστημα αυτό θα επιτρέψει την πλήρη εφαρμογή των αρχών «ο χρήστης πληρώνει» και «ο ρυπαίνων πληρώνει», παρέχοντας παράλληλα στα κράτη μέλη την απαραίτητη ευελιξία να σχεδιάσουν τα δικά τους συστήματα οδικών τελών.
Ωστόσο, ως βασική αρχή των οδικών τελών, τα κράτη μέλη θα μπορούν να συνεχίσουν να επιβάλλουν διόδια και τέλη χρήσης για διάφορες κατηγορίες οχημάτων, όπως τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, τα βαρέα φορτηγά οχήματα, τα πούλμαν και τα λεωφορεία, τα ελαφρά οχήματα, τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα, τα μικρά λεωφορεία και τα επιβατικά αυτοκίνητα, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην επιβάλλουν τέλη στα λεωφορεία.
Σύμφωνα με τους κανόνες σχετικά με τις περιόδους ισχύος των βινιετών, θα πρέπει επίσης να διατίθενται βινιέτες για μία ημέρα, και για μία εβδομάδα ή δέκα ημέρες ή και τα δύο. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίζουν τη χρήση της ημερήσιας βινιέτας αποκλειστικά για σκοπούς διέλευσης.
Οικολογικός προσανατολισμός των οδικών τελών
Θα θεσπιστεί ένα νέο εργαλείο σε επίπεδο ΕΕ για τις διάφορες υποδομές και τα διάφορα τέλη χρήσης για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα με βάση τις εκπομπές CO2. Η διαφοροποίηση θα βασίζεται στα υφιστάμενα πρότυπα για τις εκπομπές CO2.
Αρχικά το καθεστώς θα εφαρμόζεται μόνο στα μεγαλύτερα φορτηγά, αλλά σταδιακά μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τύπους βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Μπορεί επίσης να προσαρμόζεται τακτικά στην τεχνολογική πρόοδο.
Το κείμενο περιλαμβάνει διατάξεις που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν ότι τα υβριδικά οχήματα δεν έχουν διπλή ευνοϊκή μεταχείριση και να αποφευχθούν τυχόν επικαλύψεις της διαφοροποίησης του CO2 από άλλα μέσα τιμολόγησης του άνθρακα.
Η διαφοροποίηση των διοδίων ή των τελών χρήσης με βάση τις περιβαλλοντικές επιδόσεις θα ισχύει για τα ημιφορτηγά και τα μικρά λεωφορεία από το 2026, όπου αυτό είναι τεχνικά εφικτό.
Τέλος εξωτερικού κόστους
Η επιβολή τελών εξωτερικού κόστους για την ατμοσφαιρική ρύπανση θα γίνει υποχρεωτική για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα μετά από τετραετή μεταβατική περίοδο, κατά την οποία επιβάλλονται διόδια. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να μην επιβάλλουν το τέλος αυτό, αφού ενημερώσουν την Επιτροπή, εάν αυτό θα οδηγούσε σε εκτροπή της κυκλοφορίας με ανεπιθύμητες αρνητικές συνέπειες. Αυτή η υποχρεωτική χρέωση δεν επηρεάζει τη δυνατότητα των κρατών μελών να επιβάλλουν τέλος εξωτερικού κόστους για τις εκπομπές CO2, σε κάθε περίπτωση.
Προαιρετική χρέωση
Τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιούν τα έσοδα που προκύπτουν από προαιρετικά τέλη συμφόρησης, ή το ισοδύναμό τους σε χρηματική αξία, για την αντιμετώπιση ζητημάτων συμφόρησης ή για την ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών και κινητικότητας εν γένει. Ειδικές διατάξεις διευκρινίζουν πότε η υποχρέωση αυτή θεωρείται ότι έχει εκπληρωθεί όταν τα εν λόγω έσοδα διοχετεύονται στον γενικό προϋπολογισμό.
Επιπλέον, οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν υψηλότερη προσαύξηση (έως 50%) στο τέλος υποδομής που επιβάλλεται σε συγκεκριμένα τμήματα του οδικού δικτύου με μεγάλη συμφόρηση, εφόσον συμφωνούν όλα τα θιγόμενα κράτη μέλη.
Εξαιρέσεις
Η οδηγία περιλαμβάνει ορισμένες εξαιρέσεις στους κανόνες χρέωσης, που αφορούν, για παράδειγμα, τις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης, τα άτομα με αναπηρία και τις αραιοκατοικημένες περιοχές.
Η συνέχεια
Με τη σημερινή ψηφοφορία το Συμβούλιο καθόρισε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση. Η νομική πράξη μένει πλέον να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε δεύτερη ανάγνωση προκειμένου να δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
Η οδηγία θα αρχίσει να ισχύει είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή της. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια από την έναρξη ισχύος της οδηγίας για να μεταφέρουν τις διατάξεις στο εθνικό τους δίκαιο.
Πηγή: ΕΕ
