Η Δημοσιογράφος Υγείας, Ιωάννα Λάκα, συναντήθηκε στο Αιγάλεω με τον Γενικό Χειρουργό, Ευάγγελο Περράκη, και είχαν μία ενδιαφέρουσα συζήτηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
O Δρ. Ευάγγελος Περράκης υπήρξε πρωτοπόρος της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, εισάγοντας την από το 1992 στην Αθήνα. Διεκπεραίωσε την πρώτη λαπαροσκοπική κοιλιο- περινείκή εκτομή ορθού στην Ελλάδα. Επίσης, εισήγαγε πρώτος την τεχνική της ολικής εκτομής του μεσόκολου (CME:complete mesocolic excision) για την χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου στην Ελλάδα, μέσω της εφαρμογής κοινού πρωτοκόλλου αντιμετώπισης και ανταλλαγής ιατρικού προσωπικού με την χειρουργική κλινική του Πανεπιστημίου Erlangen-Nürnberg Γερμανίας.
Κύριε Περράκη, ξεκινώντας θα ήθελα να μας πείτε τι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
Ο ορθοκολικός καρκίνος, δηλ. ο καρκίνος που προσβάλλει το παχύ έντερο, αλλά και ξεχωριστά και το τελικό του τμήμα, μήκους 15 εκατοστών, που ονομάζεται ορθό, είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, στην δε Γερμανία αναφέρονται πάνω από 60.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο. Και εδώ αποτελεί τον δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο.
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα ως προς τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου;
Αν βασιστούμε σε μια πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Robert Koch στην Γερμανία, η συχνότητα του είναι 34,4/ 100.000 για τις γυναίκες και 55,2 / 100.000 για τους άνδρες. Η διαφορά είναι σημαντική και μπορεί να σχετίζεται και με τους #παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη του όγκου αυτού. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί αν είναι καθημερινές βλαπτικές καταστάσεις όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, οι τροφές που δεν περιέχουν σε μεγάλη ποσότητα φυτικές ίνες, και τέλος τα προϊόντα επεξεργασίας του κρέατος. Κυρίαρχη όμως αιτία για την ανάπτυξη του ορθοκολικού καρκίνου είναι η ύπαρξη πολυπόδων που μπορεί να εξαλλαγούν, δηλ. να μετατραπούν σε κακοήθεις όγκους.
Πότε οι πολύποδες είναι ύποπτοι για εξαλλαγή ;
Όταν είναι μεγαλύτεροι από 1 εκατοστό και όταν είναι τρεις ή περισσότεροι. Φυσικά στους παράγοντες αναπτύξεως καρκίνου δεν πρέπει να ξεχνάμε το ρόλο που παίζει η κληρονομικότητα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την συγγενή πολυποδίαση, που με απόλυτη βεβαιότητα οδηγεί στον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Πότε πρέπει κανείς να υποψιαστεί ότι έχει συμπτώματα καρκίνου παχέος εντέρου;
Η υποψία πρέπει να υπάρχει εφόσον παρουσιαστεί:
Α. Μια επιμένουσα αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, δηλ. μια εναλλαγή διάρροιας και δυσκοιλιότητας ή έντονη δυσκοιλιότητα σε άτομα που είχαν φυσιολογικές κενώσεις.
Β. Παρουσία αίματος στα κόπρανα και ιδιαίτερα αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Γ. Γενικά συμπτώματα όπως φουσκώματα, εύκολη κόπωση και αδυναμία, τα οποία όμως δεν οφείλονται πάντα στον καρκίνο.
Δ. Σε προχωρημένα στάδια μπορεί τα συμπτώματα να είναι βαριά αναιμία, επίμονη δυσκοιλιότητα, έντονα φουσκώματα ή και πόνος σαν κολικός, τάση προς έμετο ή και έμετοι και τελικά ειλεός δηλ. αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων.
Πολλά από τα συμπτώματα αυτά μπορεί να παρουσιαστούν και σε άλλες παθήσεις. Για αυτό την διάγνωση θα την κάνει ο οικογενειακός γιατρός ή ο γαστρεντερολόγος.
Πότε πρέπει να ζητήσει κανείς ιατρική συμβουλή;
Επειδή τα περισσότερα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι γενικά και μπορεί να παρουσιαστούν και σε άλλες παθήσεις, θα πρέπει κανείς να επισκεφθεί τον γιατρό του εάν τα συμπτώματα του επιμένουν για περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες, όταν υπάρχουν σοβαρά ενοχλήματα, όπως έντονος μετεωρισμός, συνεχής τάση προς έμετο ή και έμετοι, όπου η επίσκεψη στον γιατρό θα πρέπει να είναι άμεση και τέλος αν μετά από θεραπεία που έχει συσταθεί τα συμπτώματα επιμένουν ή επανεμφανίζονται.
Ποιοι παράγοντες ενοχοποιούνται για την ανάπτυξη του καρκίνου παχέος εντέρου;
Ορισμένοι ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο παχέος εντέρου. Οι σπουδαιότεροι από τους παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι:
Α. Αν πάσχει και από άλλες μορφές καρκίνου.
Β. Αν έχει ηλικία μεγαλύτερη των 50 χρόνων.
Γ. Αν υπάρχουν συγγενείς πρώτου βαθμού, δηλ., ένας από τους γονείς, με καρκίνο παχέος εντέρου. Στην περίπτωση αυτή η πιθανότητα εμφανίσεως του είναι τρεις φορές μεγαλύτερη.
Δ. Αν υπάρχουν τρεις ή περισσότεροι πολύποδες στο παχύ έντερο με μέγεθος μεγαλύτερο από το ένα εκατοστό. Ιδιαίτερη κατηγορία στην ομάδα αυτή είναι η συγγενής πολυποδίαση, δηλ. σε πολλά άτομα της ίδιας οικογένειας εμφανίζονται πολλοί πολύποδες στο παχύ έντερο.
Ε. Αν υπάρχει ιστορικό ελκώδους κολίτιδος ή νόσου του Crohn.
ΣΤ. Αν υπάρχει γενετική (κληρονομική) προδιάθεση.
Ζ. Τέλος, αν υπάρχει παθολογική παχυσαρκία, ιστορικό καπνίσματος ή υπέρμετρη κατανάλωση προϊόντων βιομηχανικής επεξεργασίας κρέατος.
Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου;
Η διάγνωση του νεοπλάσματος του παχέος εντέρου βασίζεται στην κλινική εξέταση του αρρώστου, δηλ. την ψηλάφηση του κοιλιακού τοιχώματος , απαραίτητα δε την δακτυλική εξέταση του ορθού. Με αυτή μπορούν να διαγνωσθούν ψηλαφητοί όγκοι στην κοιλιά και το ορθό. Επίσης, στις βιοχημικές εξετάσεις του αίματος, όπου περιλαμβάνεται ο έλεγχος για αναιμία ( έλεγχος αιματοκρίτη και σιδήρου) καθώς και οι ηπατικές εξετάσεις που μπορεί να αποκαλύψουν και συμμετοχή του ήπατος στην νόσο.
Σημαντικό είναι να γίνει τεστ κοπράνων για παρουσία αίματος και αξονική τομογραφία ολόκληρης της περιτοναϊκής κοιλότητας (άνω – κάτω κοιλίας) με ταυτόχρονη χορήγηση σκιαγραφικού υλικού τόσο από το στόμα όσο και ενδοφλεβίως. Η τελική διάγνωση γίνεται με την ολική κολονοσκόπηση, η οποία αποκαλύπτει την εντόπιση του όγκου το μέγεθος του και την ποιότητα του, αν δηλ. είναι κακοήθης ή όχι. Τέλος γίνεται και έλεγχος για την ύπαρξη και άλλων όγκων σε άλλα σημεία του εντέρου.
Η αξονική τομογραφία και η κολονοσκόπηση έχουν υποκαταστήσει τελείως το βαρυούχο υποκλεισμό σαν διαγνωστικό μέσο, όπως γινόταν παλαιότερα.
Είναι αλήθεια πως υπάρχουν νέα δεδομένα στην χειρουργική του καρκίνου του παχέος εντέρου με την Ολική εκτομή μεσοκόλου (Complete Mesocolic Excision);
Ναι. Η απόφαση για την κατάλληλη θεραπεία θα πρέπει να λαμβάνεται σε συνεργασία του χειρουργού με τον ογκολόγο. Η κολεκτομή και η ριζική λεμφαδενεκτομή είναι η μοναδική θεραπευτική επιλογή. Όσον αφορά στην τεχνική θα πρέπει να ακολουθούνται οι κανόνες της CME (Complete Mesocolic Excision) καθώς και ο «Κανόνας των 10 εκ.» όπως καθορίστηκαν
το 2009 από τον Hohenberger. Η τεχνική της CME στηρίζεται στην ανατομία του μεσοκόλου και διενεργείται ακολουθώντας τις εμβρυικές συμφύσεις του. Έτσι επιτυγχάνεται πλήρης λεμφαδενικός καθαρισμός και υψηλή απολίνωση των κύριων αγγείων του παχέος εντέρου. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε άριστο ογκολογικό αποτέλεσμα και ελαχίστη απώλεια αίματος. Η τεχνική αυτή απαιτεί ιδιαίτερη εκπαίδευση και διενεργείται μόνο από εξειδικευμένους χειρουργούς, έχει δε ένδειξη μόνο στον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Τέλος, Γιατρέ, μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τη θεραπεία του καρκίνος του παχέος εντέρου με λαπαροσκοπική και ρομποτική επέμβαση;
Η ελάχιστα επεμβατική τεχνική, δηλ. η λαπαροσκοπική και η ρομποτική, έχουν από ογκολογικής απόψεως, τα ίδια αποτελέσματα με την ανοικτή τεχνική. Κατά συνέπεια εφόσον δεν υπάρχει αντένδειξη από πλευράς καρδιακής ή αναπνευστικής λειτουργίας θα πρέπει να είναι μέθοδος πρώτης επιλογής. Συγκριτικά με την ανοικτή τεχνική έχει τα εξής πλεονεκτήματά: χαμηλότερο ποσοστό νοσηρότητας, μικρότερη ανάγκη σε παυσίπονα, έλλειψη καταβολικής φάσεως, καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και ταχύτερη επάνοδο στην εργασία και στην κοινωνική ζωή. Βέβαια η εφαρμογή των τεχνικών αυτών προϋποθέτει την ύπαρξη τεχνολογικού εξοπλισμού και εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα.
