Της Νινέττας Κοντράρου-Ρασσιά
Πλήθος αμφορέων και άλλων ευρημάτων εντόπισαν στους Φούρνους Ικαρίας οι αρχαιολόγοι στην ενάλια έρευνα που έγινε από τις 8 Ιουνίου έως τις 2 Ιουλίου.
Καταμετρήθηκαν 23 ναυάγια που χρονολογούνται από το τέλος της αρχαϊκής περιόδου έως και το 19ο αιώνα. Αν προστεθούν σε αυτά κι άλλα 22 ναυάγια που διερευνήθηκαν στην ίδια περιοχή το 2015, ο συνολικός τους αριθμός ανέρχεται στα 45, καθιστώντας το αρχιπέλαγος των Φούρνων την πλουσιότερη σε αρχαία ναυάγια θάλασσα της ελληνικής επικράτειας και μία από τις πλουσιότερες της Μεσογείου.
Η εικόνα που αντίκρισαν με εκατοντάδες μεμονωμένα ευρήματα, κυρίως απορρίψεις κεραμικής και άγκυρες, μαρτυρούν την έντονη διακίνηση προϊόντων σε έναν τόπο που ασφαλώς θα ήταν ένα σημαντικό ναυτικό σταυροδρόμι του ανατολικού Αιγαίου.
Από τα φετινά ευρήματα ξεχωρίζουν: ένα ναυάγιο με αμφορείς από τη νήσο Κω που χρονολογήθηκε στα μέσα της ελληνιστικής περιόδου. Επίσης, ένα ναυάγιο ύστερης αρχαϊκής/πρώιμης κλασικής περιόδου με φορτίο αμφορέων από το ανατολικό Αιγαίο, ένα ναυάγιο ρωμαϊκών χρόνων με φορτίο αμφορέων από τη Σινώπη της Μαύρης Θάλασσας, ένα ναυάγιο με αμφορείς από τις ρωμαϊκές κτήσεις της βόρειας Αφρικής χρονολογούμενο στο 3ο–4ο αιώνα μ.Χ. και ένα ναυάγιο με φορτίο επιτραπέζιας κεραμικής παλαιοχριστιανικών χρόνων, προερχόμενο επίσης από την βόρεια Αφρική.
Αρχαϊκές άγκυρες, και μάλιστα οι μεγαλύτερες που έχουν βρεθεί ώς σήμερα στο Αιγαίο, και δύο λίθινα αντίβαρα συμπληρώνουν τη συνολική εκτίμηση ότι οι Φούρνοι, ένα άσημο νησί, λησμονημένο από τις αρχαίες πηγές, αποτέλεσαν λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και των ακτών τους, που διευκολύνουν την προσόρμιση πλοίων υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, έναν θαλάσσιο κόμβο υπερ-τοπικής σημασίας που συνδέεται με ένα ευρύτερο δίκτυο θαλασσίων διαδρομών κατά την αρχαιότητα.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με χρήση αναπνευστικών συσκευών από την παράκτια ζώνη έως και σε βάθος 65 μέτρων από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων με την υποστήριξη του ιδρύματος RPM Nautical Foundation. Τη γενική διεύθυνση της έρευνας είχε ο αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων δρ Γιώργος Κουτσουφλάκης, ενώ επικεφαλής του Ιδρύματος RPM Nautical Foundation ήταν ο αρχαιολόγος Peter Campbell.
Οι ερευνητές ενθουσιάστηκαν με την προθυμία των ντόπιων να βοηθήσουν στη συλλογή πληροφοριών. Ψαράδες, δύτες και σφουγγαράδες από την Κάλυμνο τους παρείχαν πλήθος πληροφοριών για την ύπαρξη αρχαιοτήτων στο βυθό και τους οδήγησαν στον γρήγορο εντοπισμό τους. Κι όπως σημειώνουν οι ίδιοι: «Σημαντική επίσης ήταν η συμβολή του Δήμου Φούρνων–Κορσεών, του δημάρχου Γ. Μαρούση με τη συνεχή παροχή υπηρεσιών και διευκολύνσεων στο έργο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων».
Μέχρι τώρα έχει ερευνηθεί ποσοστό μικρότερο από το 15% της συνολικής ακτογραμμής που περιβάλλει το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων, που σημαίνει ότι θα απαιτηθεί πολλή δουλειά ακόμη για να ολοκληρωθεί.
Εκτιμάται πως αν συνεχιστεί η έρευνα θα έχει ολοκληρωθεί το 2018.
