Της Ζωής Τόλη
Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών παρουσιάζεται το «The great tamer» (Ο μεγάλος δαμαστής), του Δημήτρη Παπαϊωάννου, του διεθνούς φήμης Έλληνα δημιουργού, σε σύλληψη και σκηνοθεσία του ίδιου.
Τρία χρόνια μετά την τελευταία δημιουργία Still life, το νέο του εγχείρημα έρχεται να τιθασεύσει βασικές δυνάμεις του ανθρώπου, μέσω μιας περιπέτειας των αισθήσεων, ώστε να φέρει στην επιφάνεια βαθύτατα νοήματα, ικανά να εξασφαλίσουν, άλλοτε με χιούμορ και άλλοτε με πινελιές δυσθυμίας, την ολοκλήρωση της προσωπικότητας, άρα μιας πληρέστερης ζωής. Πρόκειται για ένα έργο, που δημιουργήθηκε για ένα θίασο δέκα καλλιτεχνών και λειτουργεί σαν ένα παράδοξο τσίρκο, το οποίο ζωντανεύει εικόνες με περιεχόμενο σύνθεσης και αποσύνθεσης της ιστορίας του βηματισμού του ατόμου στη γη.
Στα τριάντα χρόνια της καριέρας του ο Παπαϊωάννου αγωνίζεται να δημιουργήσει ένα σκηνικό σύμπαν, που θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα ονειρόπλαστο τσίρκο του παραλόγου. Τα ανθρώπινα σώματα μεταποιούνται σε συγκρουσιακούς τόπους, αλληλεπιδρούν με πρώτες ύλες και μετουσιώνονται σε υβριδικές μορφές, με ζητούμενο τη δημιουργία οπτικών ψευδαισθήσεων.
Αυτή η «ενσωματωμένη» δράση εμπεριέχει ερωτικό στοιχείο, που διαχέεται άπλετα στο εμβαδόν της σκηνής, αναδύοντας άρωμα συνεχούς αισθησιακής διαδραστικότητας, πρωτογενούς και αναγκαίου συστατικού της ανθρώπινης ύπαρξης και φυσικά της ζωής, δονώντας το θεατή και μεταδίδοντας έντονα συναισθήματα ψυχικού ρίγους. Αυτές οι μεταμορφώσεις -αγαπημένο στοιχείο του Δημ. Παπαϊωάννου- χρωματίζουν την όλη διαδικασία εικαστικά με ένδυμα ποίησης.
Έτσι παράγεται ένα σύνολο ισχυρών οπτικών εικόνων, αναφορών από την ιστορία της Τέχνης με σκωπτικό χαρακτήρα, εκφραστικών και παραστασιακών πρακτικών, αλλά και ερωτημάτων γύρω από την καταγωγή μας. Πρόθεση του δημιουργού είναι να αναδείξει την ιερότητα, που ενυπάρχει σε κάθε τι πεζό και άχαρο. Η δυναμική επομένως, που απορρέει κατά τη διάρκεια αυτής της αντίληψης /δράσης, είναι από μόνη της πράξη επαναστατική.
Με τη συμμετοχή δέκα συντελεστών επί σκηνής το έργο καταπιάνεται με το ερώτημα κατά πόσο η ανθρώπινη ζωή μπορεί να ιδωθεί, ως ένα εξερευνητικό ταξίδι, ένα κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, μία εσωτερική ανασκαφή, που κοπιάζει να εξορύξει ανόθευτες συναισθηματικές ποιότητες, υποσχόμενη την αυτοπραγμάτωση.
Οι δύο πρώτες φωτογραφίες, που κυκλοφόρησαν για το «μεγάλο δαμαστή», σηματοδοτούν την άμυνα απέναντι στη βαρύτητα, και το συνεχή διάλογο της ανθρώπινης υπόστασης με την ελαφρότητα, με τη διάσταση του διαφανούς και της ανύψωσης, που μας γλυτώνουν από τη σκοτεινή αίσθηση της «καθίζησης», λόγω βάρους.
Το παπούτσι με τις ρίζες κολλημένες στη σόλα και το λευκό ύφασμα, που φεύγει από το σώμα ακολουθώντας αέρινη πτυχωτή κίνηση, βρίσκονται σε αδιάλειπτη διαλεκτική σχέση μεταξύ τους και αποκαλύπτουν συνειδητά και όχι από τύχη, ένα αναγκαστικό χωρισμό ή μία φυγή από επιλογή με σκοπό την αναζήτηση του εαυτού. Η εγκατάλειψη της εστίας ενός ανθρώπου δε σημαίνει οπωσδήποτε και αποποίηση της ρίζας του.
Η καταγωγή είναι εκεί παρούσα. Όπως και η απομάκρυνση του σεντονιού από το σώμα ξένο δεν το λες, καθότι παραπέμπει στη χαρακτηριστική πτυχολογία του Έλληνα Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ενός δημιουργού αγαπημένου του Δημ. Παπαϊωάννου. Μας αποκαλύπτεται, λοιπόν, ένας κόσμος ξεχωριστός, πρωτόγνωρος, γεμάτος αρώματα και αποχρώσεις, που συναντάμε σε κάθε στοιχείο της ζωής, στη σύσταση, στο εκτόπισμα, στο φορτίο της κάθε μάζας, στην αναστάτωση, που προκαλεί η ύλη, ως ένα λειτουργικό ενιαίο σύνολο.
Και φυσικά δεν ξεχνάμε και την αξία της εκλυόμενης ενέργειας από το υλικό ανθρώπινο σώμα. Η καταλυτική ανάμειξη διαφορετικών υλών και η αλχημεία, που προκύπτει μας ενώνει με το τώρα και το μετά. Η βαθιά αντίληψη της λαμπρότητας, η οποία παράγεται, οδηγεί στην ενσυναίσθηση, που δρα ως όχημα για τον έλεγχο της ζωώδους φύσης μας.
Τα παραπάνω συμβολίζουν πράγματα ενδεικτικά μιας ελληνικότητας με την ευρεία έννοια του όρου, δηλαδή της συμπαντικότητας, που δεν αφορά στην καταγωγή, αλλά το δικαίωμα στη συμμετοχή μιας καθολικής παιδείας και αισθητικής. Η ματιά του Δ. Παπαϊωάννου για τον κόσμο, ενώνει τα ιστορικά μας κομμάτια με ένα μινιμαλιστικό τρόπο, συνδέοντάς μας με κάθε τι αρχετυπικό που δεν έχει χάσει την αξία του μέσα στο χρόνο.
Η εμπνευσμένη σύλληψη του δημιουργού πέτυχε την απόδοση μιας διαχρονικότητας, που γεννά την απόλυτη συγκίνηση, μέσα από το μονοπάτι, το οποίο λέει, ότι για να αξιωθεί κάποιος το καλύτερο, οφείλει να δαμάσει κάτι ζωντανό ως αποτέλεσμα της ζωής του.
Είναι η μόνη άμυνα απέναντι στη λάσπη που κυλιέται το σώμα, όταν η δίψα για αυτογνωσία και πνευματικότητα εξαντλείται στο ευκαιριακό και το δήθεν.
Μία παράσταση συνόλου, συνδυασμού ερωτικής σκηνικής παρουσίας της δεκαμελούς ομάδας των ηθοποιών/χορευτών, οι οποίοι ερμηνεύουν μέσα σε ένα αυτοσχέδιο τσίρκο, ένα παιδικό κόμικ για ενήλικες, όπως ακριβώς πόθησε να το υλοποιήσει ο εμπνευστής του Δ. Παπαιωάννου.
Οι αξιόλογοι ερμηνευτές είναι: Παυλίνα Ανδριοπούλου, Άλεξ Βαγγέλης, Έκτορας Λιάτσος, Γιάννης Μίχος, Ευαγγελία Ράντου, Καλλιόπη Σίμου, Δρόσος Σκώτης, Χρήστος Στρινόπουλος, Γιώργος Τσιαντούλας και Κώστας Χρυσαφίδης.
Ορισμένες σκηνές ξεχώρισαν περισσότερο από τις άλλες, οι οποίες αποπνέοντας μία εικαστικότητα απαράμιλλης ομορφιάς, προσφέρουν απόλαυση στο θεατή. Η θεά Δήμητρα με το υπέροχο στεφάνι στα μαλλιά, καταμεσής στην αγροτική εικόνα με τα βέλη που μεταμορφώθηκαν σε στάχυα, είναι μία ποιητική στιγμή, που παραπέμπει στο μεσογειακό μας λίκνο, στην καταγωγή μας. Επίσης ο ασθμαίνων αστροναύτης μάς ταξιδεύει σε γνώριμες και μελλοντικές περιπέτειες, εκφράζοντας την αγωνία του εξερευνητή με το αγκομαχητό του, στην περιήγηση της εσωτερικότητας, που είναι το ζητούμενο του σκηνοθέτη.
Στο στήσιμο αυτού του σπουδαίου εγχειρήματος βοήθησε το σκοτεινό σκηνικό , μία μεγάλη πλατφόρμα με σκούρες «σανίδες» , παράλληλες σαν παρκέ, που δεσπόζει σε όλο το εμβαδόν της σκηνής, εξυπηρετώντας τις ανάγκες της σκηνοθεσίας. Σχεδιασμός σκηνικού και Art Direction σε συνεργασία με την Τίνα Τζόκα.
Ζωγραφική κοστουμιών και σκηνικού Μαρία Ηλία, καλλιτεχνικός συνεργάτης για τα κοστούμια Άγγελος Μέντης, σχεδιασμός φωτισμού σε συνεργασία με την Εβίνα Βασιλακοπούλου, μουσική Johann Strauss ll, ο Γαλάζιος Δούναβης, έργο 314, μουσική επεξεργασία Στέφανος Δρουσιώτης, καλλιτεχνικός συνεργάτης για τον ήχο Γιώργος Πούλιος, ηχητικός σχεδιασμός και χειρισμός Κώστας Μιχόπουλος και γλυπτική Νεκτάριος Διονυσάτος.
Μία εκπληκτική παράσταση, που συστήνεται ανεπιφύλακτα.
