Του Συμεών Σολταρίδη
Πρόσφατα βρέθηκα για μια χαλαρή βόλτα σε ένα πάρκο με μεγάλη λίμνη, στο κέντρο μιας βαλκανικής πρωτεύουσας. Ενώ περπάταγα, έβλεπα ανθρώπους να πηγαινοέρχονται, μεσήλικες να συνομιλούν καθιστοί στα παγκάκια, ζευγάρια να χαίρονται τον έρωτά τους μιλώντας μεταξύ τους, οικογένειες να κάνουν βαρκάδα στη λίμνη και παιδιά να παίζουν ανέμελα φωνάζοντας και τρέχοντας.
Κάπου σε ένα παγκάκι κάθονταν ένας κύριος ο οποίος παρακολουθούσε τα παιδιά που έπαιζαν, αναπολώντας, ίσως, τα αθώα παιδικά του χρόνια. Σε λίγο σηκώθηκε και έκανε μια βόλτα, αλλά ξανακάθισε στο ίδιο παγκάκι βγάζοντας μια εφημερίδα την οποία άρχισε να διαβάζει νωχελικά.
Άλλος ένας «μοναχικός άνθρωπος της εποχής μας», σκέφθηκα. Θυμήθηκα τα λόγια του Μαξ Σέλερ, που έγραφε «σε καμιά άλλη περίοδο της ανθρώπινης γνώσης δεν έγινε ο άνθρωπος πιο προβληματικός για τον εαυτό του απ΄ ό,τι στις ημέρες μας». Διερωτήθηκα αν ο μοναχικός άνθρωπος ταυτόχρονα με τον όρο προβληματικός είναι και προβληματισμένος και συνέχισα να τον «παρακολουθώ».
Θεωρώ ότι τα αίτια του «προβληματικός» είναι και αιτιατά του «προβληματισμένος», αφού η σύγχρονη εποχή μας είναι επίπεδο προβληματισμού. Πού οφείλεται όμως η προβληματική του ανθρώπου και ταυτόχρονα ο προβληματισμός του; Πολλοί δοκιμιογράφοι σημειώνουν ότι η κάθε σύγχρονη εποχή είναι προβληματική, αφού καταβαραθρώνονται οι αξίες, αμαυρώνονται οι θεσμοί, διαμορφώνεται η παιδεία κατά το δοκούν και η ασυδοσία της δημοκρατίας μετατρέπει την κοινωνία σε μία σύγχρονη «ζούγκλα».
«Είμαι μέσα στον κόσμο» σημειώνει ο Χάιντεγκερ. Συνεπώς η ύπαρξη του ανθρώπου αναλύεται μέσα στον κόσμο, συμπληρώνει ο Μαδαμόπουλος. Κατά συνέπεια ο άνθρωπος εξηγείται σε σχέση με τον συνάνθρωπό του, ο οποίος πολλές φορές μετατρέπεται σε υπεράνθρωπο και άλλοτε σε απάνθρωπο. Τότε μετατρέπεται σε προβληματικό. Δεν παύει όμως να τονίζει ότι «οι άλλοι είναι η κόλασή του», όπως τονίζει ο Σαρτρ και προσπαθεί να τους αποφύγει, να απομακρυνθεί, γιατί μέσα σε αυτούς βλέπει τον εαυτό του.
Και φτάνει σε σημείο να προβληματίζεται. Βλέπει να χάνεται μέσα στο αντικοινωνικό σκοτάδι, κινείται σαν αναχωρητής και οδηγείται μακριά από την κοινωνία, ζώντας τη δική του μοναξιά, οπότε βροντοφωνάζει την ρήση του Γκαροντί «η κόλασή μας είναι η απουσία των άλλων».
Τι να κάνει όμως ο σύγχρονος άνθρωπος, όταν καθημερινά βιώνει το δικό του μοναχικό δρόμο, περπατώντας σε ακατανόητους δρόμους σαν το «μοναχικό καβαλάρη»; Η οικονομική κρίση τον έχει γονατίσει, ο ατομικισμός μαστίζει την κοινωνία και η αυτοματοποιημένη ζωή τον ρομποτοποιεί.
Κινείται σαν πιόνι μέσα σε μια τεράστια οθόνη όπου ο ωχαδερφισμός κυριαρχεί. Προσπαθεί να επιστρέψει και αγωνίζεται. Αδυνατεί όμως, αφού βάλλεται από ένα σύνολο που βιώνει τα ίδια. Χρειάζεται συντροφικότητα, συνομιλητή και συνοδοιπόρο. Ζητά συναγωνιστή για να ανέβει τον ατομικό ή συλλογικό Γολγοθά του και θέλει απεγνωσμένα στήριξη στην προσπάθειά του.
Η κοινωνία όμως αδυνατεί. Οι άνθρωποι περπατάνε γρήγορα με τα μάτια χαμηλά, χωρίς να μπορούν να δούνε την προβληματική κατάσταση και ατομικό προβληματισμό. Και προσπερνούν τον άνθρωπο. Αδιαφορούν πού θα οδηγηθούν οι άλλοι, αφού στο πρόσωπό τους βλέπουν τον εαυτό τους. Έναν άνθρωπο κυνηγημένο, χαμένο και κατατρεγμένο από τον ίδιο του τον εαυτό.
Που περιμένει όμως την κοινωνική και ατομική νεκρανάστασή του. Όπου θα συνυπάρχει και θα συνεργάζεται. Θα συνομιλεί και θα συνδιαλέγεται. Θα είναι συνοδοιπόρος και συναγωνιστής. Με αυτή την προσμονή αναμένει και βιώνει τη σημερινή μοναχική του πορεία που είναι ανάβαση στο σήμερα, ευελπιστώντας όμως στην κατάβαση που θα είναι ευκολότερη για ένα ομορφότερο και ανθρωπινότερο αύριο.
