Ο νόμος της Δύσης και ο νόμος της αγοράς
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** 1/2 – Οι μισητοί οκτώ
The Hateful Eight. ΗΠΑ, 2015. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κουέντιν Ταραντίνο. Ηθοποιοί: Σάμιουελ Ελ Τζάκσον, Κέρτις Ράσελ, Τζένιφερ Τζέισον Λι, Γουόλτον Γκόγκινς, Ντέμιαν Μπισίρ, Τιμ Ροθ, Μάικλ Μάντσεν, Μπρους Ντερν, Τζέιμς Παρκς. 187′
Ανάμεσα σε διάφορα κλασικά αμερικανικά γουέστερν και τα ιταλικά σπαγγέτι γουέστερν (από εκείνα του Σέρτζιο Λεόνε μέχρι εκείνα του Σέρτζιο Κορμπούτσι) κινείται στο νέο του αυτό, εξαιρετικό, απολαυστικό όπως όλες οι ταινίες του, γουέστερν, ο Κουέντιν Ταραντίνο.
Στα πρώτα χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου, στις απέραντες πεδιάδες ενός χιονισμένου Γουαϊόμινγκ, στο πρώτο μέρος, και σε ένα είδος εμπορικού καταλύματος, στη μέση του πουθενά, στο δεύτερο μέρος, εκτυλίσσεται η ιστορία της ταινίας. Στην άμαξα που διασχίζει το Γουαϊόμινγκ (αναφορά στην κλασική «Άμαξα της αγωνίας» του Τζον Φορντ) θα γνωρίσουμε τον κυνηγό επικηρυγμένων, Τζον Ρουθ, γνωστό ως «Δήμιο» (Κέρτ Ράσελ) και την αιχμάλωτό του, την περιβόητη Ντέιζι Ντομέργκ (Τζένιφερ Τζέισον Λι), που την οδηγεί στο Ρεντ Ροκ για να την κρεμάσει και να εισπράξει την επικήρυξη, τον μαύρο ταγματάρχη Μαρκί Γουόρεν (Σάμιουελ Ελ Τζάκσον), πρώην σκλάβο που είχε διαπρέψει και παρασημοφορηθεί στο στρατό των Βορείων, ο οποίος τώρα έχει γίνει κυνηγός επικηρυγμένων και κουβαλάει μαζί του τρία πτώματα ληστών, και τον Κρις Μάνιξ (Γουόλτον Γκόγκινς), ο νέος, όπως υποστηρίζει, σερίφης του Ρεντ Ροκ, παρόλο που οι υπόλοιποι δεν τον πιστεύουν.
Στον σταθμό που φτάνουν, στο δεύτερο μέρος της ταινίας, στο «Εμπορικό της Μίνι» όπως είναι γνωστό, θα συναντήσουν μερικά ακόμη μυστηριώδη, «μισητά» άτομα: τον Μπομπ, ένα περίεργο Μεξικανό (Ντέμιαν Μπισίρ), που έχει αναλάβει τη διαχείριση του σταθμού, ενώ η ιδιοκτήτρια Μίνι έχει πάει, όπως υποστηρίζει ο Μεξικανός, να επισκεφτεί τη μητέρα της, ένα ηλικιωμένο στρατηγό των Νοτίων (Μπρους Ντερν), τον Βρετανό και νέο δήμιο του Ρεντ Ροκ (Τιμ Ροθ) και τον σιωπηλό πιστολά ΤζονΓκέιτζ (Μάικλ Μάντσεν).
Με εξαιρετική μουσική υπόκρουση του Ιταλού Ενιο Μορικόνε (τακτικού συνεργάτη του Λεόνε) και με διευθυντή φωτογραφίας τον τακτικό του καμεραμάν Ρόμπερτ Ρίτσαρντσον, που εδώ κινηματογραφεί με το εντυπωσιακό Ultra Panavision 70 m.m. (Σύστημα πλατιάς οθόνης της δεκαετίας βασικά του ’60), ο Ταραντίνο έφτιαξε μια, στην πραγματικότητα, «ταινία δωματίου», μια και το μεγαλύτερο μέρος της εκτυλίσσεται είτε μέσα στην άμαξα είτε μέσα στο σταθμό, φέρνοντας στο νου και τη δίκη του, πρώτη ταινία, Reservoir Dogs.
Εκείνο που εντυπωσιάζει, και τελικά γοητεύει, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο σκηνοθέτης χειρίζεται την κινηματογραφική γλώσσα, με τα διάφορα κεφάλαια, τις ίριδες, τις ευπρόσδεκτες ανατροπές, τις επιστροφές που επεξηγούν τις ελλείψεις και βάζουν την εξέλιξη στη σωστή πορεία της. Ενώ, ταυτόχρονα, μας δίνει τη δίκη του εκδοχή όχι μόνο του εμφυλίου αλλά και της αντιμετώπισης των μαύρων, χωρίς να ξεχνάμε την απαραίτητη στις ταινίες του χρήση της ωμότητας, δοσμένης, όπως πάντα, με ένα ιδιόμορφο, μαύρο χιούμορ.
Μπορεί τελικά οι 8 μισητοί του τίτλου να μην είναι 8 (αν τους μετρήσουμε σωστά και με τις εκπλήξεις που μας περιμένουν), η ταινία όμως μας προσφέρει ένα αποκτά πιο απολαυστικά γουέστερν με μερικά μοναδικά πρόσωπα ληστών και εγκληματιών που θα ζήλευαν οι καλύτεροι δημιουργοί γουέστερν. Ανάμεσα τους και τη λησταρχίνα που ερμηνεύει η Τζέισον Λι, με το μαυρισμένο στην αρχή μάτι και το ματωμένο και το συνεχώς, σε όλη τη διάρκεια της τρίωρης ταινίας, στραπατσαρισμένο από τις γροθιές και τα διάφορα χτυπήματα πρόσωπό της.
**** Το μεγάλο σορτάρισμα
The big Short. ΗΠΑ, 2015. Σκηνοθεσία: Άνταμ ΜακΚέι. Σενάριο: Τσαρλς Ράντολφ, Άνταμ ΜακΚέι, Μάικλ Λούις. Ηθοποιοί: Κρίστιαν Μπέιλ, Στίβ Καρέλ, Ράιαν Γκόσλινγκ, Μπράντ Πιτ. 130′
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο αλλά είναι πολύ αληθινό: Χρειάστηκε το Χόλιγουντ για να μας πει την αλήθεια για τη Γουόλ Στριτ και το απάνθρωπο σύστημα της. Ταινίες όπως το «Γουόλ Στριτ» (και τη «συνέχειά»του) του Όλιβερ Στόουν και «The Company Men»του Τζον Γουέλς μέχρι το»Δρόμο του χρήματος»του Τζέι Σι Κάντορ, «Ο λύκος της Γουόλ Στριτ»του Μάρτιν Σκορσέζε και τα «99 σπίτια»του Ραμίν Μπαχράνι, χωρίς να ξεχνάμε τα ντοκιμαντέρ «Capitalism: A Love Story»του Μάικλ Μουρ και «Inside Job»του Τσαρλς Φέργκουσον, ξεσκέπασαν, συχνά με απρόσμενη τόλμη, τα βρομερό παιχνίδια των τραπεζών και των χρηματιστών, στην οικονομική κρίση του 2008, σε βάρος των απλών ανθρώπων που τους εμπιστεύονται τις οικονομίες τους ή στρέφονται σε αυτούς για στεγαστικά ή άλλα δάνεια.
Η ταινία «Μεγάλο σορτάρισμα»του Άνταμ ΜακΚέι (σκηνοθέτη της απολαυστικής κωμωδίας Anchorman που στην Ελλάδα κυκλοφόρησε μόνο σε DVD!), με βάση το Μπεστ-σέλερ του Μάικλ Λούις (ο οποίος έγραψε και το Moneyball στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Κάντορ), παρουσιάζει άλλοτε με καυστικό χιούμορ κι άλλοτε με σασπένς,την απάτη, τον κυνισμό αλλά και τη ηλιθιότητα των ανθρώπων της Γουόλ Στριτ, στην περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2008, που οδήγησε την παγκόσμια κοινότητα στο χείλος του γκρεμού και που, μια αντίστοιχη πλευρά της, αντιμετωπίζει, σήμερα, με τη σειρά της, η Ευρώπη.
Ο κίνδυνος, που οι υποτιθέμενοι έξυπνοι χρηματιστές της Γουόλ Στριτ, ηλίθιοι όπως αποκαλύφθηκε στη συνέχεια, δεν είχαν καν μυριστεί, ξεκίνησε όταν αποφάσισαν να μετατρέψουν τα στεγαστικά δάνεια σε υψηλής αξίας επενδυτικά προϊόντα. Χωρίς να λάβουν υπόψη τους πως μια πτώση στη κτηματαγορά θα οδηγούσε στην πλήρη κατάρρευση του συστήματος. Δυστυχώς ούτε τα υποτιθέμενα σαΐνια της Γουόλ Στριτ, ούτε το ίδιο το κράτος αντιλήφθηκαν τον Αρμαγεδδώνα που τους περίμενε στη γωνία.
Με εξαίρεση πέντε μικροεπενδυτές, έναν αναλυτή (Ράιαν Γκόσλινγκ), έναν αντικοινωνικό γιατρό με ταλέντο στα μακροοικονομικά (Κρίστιαν Μπέιλ), δυο πιτσιρικάδες μικροεπενδυτές που έστησαν επενδυτικό κεφάλαιο στο γκαράζ του σπιτιού τους (Τζον Μαγκάρο και Φιν Γουίτροκ), ένα τραπεζίτη (Στίβ Καρέλ), που απλά αξιοποίησε για δικό του όφελος μια πληροφορία) κι ένα πρώην τραπεζικό (Μπράντ Πιτ),οι οποίοι, κάποια στιγμή, διαπίστωσαν τη «φούσκα» πίσω από τη κτηματαγορά και την επικείμενη κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας.
Άλλοτε με σαρκαστικό χιούμορ, με απευθείας σχόλια και επεξηγήσεις στο θεατή, από την πλευρά του αναλυτή Τζάρεντ Βένετ (Γκόσλινγκ), βασισμένου σε ένα πραγματικό πρόσωπο, άλλοτε με τον ειδικό στα οικονομικά, πρώην γιατρό Μάικλ Μπέρι (Μπέιλ), ο οποίος πρώτος αντιλαμβάνεται τη «φούσκα» και αρχίζει να επενδύει τα εκατομμύρια των πελατών του ενάντια στη κτηματαγορά, άλλοτε χρησιμοποιώντας γνωστά, καλεσμένα πρόσωπα που απλοποιούν για τον μέσο άνθρωπο τη δύσκολη αργκό του χρηματιστηρίου σε σκηνές που απευθύνονται απευθείας στο θεατή (η ηθοποιός Μάργκο Ρόμπι ενώ κάνει το μπάνιο της, ο γνωστός σεφ Άντονι Μπουρντέν ενώ μαγειρεύει, και άλλοι), και άλλοτε με ένα αστυνομικού θρίλερ σασπένς, που εντείνεται από τις νευρώδεις κινήσεις της κάμερας (η εξαιρετική φωτογραφία είναι του Μπάρι Άκροϊντ), ο ΜακΚέι καταγράφει την πορεία του πρόσφατου αυτού «κράχ», που δίκαια οδήγησε τους οργισμένους μικροεπενδυτές Αμερικανούς στη δημιουργία του κινήματος «Occupy Wall Street». Οταν τελικά «πέφτει η αυλαία», ο θεατής μένει άφωνος και οργισμένος για ένα απάνθρωπο καπιταλιστικό σύστημα που στόχο του έχει να ξεγελάσει και να εκμεταλλευτεί τον επενδυτή και, όπως πολύ σωστά έγραψε ένας Αμερικανός σχολιαστής, να φτάνεις στο σημείο να δικαιολογείς πέρα για πέρα τους ανθρώπους εκείνους που προτιμούν να κρύβουν τα λεφτά τους κάτω από το κρεβάτι τους παρά να τα επενδύουν στις τράπεζες!
{source}
<iframe width=»640″ height=»360″ src=»https://www.youtube.com/embed/gnRbXn4-Yis» frameborder=»0″ allowfullscreen></iframe>
{/source}
