Είχαν χρώμα τα κυκλαδικά ειδώλια; Ποια είναι τα αγαπημένα μοτίβα και οι τεχνικές διακόσμησης των μυκηναϊκών κοσμημάτων; Πώς γίνονταν οι αιγυπτιακές μούμιες και ποια η σχέση τους με τις σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης; Αυτά είναι μερικά από τα θέματα των ερευνητικών προγραμμάτων που θα «τρέξει» το 2017 το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα μουσείο παγκόσμιας εμβέλειας, όπως το χαρακτήρισε η διευθύντριά του Μαρία Λαγογιάννη στην απολογισμό της για το 2016.
Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί:
Οι επισκέπτες του μουσείου ανήλθαν σε 465.000. Η θεατρικότατη περιοδική έκθεση «Οδύσσειες», που αφηγείται γλαφυρά την περιπέτεια του Ελληνισμού από την αυγή του ελληνικού πολιτισμού, αύξησε κατά 25% την επισκεψιμότητα του ΕΑΜ κατά το τρίμηνο που λειτουργεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε χθες το απόγευμα η κ. Λαλογιάννη, το 2016, που το μουσείο γιόρταζε τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του, παρουσιάστηκε αύξηση επισκεπτών (μέσος όρο τριετίας) κατά 3,7%, και αύξηση εσόδων κατά 40,6%. Μετρώντας το μέσο όρο πενταετίας η αύξηση των επισκεπτών ανέρχεται στο 25,2% και η αύξηση των εσόδων στο 61,9%.
Παρόλα αυτά αν μετρήσει κανείς την επισκεψιμότητα του 2015 και του 2016 θα παρατηρήσει μείωση επισκεπτών το 2016 κατά 3,4%. Αυτή η τάση παρουσιάζεται σε όλα τα μουσεία της χώρας (λόγω της αύξησης της τιμής των εισιτηρίων) και στην περίπτωση του ΕΑΜ αύξηση εσόδων κατά 24,5%.
«Στη σύγχρονη εποχή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ένα μουσείο με παγκόσμια εμβέλεια, επιστημονική δράση και κοινωνική παρουσία» είπε η κ. Λαγογιάννη. «Προωθεί την αρχαιολογική έρευνα, τη συντήρηση των αρχαιοτήτων, τη μουσειακή εκπαίδευση και τη διεθνή προβολή του ελληνικού πολιτισμού, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την κοινωνική διάχυση των ανθρωπιστικών αξιών παραμένοντας ένα ανοιχτό και εξωστρεφές μουσείο».
Το 2017 το ΕΑΜ θα συνεχίσει τα ερευνητικά προγράμματα που είναι σε εξέλιξη και συγχρόνως προωθεί νέα ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με άλλους φορείς, όπως την Ακαδημία Αθηνών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το τμήμα Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το Μουσείο του Λούβρου, τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Οι θεματικές των ερευνητικών αυτών προγραμμάτων είναι:
- Οι άγνωστες πτυχές κατασκευής και χρωματισμού των κυκλαδικών ειδωλίων
- Η μελέτη των τεχνικών διακόσμησης των μυκηναϊκών χρυσών κοσμημάτων
- Η μελέτη των αιγυπτιακών μουμιών με σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης
- Η μελέτη της πολυχρωμίας των ξύλινων αναθηματικών πινάκων από το σπήλαιο Πιτσά της Κορινθίας
- Η μελέτη των πρακτικών εφαρμογής χρώματος σε ειδώλια που χρονολογούνται από τους αρχαϊκούς μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους
- Η αρχαιομετρική μελέτη και επανασυντήρηση του αργυρού κρατήρα της μάχης από τις Μυκήνες
Σύμφωνα με τη διευθύντρια του ΕΑΜ, «μια μεγάλη ομάδα από αρχαιολόγους, μουσειολόγους, συντηρητές και καλλιτέχνες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εργάζεται σε θέματα επιστημονικής τεκμηρίωσης, εννοιολογικού σχεδιασμού και προετοιμασίας των εκθεμάτων και συνεργάζεται ήδη στενά με πανεπιστημιακά ιδρύματα και διακεκριμένους επιστήμονες από όλο τον κόσμο, προκειμένου να ενσωματωθούν στοιχεία από πρόσφατες έρευνες πειραματικής αρχαιολογίας. Πειραματικά εργαστήρια αποκατάστασης χρώματος σε αρχαία αγάλματα, ανακατασκευής αρχαίων υφαντών, ενδυμάτων, κοσμημάτων και κομμώσεων, αναπαραγωγής αρχαίων αρωμάτων και αναδημιουργίας αρχαίας μουσικής θα αποτελέσουν μια μοναδική βιωματική εμπειρία, καθώς θα προσφέρουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ανακαλέσουν εμπειρίες, να αποκαλύψουν λησμονημένες όψεις αισθητικής και αισθημάτων και να αναπλάσουν αισθήσεις ενός κόσμου που ίσως δεν έχει χαθεί εντελώς».
Η έκθεση θα λειτουργήσει στα τέλη του χρόνου ή στις αρχές του επόμενου. Επίσης προγραμματίζονται δράσεις μουσικής, θεάτρου και ποίησης που θα επεκτείνουν τις νοηματικές αναζητήσεις και τις ποιητικές αναφορές. Την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα και σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, θα παρουσιαστούν σταδιακά οι 24 ραψωδίες με συνοδεία αρχαίας λύρας από τον Νίκο Ξανθούλη. Κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα, με αρχή τον Φεβρουάριο, ξεκινά ο δεύτερος κύκλος των κυριακάτικων περιπάτων στο μουσείο παρουσιάζοντας τις «Οδύσσειες της Προϊστορίας». Τον Ιανουάριο ξεκινούν τα εκπαιδευτικά προγράμματα για το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και το Γυμνάσιο.
Εν τω μεταξύ στην αίθουσα του Βωμού χθες εγκαινιάστηκε ο τρίτος κύκλος του «Αθέατου Μουσείου» με ένα νεολιθικό ειδώλιο που παραπέμπει στον Σκεπτόμενο και φυλάσσεται, όπως και τα άλλα εκθέματα του κύκλου, στις αποθήκες.
Τέλος, οι «Οδύσσειες» θα μεταφερθούν ως «Μικρές Οδύσσειες» στον προθάλαμο της Βουλής και θα ταξιδέψουν σε όλο τον κόσμο με τη σειρά γραμματοσήμων που σχεδίασαν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) για να τιμήσουν τα 150 χρόνια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Δύο τόμοι συγκροτούν τα σχόλια των επισκεπτών αυτής της έκθεσης. Όλα ενθουσιώδη: «Fantastico! Congratulations Athens», «Είμαι αρχαιολόγος σε μουσείο της Νέας Υόρκης. Αυτή είναι μία από τις καλύτερες εκθέσεις που έχω δει στη ζωή μου. Amazing», «I deeply thank you – σας ευχαριστώ βαθύτατα γι΄ αυτό το ωραίο ταξίδι που μας πήγε μακριά στο χρόνο και το χώρο – Ζήτω η Ελλάδα», «Όλα είναι όμορφα. Ευχαριστώ. It is as great as China» .
