Απαγορεύεται όμως η μεταπώληση του εφεδρικού σου αντιγράφου
Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Σύμφωνα με σημερινή απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. (ΔΕΕ), ο αρχικός αγοραστής αντιγράφου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, το οποίο συνοδεύεται από άδεια απεριόριστης χρήσης, μπορεί να μεταπωλήσει το εν λόγω αντίγραφο και την άδειά του ως μεταχειρισμένα σε νέο αγοραστή.
Ωστόσο, στην περίπτωση κατά την οποία ο πρωτότυπος υλικός φορέας του αντιγράφου που είχε παραδοθεί στον αρχικό αγοραστή έχει υποστεί φθορά, έχει καταστραφεί ή έχει απολεσθεί, ο αρχικός αυτός αγοραστής δεν μπορεί να παραδώσει στο νέο αγοραστή το εφεδρικό αντίγραφο του σχετικού προγράμματος χωρίς άδεια του φορέα του δικαιώματος του δημιουργού.
Η υπόθεση
Σύμφωνα με το ΔΕΕ, η υπόθεση έχει ως εξής:
Οι Aleksandrs Ranks και Jurijs Vasiļevičs διώκονται ποινικώς στη Λετονία, μεταξύ άλλων για παράνομη πώληση, στο πλαίσιο δράσης τους ως οργανωμένης ομάδας, αντικειμένων προστατευόμενων από το δικαίωμα του δημιουργού και για παράνομη από πρόθεση χρήση του σήματος τρίτου.
Συγκεκριμένα, το 2004 οι δύο κατηγορούμενοι πώλησαν μέσω πλατφόρμας διαδικτυακών πωλήσεων εφεδρικά αντίγραφα διαφόρων προγραμμάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή της Microsoft προστατευόμενα από το δικαίωμα του δημιουργού (όπως εκδόσεις του λογισμικού Microsoft Windows και της σειράς λογισμικού οργανώσεως γραφείου Microsoft Office). Εκτιμάται ότι τα πωληθέντα αντίτυπα προγραμμάτων υπερβαίνουν τα 3.000, ενώ η υλική ζημία που η Microsoft υπέστη από τις δραστηριότητες των A. Ranks και J. Vasiļevičs αποτιμάται σε 265.514 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, το Rīgas Αpgabaltiesas Krimināllietu tiesu kolēģija (Περιφερειακό Δικαστήριο Ρίγας, ποινικό τμήμα, Λετονία) επιλήφθηκε της υπόθεσης, με προδικαστικό ερώτημα προς το ΔΕΕ, και ερωτά το Δικαστήριο αν, κατ’ ορθή ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης, ο αγοραστής του εφεδρικού αντιγράφου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, το οποίο είναι ενσωματωμένο σε μη πρωτότυπο υλικό φορέα, μπορεί κατ’ εφαρμογήν του κανόνα της ανάλωσης του δικαιώματος διανομής -ο οποίος προβλέπεται από οδηγία της Ένωσης- να μεταπωλήσει το αντίγραφο αυτό στην περίπτωση κατά την οποία, αφενός, ο πρωτότυπος υλικός φορέας του προγράμματος αυτού, ο οποίος είχε παραδοθεί στον αρχικό αγοραστή, έχει υποστεί φθορά και, αφετέρου, ο αρχικός αγοραστής έχει αχρηστεύσει το αντίτυπο του αντιγράφου αυτού που είχε στην κατοχή του ή έχει παύσει να το χρησιμοποιεί.
Με τη σημερινή απόφασή του το Δικαστήριο κρίνει ότι από τον κανόνα της ανάλωσης του δικαιώματος διανομής συνάγεται ότι o φορέας του δικαιώματος του δημιουργού επί προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή (εν προκειμένω η Microsoft), ο οποίος πώλησε εντός της Ένωσης το αντίγραφο του εν λόγω προγράμματος επί υλικού φορέα (όπως CD- ROM ή DVD-ROM), συνοδευόμενο από άδεια απεριόριστης χρήσης του προγράμματος, δεν μπορεί, πλέον, να εναντιωθεί στις περαιτέρω μεταπωλήσεις του αντιγράφου από τον αρχικό αγοραστή ή τους διαδοχικούς αγοραστές, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη συμβατικών ρητρών που απαγορεύουν οιαδήποτε περαιτέρω μεταβίβαση.
Εντούτοις, το υποβληθέν ερώτημα αφορά την περίπτωση της μεταπωλήσεως, ως μεταχειρισμένου, του αντιγράφου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, αντιγράφου το οποίο είναι ενσωματωμένο σε μη πρωτότυπο υλικό φορέα («εφεδρικού αντιγράφου»), από πρόσωπο που το απέκτησε από τον αρχικό αγοραστή ή από διαδοχικό αγοραστή.
Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η σχετική οδηγία της Ε.Ε. παρέχει στο φορέα του δικαιώματος του δημιουργού επί προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή το αποκλειστικό δικαίωμα να πραγματοποιεί και να επιτρέπει την οριστική ή προσωρινή αναπαραγωγή του προγράμματος αυτού συνολικά, ή μερικώς, με οιοδήποτε μέσο και υπό οιαδήποτε μορφή, υπό την επιφύλαξη των προβλεπόμενων από την οδηγία ειδικών εξαιρέσεων.
Ο αποκτών νομίμως το αντίγραφο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, το οποίο έχει διατεθεί στο εμπόριο από το φορέα του δικαιώματος του δημιουργού ή με τη συναίνεσή του, μπορεί, συνεπώς, να μεταπωλήσει το αντίγραφο αυτό ως μεταχειρισμένο, εφόσον η μεταβίβαση δεν προσβάλλει το αποκλειστικό δικαίωμα αναπαραγωγής που αναγνωρίζεται στο φορέα του δικαιώματος του δημιουργού και εφόσον κάθε πράξη αναπαραγωγής του προγράμματος επιτρέπεται από το φορέα του δικαιώματος του δημιουργού ή εμπίπτει στις προβλεπόμενες από την οδηγία εξαιρέσεις.
Συναφώς, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η οδηγία προβλέπει ότι η δημιουργία εφεδρικού αντιγράφου από πρόσωπο που έχει δικαίωμα χρήσεως προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή δεν μπορεί να εμποδίζεται συμβατικώς, στο βαθμό κατά τον οποίο το αντίγραφο είναι απαραίτητο για τη χρήση αυτή. Κάθε αντίθετος προς τον κανόνα αυτό συμβατικός όρος είναι άκυρος.
Η δημιουργία εφεδρικού αντιγράφου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή υπόκειται επομένως σε δύο όρους.
Το αντίγραφο αυτό πρέπει, αφενός, να δημιουργείται από πρόσωπο που έχει το δικαίωμα χρήσης του προγράμματος και, αφετέρου, να είναι απαραίτητο για τη χρήση αυτή.
Κατά το Δικαστήριο, ο κανόνας αυτός, ο οποίος εισάγει εξαίρεση από το αποκλειστικό δικαίωμα αναπαραγωγής του οποίου απολαύει ο φορέας του δικαιώματος του δημιουργού επί προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, πρέπει να τυγχάνει στενής ερμηνείας. Επομένως, εφεδρικό αντίγραφο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή δεν μπορεί να δημιουργηθεί και να χρησιμοποιηθεί παρά μόνο για τις ανάγκες του προσώπου που έχει το δικαίωμα χρήσης του προγράμματος αυτού και, ως εκ τούτου, το πρόσωπο αυτό δεν μπορεί, ακόμη και αν έχει φθείρει, καταστρέψει ή απολέσει τον πρωτότυπο υλικό φορέα του προγράμματος, να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο αντίγραφο με σκοπό τη μεταπώληση του μεταχειρισμένου προγράμματος σε τρίτον.
Το Δικαστήριο αποφαίνεται, ως εκ τούτου, ότι, κατ’ ορθή ερμηνεία της οδηγίας, ο αρχικός αγοραστής του αντιγράφου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή συνοδευόμενου από άδεια απεριόριστης χρήσης δικαιούται μεν να μεταπωλήσει το αντίγραφο και την άδειά του ως μεταχειρισμένα σε νέο αγοραστή, πλην όμως δεν μπορεί, στην περίπτωση κατά την οποία ο πρωτότυπος υλικός φορέας του αντιγράφου που του είχε αρχικώς παραδοθεί έχει υποστεί φθορά, έχει καταστραφεί ή έχει απολεσθεί, να παραδώσει στο νέο αυτόν αγοραστή το εφεδρικό αντίγραφο του προγράμματος άνευ αδείας του φορέα του δικαιώματος του δημιουργού.
Πηγή: Blog marina anastas.kourbela
