Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
«Οι γυναίκες σκηνοθέτριες μπορεί να μην εκπροσωπούνται όσο θα περίμενε κανείς αλλά πολλές από τις φετινές ταινίες του φεστιβάλ καταπιάνονται με θέματα και προβλήματα που απασχολούν τη γυναίκα», ανάφερε στη συνέντυξη τύπου της φετινής 76ης Μόστρας του κινηματογράφου , ο διευθυντής του φεστιβάλ Αλμπέρτο Μπαρμπέρα.
Και ήδη, με την πρώτη κιόλας ταινία του διαγωνιστικού τμήματος, με την οποία έκανε επίσημη έναρξη απόψε το φεστιβάλ, την γαλλικής παραγωγής ταινία, «Η αλήθεια», πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε εκτός Ιαπωνίας ο διάσημος σκηνοθέτης Χιροκάζου Κόρε-έντα (βραβευμένος πέρσι με το Χρυσό Φοίνικα των Κανών για την ταινία του «Κλέφτες καταστημάτων»), η ιστορία αναφέρεται στη θυελλώδη σχέση ανάμεσα σε δυο γυναίκες, μια διάσημη Γαλλίδα ηθοποιό του κινηματογράφου που η καριέρα της βρίσκεται σε πτώση και την αποξενωμένη από αυτήν κόρη της, που επιστρέφει από την Αμερική, ύστερα από μεγάλη απουσία.
Εντυπωσιακή πάντως η αποψινή έναρξη, με το κόκκινο χαλί να στρώνεται όχι μόνο για τον σκηνοθέτη και τους διάσημους ηθοποιούς του (Κατρίν Ντενέβ, Ζιλιέτ Μπινός και Ίθαν Χοκ) αλλά και για τα μέλη της διεθνούς κριτικής επιτροπής, με πρόεδρο την Αργεντινή σκηνοθέτρια Λουκρέσια Μαρτέλ (γνωστή μας από την ταινία «Ζάμα»), τον Σέρβο σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα, πρόεδρο της επιτροπής για το βραβείο «Λουίτζι Ντε Λαουρέντις» για πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη, και διάφορους άλλους διάσημους καλεσμένους. Ενώ, τις επόμενες μέρες αναμένεται να διασχίσουν το χαλί και άλλες διασημότητες, ανάμεσά τους ο Μπραντ Πιτ, ο Τζουντ Λο, η Μέριλ Στριπ, η Σκάρλετ Γιόχανσον και πολλοί άλλοι.
Αξίζει να σημειώσω πως η φετινή Μόστρα έκανε προ-έναρξη χτες το βράδυ με την προβολή, σε αναπαλαιωμένη κόπια, της κλασικής ταινίας «Έκσταση» (1932, Extase) του Τσέχου σκηνοθέτη Γκούσταβ Μαχάτι, που πρωτοπροβλήθηκε στο δεύτερο φεστιβάλ της Βενετίας, το 1934, προκαλώντας σκάνδαλο, με την ολόγυμνη εμφάνιση της πρωταγωνίστριας Χέντι Λαμάρ, η οποία, εκτός από ηθοποιός (με μεγάλη καριέρα που ανέπτυξε αργότερα στο Χόλιγουντ) ήταν και επιστήμονας και εφευρέτης του FHSS, στο οποίο στηρίζονται τα σημερινά smart phones!
«Η αλήθεια» του Χιροκάζου Κόρε-έντα ξεκινάει με την άφιξη στο Παρίσι της Λιμίρ (Ζιλιέτ Μπινός), κόρη της ηθοποιού Φαμπιέν (Κατρίν Ντενέβ), που επιστρέφει ύστερα από χρόνια, μαζί με τον Αμερικανό ηθοποιό σε τηλεοπτικές σειρές άντρα της (Ίθαν Χοκ)και τη μικρή τους κόρη, για να παραστεί στην έκδοση του αυτοβιογραφικού βιβλίου της μητέρας της. Όταν η Λιμίρ φτάνει στο Παρίσι, η μητέρα της ετοιμάζεται να αρχίζει τα γυρίσματα μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας, όπου η πρωταγωνίστρια ζει, παράλληλα, τρεις διαφορετρικές ηλικίες, με τη Ντενέβ να ερμηνεύει τη γυναίκα σε προχωρημένη ηλικία.
Τα γυρίσματα που αρχίζουν παραμερίζουν την έκδοση του βιβλίου, έκδοση στην οποία η Λιμίρ ανακαλύπτει αναφορές στην ίδια που δεν έχουν καμιά σχέση με την αληθινή της, αρκετά τρικυμιώδη, σχέση με τη μητέρα της. Η συνάντησή τους θα οδηγήσει σε συγκρούσεις, αποκαλύψεις, μνησικακίες αλλά και αλήθειες που οι δυο γυναίκες δεν θέλουν να παραδεχτούν.Αλήθειες που βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια, φιλτραρισμένες μέσα από απωθημένες ενοχές της σκληρής με όλους Φαμπιέν (προτιμώ να είμαι καλή ηθοποιός παρά καλή μητέρα» θα πει κάποια στιγμή) για μια νεκρή φίλη ηθοποιό, τη Σάρα, τον πιο σημαντικό ρόλο της οποίας η Φαμπιέν είχε κλέψει.
Οι σχέσεις της οικογένειας, όπου πάντα υπάρχει και κάποιο παιδί, είναι τακτικό θέμα στις ταινίες του Κόρε-έντα («Πατέρας και γιος», «Η μικρή μας αδερφή», «Κλέφτες καταστημάτων»). Στη νέα του αυτή ταινία, ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί το θέμα του για να φτιάξει, ταυτόχρονα, και ένα είδος μπεργκμανικής Φθινοπωρινής Σονάτας, μέσα από τη σύγκρουση μάνας-κόρης, και με τη φθινοπωρινή ατμόσφαιρα, που εισάγει από τα πρώτα πλάνα της ταινίας του, να χρησιμοποείται στη συνέχεια και σαν έμμεσο σχόλιο πάνω στην ίδια τη ζωή της ηλικιωμένης ηθοποιού της ταινίας.
«Δεν υπάρχει ποίηση στις ταινίες», λέει σε κάποια στιγμή η Φαμπιέν, που παρά τη σκληρή και φαινομενικά άκαρδη στάση της, παράλληλα λέει αρκετές αλήθειες για τον εαυτό της και τους άλλους (αλήθειες σίγουρα που πληγώνουν), εκφράζοντας παράλληλα την άποψη του ίδιου του Κόρε-έντα για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τον κινηματογράφο οι σύγχρονες ταινίες. Δεν είναι η μόνη φορά που ο Ιάπωνας σκηνοθέτης «παρεμβαίνει» για να σχολιάσει τη θλινερή αυτή κατάσταση του σύγχρονου κινηματογράφου.
Σε μια άλλη σκηνή, στο δεύτερο μέρος της ταινίας, μετά από μια εξαιρετική σε απόδοση σκηνή που η Φαμπιέν γυρίζει στο στούντιο για την ταινία επιστημονικής φαντασίας, σκηνή που έχει το δικό της, ράθυμο ρυθμό, ο σκηνοθέτης της ταινίας μέσα στην ταινία, της ζητά να τη ξαναγυρίσουν, και όταν η Φαμπιέν ρωτάει για ποιο λόγο, εκείνος της λέει, ο ρυθμός να είναι 20% πιο γρήγορος, η Φαμπιέν διερωτάται μήπως γυρίζουν κάποιο διαφημιστικό αντί της ταινίας…
Η ταινία βέβαια του Κόρε-έντα και σωστό κινηματογραφικό ρυθμό έχει (το ρυθμό εκείνο που απαιτεί η κάθε σκηνή) και την ποίηση εκείνη που δίνει μιαν άλλη διάσταση στην όλη ταινία. Ποίηση που δεν περιορίζεται στις σκηνές των εξωτερικών χώρων (με την κάμερα του Ερίκ Γκοτιέ να δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα – άλλοτε φθινοπωρινή και άλλοτε χειμερινή), αλλά και αναδίνεται μέσα από διάφορες σκηνές, ιδιαίτερα εκείνες ανάμεσα στις δυο γυναίκες – φτάνει να αναφέρω τόσο εκείνη με την Λιμίρ να παρακολουθεί τη μητέρα της να γυρίζει τη συγκεκριμένη σκηνή που της ζητά η Φαμπιέν, έχοντας αντικαταστήσει κατά κάποιο τρόπο τη νεκρή Σάρα, όσο κι εκείνη όπου οι δυο γυναίκες παραδέχονται τελικά τους φόβους και τα λάθη τους και αγκαλιάζονται, με την τελευταία αυτή σκηνή να επιβεβαιώνει και το μέγεθος των εκπληκτικών ερμηνειών τόσο της Ντενέβ όσο και της Μπινός. Που, αν και, έχουμε ακόμη να δούμε πολλές ταινίες, σίγουρα θα είναι φαβορί για τα βραβεία ερμηνείας.
