Το νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι ανεκπλήρωτο όνειρο πολλών

Με θετικά σχόλια έγινε δεκτό το προσχέδιο του νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου που παρουσιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ και Στ. Γυφτόπουλο του Γραφείου Τομπάζη και των συνεργατών τους.

Xωρίς να λείπουν βέβαια οι αντιδράσεις για την επιλογή διεξαγωγής ενός κλειστού διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και το γεγονός ότι η νέα μνημειώδης είσοδος που δημιουργείται επί της οδού Πατησίων θα κρύβει σε μεγάλο βαθμό το υπάρχον νεοκλασικό ιστορικό διατηρητέο κτήριο.

Η παρουσίαση των φωτορεαλιστικών σχεδίων είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, αν παραβλέψουμε τις λιγωτικές φιλοφρονήσεις του πρωθυπουγού Κυριάκου Μητσοτάκη στη σύζυγό του Μαρέβα Γκραμπόφσκι για την “συμβολή” της στο σχέδιο επέκτασης του ΕΑΜ, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η πρωθυπουργική σύζυγος αναμειγνύεται σε αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού -όπως άλλωστε είναι κοινό μυστικό- χωρίς να έχει κάποιο θεσμικό ρόλο. Επίσης η επέκταση του Εθνικού μας Μουσείου που είναι μοναδικό στο είδος του παγκοσμίως όλοι γνωρίζουμε πως υπήρξε όραμα και επιδίωξη πολλών υπουργών Πολιτισμού και διευθυντών αυτού του μουσείου οι οποίοι έβλεπαν τους θησαυρούς του να ασφυκτιούν εκεί.

Ας δούμε όμως πώς θα γίνει. Οι μελετητές τόνισαν πολλές φορές ότι τους ενδιέφερε η σχέση του μουσείου με το δομημένο αστικό τοπίο που το περιβάλλει και ότι αντιμετώπισαν με σεβασμό το κομψό νεοκλασικό κτήριο του 19ου αιώνα επεκτείνοντας τον κήπο του πάνω από τις οροφές τον κτηρίων δημιουργώντας ένα πάρκο προσβάσιμο σε όλους. Η διοχέτευση του φυσικού φωτός με οπτικές διαφυγές ήταν ένα βασικό στοιχείο στο σχέδιο που εκπόνησαν στην υπόγεια επέκταση του μουσείου. Την έμπνευση αυτή έλαβαν, όπως είπαν,από τον αρχικό σχεδιασμό του μουσείου,του Λούντβιχ Λάγκε, που επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό φιλελληνισμό σχεδίασε ένα επιβλητικό νεοκλασικό με μεγάλους ανοικτούς χώρους στο αστικό ιστό της πόλης.

Γι αυτό προσπάθησαν να ξανασυστήσουν το μουσείο στην πόλη χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους και τοπικά υλικά συνδέοντας αρμονικά το παλιό με το νέο.

Οι αλλαγές

Ο κήπος επεκτείνεται ως την Πατησίων ενώ από κάτω δημιουργούνται δύο επίπεδα υπόσκαφων εκθεσιακών χώρων προσφέροντας επιπλέον 20.000 τ.μ. για την ανάπτυξη των συλλογών του μουσείου. Ο διαβάτης θα βλέπει μια επιβλητική είσοδο και από πάνω ένα πάρκο με πλούσια βλάστηση. Οι τοίχοι του υπόσκαφου κτηρίου παίζοντας με το φυσικό φως και τη σκιά θα είναι κατασκευασμένοι από συμπιεσμένο χώμα δημιουργώντας την αίσθηση ότι τα γλυπτά αναδύονται μέσα από ανασκαφή.

Στο νέο τμήμα του μουσείου θα στεγαστούν οι βασικές δημόσιες λειτουργίες του όπως τα εκδοτήρια εισιτηρίων, τα πωλητήρια, εστιατόριο, αμφιθέατρο, και οι νέοι χώροι για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις.

Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στον σχεδιασμό του υπερυψωμένου νέου κήπου με τη φύτευση κατάλληλων δέντρων και φυτών δεδομένου ότι θα αναπτυχθούν πάνω από την οροφή του κτηρίου.

Το γραφείο των Βέλγων αρχιτεκτόνων τοπίου Wirtz International που έχει αναλάβει αυτό το κομμάτισχεδίασε πλατώματα και μονοπάτια στρωμένα με χαλίκι, ή γκαζόν,, συστάδες πεύκων και κουκουναριών, αειθαλείς αριές και μορφοποιημένη θαμνοειδή βλάστηση, που θα θυμίζει πάρκα του 19^ου αιώνα. Το πάρκο θα είναι προσβάσιμο από όλες τις κατευθύνσεις. Θα υπάρχει ωστόσο μια χαμηλότερη αυλή στην καρδιά του συγκροτήματος που θα συνδέει το παλιό με το νέο κτήριο.

Γίνεται εκμετάλλευση της φυσικής κλίσης του εδάφους, στους δύο κατηφορικούς δρόμους που πλαισιώνουν στο Μουσείο σήμερα. Εκεί θα φυτευθούν μεγάλα δέντρα και θάμνοι που θα εναλλάσσονται,  με γκαζόν αλλά και πυκνοφυτεμένες ζώνες με μεσογειακά και ανθεκτικά στην ξηρασία φυτά. Ετσι ανοικτός όπως θα είναι ο κήπος με πλούσια βλάστηση, θα δημιουργεί ένα μικροκλίμα δροσιάς σε μια τόσο πυκνοδομημένη και υποβαθμισμένη γωνιά της Αθήνας.

Εξυπακούεται ότι θα γίνει μια νέα υποδομή ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που θα συνδυάζει τον μηχανικό και φυσικό αερισμό, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Η ενέργεια για τα μηχανήματα θα αντλείται από ένα εναλλακτικό ηλεκτρικό σύστημα και ανανεώσιμων πηγών, χωρίς ορυκτά καύσιμα.

Ο διαγωνισμός

Η επιλογή της συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής πρότασης έγινε μέσα από διεθνή, κλειστό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, δηλαδή με προσκλήσεις διεθνών γραφείων με την προϋπόθεση ότι θα συνεργασθούν με ελληνικά γραφεία. Η ανακοίνωσή των αποτελεσμάτων έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο.