Eνα ακέφαλο άγαλμα της θεάς Αθηνάς, σωζόμενου ύψους 60 πόντων, εξαιρετικής τέχνης από πεντελικό μάρμαρο, βγαίνει από τις αποθήκες του Μουσείου της Ακρόπολης για να ταξιδέψει στο Παλέρμο της Σικελίας.
Η μικρή Αθηνά με τις υπέροχες πτυχώσεις του πέπλου της αποτελεί το αντιδάνειο που στέλνει η χώρα μας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Antonino Salinas, μετά την απόφασή τους να επιστρέψουν στο Μουσείο Ακρόπολης ένα θραύσμα της ζωφόρου του Παρθενώνα που κατείχαν. Μας το επέστρεψαν με την μορφή «κατάθεσης», δηλαδή της παραμονής του στην Ελλάδα για μακρύ διάστημα αλλά με την προοπτική της επ΄αόριστον επιστροφής του.
Ήταν μια χειρονομία συμβολική από την Περιφερειακή Κυβέρνηση της Σικελίας και πολύ σημαντική για το ελληνικό αίτημα επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα γιατί δείχνει το δρόμο που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι Βρετανοί αν ήθελαν να φανούν γενναιόδωροι και να τιμήσουν τους διαχρονικούς ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με τη χώρα μας.
Με αφορμή το «ταξίδι» της Αθηνάς, η «Le Monde» έγραψε με πηχυαίους τίτλους:«Ελευθερώστε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα φυλακισμένα σε μια σκοτεινή, στενή αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου». Ετσι, η γαλλική εφημερίδα ενώνει τη φωνή της με τους «Times » του Λονδίνου, τους «New York Times», τον Guardian» και άλλους υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών στην Αθήνα.
«Όλο και περισσότερες χώρες που κατέχουν θραύσματα του διάσημου ναού της Αθήνας τα επιστρέφουν στο Μουσείο της Ακρόπολης, αλλά το Λονδίνο εξακολουθεί να κωφεύει», επισημαίνει το άρθρο του «Monde» χαρακτηρίζοντας την Βρετανική Κυβέρνηση «κακό μαθητή». Σε αντίθεση η Σικελία έκανε το καθήκον αναφέρεται και μνημονεύει την «συγκινητική τελετή» της 10ης Ιανουαρίου, κατά την οποία ένα κομμάτι της ζωφόρου του Παρθενώνα, που απεικονίζει το πόδι της Άρτεμης, επέστρεψε στην Αθήνα από το Μουσείο Salinas του Παλέρμο.
«Πριν από την κατασκευή του υπέροχου Μουσείου της Ακρόπολης το Βρετανικό Μουσείο θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα διατηρούνταν καλύτερα μέσα σε αυτό» τονίζεται στο άρθρο. «Ωστόσο, μπορεί κανείς να διαπιστώσει σήμερα ότι από τον καθαρισμό τους με αμμωνία και χάλκινη βούρτσα προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930, υπό την επίβλεψη των επιτρόπων του Βρετανικού Μουσείου, έχουν υποστεί ζημιές. Και τα τελευταία χρόνια, οι εικόνες παρείσφρησης νερού στην αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου όπου φιλοξενούνται, εντείνουν την ανησυχία για την προοδευτική διάβρωση αυτών των απαράμιλλων Γλυπτών».
Καθ΄οδόν προς το Παλέρμο βρίσκεται ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης και η υπεύθυνη αρχαιολόγος για τη συλλογή των γλυπτών Σταματία Ελευθεράτου για να συνοδεύσουν την Αθηνά, έργο του 5ου αι. π.Χ. κατά την τελετή παράδοσης που θα γίνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Παλέρμο. Στην επίσημη παράδοση του αγάλματος θα παραστεί και η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Η οποία θα συναντήσει στο πλαίσιο της επίσκεψής της εκεί τον Πρόεδρο της Σικελικής Περιφέρειας Νέλο Μουσουμέτσι και τον Πρόεδρο της Περιφερειακής Σικελικής Συνέλευσης Τζανφράνκο Μιτσικέ.
Η συμφωνία με τις σικελικές αρχές περιλαμβάνει εκτός του αγάλματος της Αθηνάς και ενός μεγάλου αγγείου της Γεωμετρικής εποχής που φυλάσσεται κι αυτό στις αποθήκες του Μουσείου της Ακρόπολης και θα ταξιδέψει στη Σικελία αργότερα με στόχο την παραμονή στην Ελλάδα του «θραύσματος Fagan» κατ΄αρχάς για οκτώ χρόνια (τέσσερα συν τέσσερα) με εκφρασμένη όμως ήδη την πρόθεση να παραμείνει στην Αθήνα «επ΄αόριστον». Θα οργανωθούν επίσης κοινές δράσεις ξάλλου μεταξύ του Μουσείου Ακρόπολης και του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου Σαλίνας του Παλέρμο, όπως συνέδρια, εκθέσεις και επιστημονικές συνεργασίες.
Η θεά παριστάνεται φορώντας τον πέπλο της, με ζώνη στη μέση και τον χαρακτηριστικό «κόλπο» δηλαδή την αναδίπλωση του ρούχου. Φέρει μια στενή αιγίδα λοξά στο στήθος, αρχικά διακοσμημένη με γοργόνιον, το οποίο όμως τώρα απουσιάζει. Στηρίζει το βάρος του σώματός της στο δεξί της πόδι, και με το αριστερό της χέρι πιθανότατα κρατούσε δόρυ. Θα πρέπει επίσης στο κεφάλι να έφερε την περικεφαλαία της. Γενικά η εύκαμπτη στάση του σώματός της και η απόδοση του ρούχου της προσδιορίζουν την χρονολογία της δημιουργίας του αγάλματος στο τελευταίο τέταρτο του 5ου π.Χ. αιώνα.
Ο αμφορέας που έχει επιλεγεί εξάλλου, είναι χαρακτηριστικό προϊόν των αθηναϊκών κεραμικών εργαστηρίων και χρονολογείται περίπου στα 800-760 π.Χ. Μια περίοδο δηλαδή, που σηματοδοτεί την ανάδειξη της Αθήνας ανάμεσα στις άλλες πόλεις-κράτη της Ελλάδας, πριν όμως αρχίσει ο ελληνικός αποικισμός της Σικελίας. Ακέραιος και με ύψος 41,5 εκατοστά είναι συγκεκριμένα ένας ταφικός αμφορέας, που είχε βρεθεί το 1961 σε τάφο, ο οποίος είχε ανασκαφεί στις νότιες πλαγιές της Ακρόπολης. Το σχήμα του είναι τυπικό της εποχής με ωοειδές σώμα και ψηλό, πλατύ λαιμό που τελειώνει με το χείλος γυρισμένο προς τα έξω ενώ έχει και δύο μικρές, κάθετες λαβές στον ώμο. Όσον αφορά τη διακόσμησή του, που είναι ως επί το πλείστον με μαύρη βαφή, περιλαμβάνει έναν μαίανδρο στο λαιμό και ευθυγραμμισμένα τρίγωνα στο σώμα.
