ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Μάρκο Μπελόκιο: «Πιστεύω πως ο πολιτικός φανατισμός έχει σχέση με τον θρησκευτικό φανατισμό»
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
«Με τράβηξε αυτή η ιστορία του 6χρονου παιδιού και αμέσως ήθελα να το αναπαραστήσω», μου ανάφερε ο Ιταλός σκηνοθέτης Μάρκο Μπελόκιο (« Ο προδότης», «Καλημέρα νύχτα», «Αίμα από το αίμα μου», «Οι γροθιές στην τσέπη»), στη συνέντευξη που μου έδωσε στο περσινό το φεστιβάλ των Καννών, όπου προβλήθηκε η ταινία του «Το αγόρι του θεού» και που από την Πέμπτη αρχίζει να προβάλλεται στις αίθουσες.
Η ιστορία ακολουθεί τη ζωή του 6χρονου Εντγκάρντο Μορτάρα, που το 1858 είχε απαχθεί από την εβραϊκή οικογένειά του, και μεταφερθεί σε καθολικό σεμινάριο για να προσηλυτιστεί στον Καθολικισμό. Με τους γονείς του Εντγκάρντο να ξεκινούν ένα επίπονο αγώνα για να πάρουν πίσω το παιδί τους, μετατρέποντας τον πολιτικό θέμα, με την υποστήριξη υποστήριξη της κοινής γνώμης και της διεθνούς εβραϊκής κοινότητας. Με την Εκκλησία και τον Πάπα να αντιτίθενται στον αγώνα τους.
- Τι σας τράβηξε σ’ αυτή την ιστορία;
- Είναι ερώτηση που μου έχουν κάνει τουλάχιστο 50 άνθρωποι και κάθε φορά προσπαθώ να σας δώσω μια διαφορετική απάντηση. Διάβασα την ιστορία γραμμένη από έναν πολύ συντηρητικό καθολικό συγγραφέα, ο οποίος στην πραγματικότητα υπερασπιζόταν τον Πάπα. Με τράβηξε πολύ η ιστορία αυτή του 6χρονου παιδιού και αμέσως ήθελα να το αναπαραστήσω. Δεν ήθελα όμως να φτιάξω μια ταινία εναντίον της εκκλησίας, εναντίον του Πάπα. Μου άρεσε η ιστορία του Εντγκάρντο Μορτάρα, του μικρού παιδιού που ζούσε σε μια πολυμελή οικογένεια – κι εγώ μεγάλωσα σε μια τέτοια οικογένεια. Σήμερα η χώρα μου, δεν ξέρω στη δική σου, αντιμετωπίζουμε ένα χαμηλό ποσοστό γεννήσεων. Θέλησα να φτιάξω την ταινία κι έμαθα πως την ίδια εποχή ο Στίβεν Σπίλμπεργκ ήθελε να κάνει το ίδιο και είχε ήδη κάνει και αρκετή προετοιμασία, όταν το σχέδιο ναυάγησε. Ο λόγος μάλλον ήταν πως δεν μπορούσε να βρει το κατάλληλο παιδί για αυτό το ρόλο. Εγώ νομίζω πως ο βασικός λόγος ήταν πως το παιδί έπρεπε να είναι Ιταλός και ο Σπίλμπεργκ ίσως προσπαθούσε να φτιάξει μια αγγλική ταινία, όπως είχε κάνει ο Κιούμπρικ με τον «Σπάρτακο». Ο Σπάρτακος όμως εκτυλισόταν σε αρχαία εποχή και αυτό ήταν πιο αποδεκτό αντίθετα με κάτι που εκτυλισσόταν τον 19ο αιώνα. Και παρά τις πολλές και διάφορες δυσκολίες που είχα να αντιμετωπίσω με ένα τέτοιο σχέδιο, κατάφερα να το κάνω.
- Στην καριέρα σας ασχοληθήκατε τόσο με ταινίες με πολιτικό φανατισμό όσο και με θρησκευτικό φανατισμό. Έχουν θα λέγατε σχέση τα δυο αυτά μεταξύ τους;
- Ναι, πιστεύω πως ο πολιτικός φανατισμός έχει σχέση με τον θρησκευτικό φανατισμό. Σήμερα στην Ευρώπη τα πολιτικά κόμματα είναι μετριοπαθή, ενώ την περίοδο του Άλντο Μόρο, για παράδειγμα, υπήρχε ένα κόμμα που πίστευε πως το προλεταριάτο, η εργατική τάξη, για να μπορέσει να επιβληθεί έπρεπε να εξουδετερώσει τη μεσαία τάξη και ήταν έτοιμη και να σκοτώσει για να πραγματοποιήσει αυτό που πίστευε. Γιατί είχαν μια τυφλή πίστη, και η τυφλή πίστη ενδιαφέρει και τη θρησκεία. Στην περίπτωση της καθολικής η εκκλησίας, ο Πάπας αποφασίζει να απαγάγει το μικρό Εβραιόπουλο, επειδή η πίστη του, το δόγμα του, τον πείθει πως το παιδί πρέπει να μετατραπεί σε Χριστιανό αν θέλει να σωθεί. Αυτό συνδέει την πολιτική με τη θρησκεία, αλλά σήμερα η Ιταλία, όπως και η Ισπανία, έχουν μια πιο μετριοπαθή δημοκρατία.
- Αλλά δυστυχώς σήμερα με τα Ακροδεξιά κόμματα που κερδίζουν έδαφος και τους φονταμενταλιστές έχουμε και πάλι φανατισμό και ακραία φαινόμενα. Αν και σήμερα το κάνουν με πιο «πολιτισμένο» τρόπο…
- Στην Ιταλία, όπως και στην Ελλάδα, δεν πιστεύω ότι έχουμε παρόμοιο κίνδυνο, ακόμη και με τη νίκη ακροδεξιών κομμάτων όπως έγινε στην Ιταλία. Επειδή σε χώρες όπως η Ιταλία, και σκέφτομαι ειδικά το θρησκευτικό φανατισμό, δεν είναι όπως με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Υπάρχουν δυστυχώς και σήμερα παραδείγματα, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου κάνουν την εμφάνισή τους η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός. Στην Ιταλία, που γνωρίζω καλύτερα, δεν πιστεύω πως υπάρχει πια ο κίνδυνος του φασισμού, επειδή σήμερα ο στόχος είναι περισσότερο η απόκτηση προνομίων για μια συγκεκριμένη τάξη, τουλάχιστο μέχρι στιγμής, όχι να επιβληθεί ένας φασισμός ή χιτλερισμός του τύπου που γνωρίσαμε. Ακόμη και στη Γαλλία με την πρόσφατη σύγκρουση γύρω από τις συντάξεις δεν έφτασαν σε σημείο που να έβαζε τη χώρα σε κίνδυνο.
- Στην Ιταλία η θρησκεία είναι αυτή τη στιγμή θέμα διαμάχης;
- Όχι, δεν πιστεύω. Η ταινία θα προβληθεί σε μερικές εβδομάδες και δεν πιστεύω πως θα προκαλέσει διαμάχη. Η ιστορία αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη, περασμένη περίοδο και δεν διαβλέπω κανένα πρόβλημα ούτε από κάποιες καθολικές ομάδες. Μόνο όσοι πιστεύουν και ακολουθούν κάποιο δόγμα, και που αυτό έρχεται σε σύγκρουση με το δόγμα τους, θα μπορούσε να υπάρξει, αλλά δεν πιστεύω πως αυτή τη στιγμή έχουμε ένα τέτοιο πρόβλημα.
- Πιστεύετε πως ο νέος Πάπας θα είναι πιο φιλελεύθερος; Πώς θα δει την ταινία;
- Εγώ έγραψα και του πρότεινα να την δει. Ο Πάπας πάντως είναι απόλυτος βασιλιάς, αυτός αποφασίζει, δεν ακολουθεί κάποιο Σύνταγμα. Η εκκλησία όμως είναι ένας θεσμός που ξέρει να επιβιώνει.
