Άποψη για το «Κουαρτέτο», του Χάινερ Μύλλερ, σε σκηνοθεσία Θανάση Σαράντου, στο «Από Μηχανής» θέατρο.
Το «Κουαρτέτο» του σπουδαίου Γερμανού θεατρικού συγγραφέα Χάινερ Μύλλερ, είναι μία φάρσα με ιλαροτραγική ύφανση, εμπνευσμένη από το επιστολογραφικό μυθιστόρημα «Les liaisons dansereuses», του Πιέρ Σοντερλό ντε Λακλό, δημοσιευμένο το έτος 1782, με τίτλο στα ελληνικά «Επικίνδυνες σχέσεις».
Τα πρόσωπα που επηρεάζουν τον Μύλλερ είναι η Μερτέιγ και ο Βαλμόν και πάνω στην ιστορία αυτών δημιουργεί το «Κουαρτέτο». Στο έργο αναφέρονται και δύο άλλα πρόσωπα, η ανηψιά της μαρκησίας Μερτέιγ και η κυρία Προέδρου.
Σκηνοθεσία:
Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος βασιζόμενος στη μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου και τη δραματουργική ανάλυση της Εύης Προύσαλη, δίνει πνοή στο περιεχόμενο ενός συγγράμματος πολυσύνθετου, με δυστοπικό χαρακτήρα και ωμή γλώσσα, αλλά με ποιητικό ύφος.
Το έργο αφορά στις σχέσεις των ανθρώπων και στηλιτεύει την παρακμή που ορίζει την πολιτισμική ταυτότητα των κοινωνιών του δυτικού κόσμου. Ο σκηνοθέτης τοποθετεί τους πρωταγωνιστές σε μία συνθήκη άγρια, άδεια από την αίσθηση του ανθρωπισμού, με μόνο κριτήριο για την επιβίωσή τους, την άκρατη φιλοδοξία και τον αβυσσαλέο ερωτικό πόθο.
Στο παγερό και ρημαγμένο τοπίο της δράσης τα άτομα αποστεωμένα εντελώς από αισθήματα και ηθική, μπαίνουν σε ένα παιχνίδι επιβολής, μέσα από την πειθώ και την αχαλίνωτη σεξουαλική πράξη, υποδυόμενα ρόλους, αλλάζοντας ταυτότητα και φύλο.
Σε αυτό το σκληρό παιχνίδι δεν ξεχωρίζει ο θύτης από το θύμα, αντιθέτως και οι δυο «δράστες» είναι εναλλακτικά και θύτες και θύματα, σε ένα σύμπαν όπου συγκρούονται χωρίς αύριο το μοτίβο του εξαναγκασμού και της υποταγής. Η απογνωσιακή τους κατάσταση να ανακαλύψουν την ουσία της ζωής, περιφρονώντας το θάνατο που τόσο πολύ φοβούνται, γίνονται τελικά μαριονέτες σε ατελέσφορο αγώνα, καθώς έχουν όλα καταρρεύσει μέσα τους, αφού το «όπλο» τους, η λαγνεία του έρωτα και η επιθυμία του δεσποτισμού, τους εξοντώνει.
Το δραματουργικό βάθος του εγχειρήματος, θεμελιώνεται, από το σκηνοθέτη δυναμικά πάνω στο εκρηκτικό δίπολο ζωή – θάνατος, με τις ανάλογες συνημμένες συνέπειες.
Το κοινό και ανελέητο πάθος των Μερτέιγ και Βαλμόν που το είχαν αναγάγει σε ύψιστη αξία ζωής, είναι αυτό που εν τέλει τους αφανίζει. Το σκεπτικό της σκηνικής οργάνωσης, από το Θανάση Σαράντο, με τη βοήθεια των φωτοσκιάσεων, μεταφέρει ατόφιο τον προβληματισμό του θεματικού πυρήνα, με απότοκο αυτή η ενέργεια να ακουμπάει το θεατή, εξασφαλίζοντας την ποθητή μέθεξη.
Λόγος, έκφραση και κίνηση στηρίζουν την αφήγηση, προσδίδοντας με ακρίβεια τη δραματικότητα, το σαρκασμό και τη «σκοτεινιά» της φάρσας. Το υποψιασμένο κοινό απολαμβάνει μια θεατρική εμπειρία με ένταση, ρυθμό, διεγερτικές εικόνες, πολύχρωμα συναισθήματα, πάθος και ανθηρό σουρεάλ αέρα, με το ιδανικό του ανθρωπισμού, να παραμένει πάντοτε το αδιάλειπτο ζητούμενο και αιώνια αδήριτη ανάγκη.
Εν κατακλείδι η σκηνοθετική γεωμετρία της παράστασης μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ευφάνταστη και ευφυής, αφού σκεφτούμε τόσο το πνευματώδες όσο και τη δυσκολία του εξαιρετικού κειμένου, με την υφέρπουσα επαναστατική διάσταση που σπάει κόκκαλα.
Ερμηνείες:
Μερτέιγ είναι η καταπληκτική Κερασία Σαμαρά. Άμεση, μεστή, διεισδυτική, πηγαία. Μία περσόνα με τη στόφα της υποκριτικής δεινότητας, αλωνίζει στη σκηνή, με δύναμη, αυθεντικότητα και ευθυβολία.
Ο Χρήστος Βασιλόπουλος ως Βαλμόν επιδέξιος, χυμώδης, με σκηνικό εύρος, καυστικός όπου χρειάζεται, πληθωρικός, αληθινός, ευέλικτος, με ικανοποιητική σκηνική παρουσία.
Η καλλιτεχνική συνεύρεση των δύο ταλαντούχων ηθοποιών θεωρείται επιτυχής, ισορροπημένη, αφοπλιστική και αυτό φαίνεται καθαρά, σε όλη τη διάρκεια της θεατρικής πράξης. Η αναλυτική τους ικανότητα έχει θετικό πρόσημο αναφορικά με την ψυχογραφία των σύνθετων χαρακτήρων που ενσαρκώνουν.
Συντελεστές:
Ρέουσα μετάφραση Ελένη Βαροπούλου, καίρια δραματουργική ανάλυση / κείμενα προγράμματος Εύη Προύσαλη, υποβλητικά σκηνικά Θάλεια Ιστικοπούλου, κατασκευή, ταιριαστών με το θέμα, εντυπωσιακών κοστουμιών Μάριος Καραβασίλης, ορμητική κίνηση Πλωτίνος Ηλιάδης, σωστά φώτα Στέβη Κουτσοθανάση, έντονη, εναρμονισμένη μουσική Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης και παραγωγή ΗΘΙΚΟΝ ΑΚΜΑΙΟΤΑΤΟΝ.
Όλη η ομάδα εργάστηκε με αφοσίωση.
Συμπέρασμα:
Το «Κουαρτέτο», του Χάινερ Μύλλερ, σε σκηνοθεσία του Θανάση Σαράντου, με τους Κερασία Σαμαρά και Χρήστο Βασιλόπουλο, αφήνει το δικό της αποτύπωμα στην τρέχουσα θεατρική περίοδο, ως μία συγκροτημένη θεατρική παράσταση, με τα μηνύματά της να επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες όλων των συντελεστών της.
