ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Από το σιωπηλό, συγκινητικό κορίτσι του Κόλμαν Μπέρατ στα διλήμματα του ερωτικού τριγώνου της Κλερ Ντενί
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** ½ – Το ήσυχο κορίτσι
The Quiet Girl. Ιρλανδία, 2022. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κόλμαν Μπέρατ. Ηθοποιοί: Κάρι Κρόουλι, Άντριου Μπένετ, Κάθριν Κλιντς, Μάικλ Πάτρικ. 95´
Ένα μικρό κορίτσι τρέχει να κρυφτεί στα χωράφια ενώ τη φωνάζουν η έγκυος μητέρα και τα αδέρφια της. Είναι η μικρή Κάιτ, που ζει στο φτωχικό των γονιών της, στην Ιρλανδία στη δεκαετία του ‘80, όπως την περιγράφει στη νουβέλα της Foster, η Κλερ Κίγκαν. Τη ζωή της, στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών περιγράφει στην όμορφη, συγκινητική, δοσμένη με ζεστασιά, ειλικρίνεια και λεπτότητα, ο πρωτοεμφανιζόμενος Κόλμαν Μπέρατ.
Η εννιάχρονη Κάιτ είναι ένα ανήσυχο, σιωπηλό, κλεισμένο στον εαυτό του κορίτσι («περιπλανώμενη» την αποκαλεί ο πατέρας της), που βρέχει ακόμη το κρεβάτι της και εγκαταλείπει το σχολείο στη μέση του μαθήματος παρά να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που της προκαλούν οι συμμαθήτριές της. Για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της εγκυμοσύνης και την υπόλοιπη πολυμελή οικογένεια, η μητέρα και ο πατέρας της αποφασίζουν να την παραχωρήσουν, για τη διάρκεια των διακοπών, σε ένα είδος θετών γονιών, στους μεσήλικους και χωρίς παιδιά συγγενείς τους, Έμπλιν και Σον.
Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας εκτυλίσσεται στη φάρμα του ζευγαριού, όπου η Κάιτ (εξαιρετική στο ρόλο η Κάθριν Κλιντς), αντίθετα με το μικρό, φτωχικό σπίτι της, έχει τη ευκαιρία να ζήσει άνετα, βοηθώντας ταυτόχρονα το μεσήλικο ζευγάρι στις καθημερινές απασχολήσεις στην οικονομικά πιο άνετη, γαλακτοκομική τους φάρμα.
Σκηνές όπου κυριαρχούν, από τη μια, η φροντίδα και η αγάπη που το ζευγάρι δείχνει στην Κάιτ, και από την άλλη η σχέση της Κάιτ με τη φύση και η επαφή της με το ζευγάρι, που ο Κόλμαν Μπέρατ καταγράφει με πλάνα εικαστικά όμορφα, με τους ανθρώπους και τα ζώα να δένουν τέλεια με το περιβάλλον και τη φύση, ιδιαίτερα το ιρλανδικό τοπίο, με τον ίδιο να αποφεύγει τον πολύ (ιρλανδέζικο πρέπει να πω) διάλογο ή τις εξηγήσεις, προτιμώντας να δημιουργεί την ατμόσφαιρα και να αφήνει το θεατή να διαβάζει μέσα από τις σιωπές και τα υπονοούμενα.
Κάπου όμως, πίσω από όλα αυτά, υπάρχει και μια αίσθηση μελαγχολίας. Ήδη με τις σκηνές της Κάιτ τόσο στο σπίτι των γονιών της (με τον Μπέρατ να στήνει πλάνα κοντινά, κλείνοντας τα πρόσωπα σε μικρούς χώρους και δημιουργώντας μιαν ατμόσφαιρα κλειστοφοβική), όσο και στο σχολείο, τονίζοντας την αίσθηση της απομόνωσης και της έλλειψης κατανόησης.
Ενώ, με τις σκηνές στη φάρμα του μεσήλικου ζευγαριού, αρχίζουν από νωρίς να δίνονται κάποιες νύξεις για τη σχέση του ζευγαριού με την Κάιτ – νύξεις που θα μας αποκαλυφθούν αργότερα και θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε το λόγο που το ζευγάρι αποφάσισε, έστω και για λίγο διάστημα, να δεχτεί στο σπίτι του την Κάιτ. Για να ανακαλύψουμε πως πίσω από τις απλές χαρές της καθημερινότητας υπάρχει και το θέμα της απώλειας, που ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί με εξαιρετική λεπτότητα για να καταγράψει το πικρόγλυκο αυτό χρονικό μιας δύσκολης, αλλά πολύ ανθρώπινης, ενηλικίωσης και να αποσπάσει εξαιρετικές ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς του.
*** Οι δυο όψεις του ξυραφιού
Avec amour et acharnement. Γαλλία, 2022. Σκηνοθεσία: Κλερ Ντενί. Σενάριο: Κλερ Ντενί, Κριστίν Ανγκό (από το μυθιστόρημά της). Ηθοποιοί: Ζιλιέτ Μπινός, Βενσάν Λεντόν, Γκρεγκουάρ Κολέν, Μπούλ Οζιέ. 116´
Με τα αδιάκοπα, αγχωτικά διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι τρεις πρωταγωνιστές ενός ερωτικού τριγώνου καταπιάνεται στη νέα της αυτή ταινία (βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου), η 77χρονη και μια από τις πιο σημαντικές σκηνοθέτριες του σύγχρονου γαλλικού κινηματογράφου, Κλερ Ντενί η οποία, αξίζει να σημειώσω, τρεις μήνες αργότερα στο φεστιβάλ Καννών, κέρδισε το Μέγα Βραβείο της Επιτροπής για την ταινία της Stars at Noon).
Η ταινία αρχίζει με τον Ζαν και τη Σάρα (Λεντόν και Μπινός), ζευγάρι παντρεμένο εδώ και δέκα χρόνια, να περνούν ειδυλλιακές διακοπές, πριν επιστρέψουν στο Παρίσι. Μόνο που την τελευταία στιγμή, η Ντενί αφήνει την υποψία, όταν η Σάρα, τη στιγμή που ετοιμάζεται να μπει στο κτίριο όπου εργάζεται βλέπει κάποιο πρόσωπο που δείχνει να την προβληματίζει. Πρόσωπο που δεν είναι άλλος από τον Φρανσουά (Κολέν) , τον πρώην σύντροφό της, που ήταν και συνέταιρος του νυν συντρόφου της, Ζαν. Συνέταιρος που για ένα διάστημα φυλακίστηκε για να καλύψει μάλλον κακοδιαχείριση του Φρανσουά.
Από ότι μαθαίνουμε , και ο Ζαν ήταν παντρεμένος με άλλη γυναίκα, με τη οποία έχει αποκτήσει και ένα γιο, τον Μάρκους. Τα πράγματα αρχίζουν να μπλέκονται όταν ο Ζαν αναγγέλλει στην Σάρα ότι ο Φρανσουά του ζήτησε να συνεργαστούν και πάλι. Συνεργασία που θα οδηγήσει την Σάρα ξανά στην αγκαλιά του Φρανσουά και που θα προκαλέσει διλήμματα τόσο στον Ζαν όσο και στην ίδια την Σάρα. Ανάμεσα στα διλήμματα αυτά η Ντενί προσθέτει και τα προβλήματα που ο Ζαν έχει με τον έφηβο γιο του, Μάρκους, καθώς και την επαγγελματική σχέση της Σάρα (με πρόσωπα που συζητά και παρουσιάζει σε εκπομπή της στην τηλεόραση), που μας δίνουν και μια εικόνα, έστω και περιστασιακή, της πολιτικής κατάστασης στη Γαλλία.
Παρόλο που δεν νομίζω πως αυτή είναι μια από τις καλύτερες ταινίες της Ντενί (ακόμη και ο χαρακτήρας του κάπως Φρανσουά δεν με πείθει), η ταινία είναι στημένη με τη φροντίδα και τα σκηνοθετικά ευρήματα που χαρακτηρίζουν την σκηνοθέτρια, ενώ οι ερμηνείες της Μπινός και του Λεντόν (τακτικών συνεργατών της Ντενί) δημιουργούν τη χημεία εκείνη που σε κάνει να παρακολουθείς με ενδιαφέρον και αδιάλειπτα τα αδιέξοδα, τη δυσφορία και τις αντιφάσεις που προκαλεί ο ερωτικός πόθος.
