Αθάνατο δημόσιο. Διαβάζουμε σε ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού ότι αποφασίστηκε να ληφθούν άμεσα μέτρα για την προστασία του ρωμαϊκού υδραγωγείου της Μυτιλήνης, καθώς είναι ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητος (τέλη 2ου -3ου μ.Χ. αιώνα). Ε, αυτό το τόσο σπουδαίο μνημείο βρίσκεται σε αναπαλλοτρίωτο έδαφος και τώρα, εν έτει 2021 η τοπική «Εφορεία Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ ετοιμάζει τον φάκελο της απαλλοτρίωσης.
Στο παρελθόν λόγω της διάβρωσης του δομικού υλικού του κατέρρευσαν τα λίθινα τόξα της μεσαίας τοξοστοιχίας και διαταράχθηκε η συνοχή των πεσσών. Εγινε στερέωση των τόξων και των πεσών απο το Γ΄ΚΠΣ (2000-2006) και το έργο ολοκληρώθηκε το 2004. Ωστόσο η έκθεση του μνημείου στις καιρικές συνθήκες, το ανάγλυφο του εδάφους (θεμελίωση σε κοίτη χιεμάρρου) και κυρίως η αυξημένη σεισμική δραστηριότητα το τελευταίο διάστημα στην περιοχή της Λέσβου, συνέβαλαν στην απομείωση της αντοχής και της ευστάθειας του υδραγωγείου. Υποχώρησαν οι θολίτες του κεντρικού τόξου της υδατογέφυρας, με αποτέλεσμα να πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να διασφαλιστούν κρίσιμες περιοχές του μνημείου.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη αποφάσισε να χρηματοδοτηθεί με 90.000 ευρώ η αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων προκειμένου να προβεί στην σύνταξη μελέτης για την αξιολόγηση της κατάστασης του υδραγωγείου, στην τοπογραφική τεκμηρίωση και φωτογραμμετρική αποτύπωση του καθώς και στη λήψη άμεσων μέτρων εξασφάλισής του. Επίσης επιχορηγείται με 30.000 ευρώ η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου, προκειμένου να προβεί στον καθαρισμό του χώρου, στην απομάκρυνση των ακατάλληλων και σκουριασμένων ικριωμάτων και στην περίφραξη του μνημείου.
Το υδραγωγείο αυτό θεωρείται “αδριάνειο”. Κατασκευάσθηκε για τη μεταφορά νερού από τις πηγές του Ολύμπου μέχρι την αρχαία πόλη της Μυτιλήνης, σε διαδρομή περίπου 28 χλμ. Ο τεχνικός του έργου ήταν πραγματικά μεγαλοφυής, αφού έλυσε το πρόβλημα της συνεχούς ροής του νερού, που περνούσε από ανομοιογενή εδάφη, με διαφορετική στάθμη, γεφυρώνοντας τις κοιλάδες με τοξοστοιχίες, πάνω από τις οποίες περνούσαν οι αγωγοί του νερού. Τμήματα υδατογεφυρών και αγωγών διατηρούνται ορατά σε διάφορα σημεία κατά μήκος της διαδρομής του.
Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του υδραγωγείου είναι η υδατογέφυρα (τοξοστοιχία) που σώζεται στη Μόρια, σε μήκος 170μ., μέγιστο ύψος 26μ. Συνίσταται από 17 πεσσούς κατασκευασμένους κατά το έμπλεκτο σύστημα, από λαξευτούς λιθόπλινθους, ενώ τα τόξα της ανώτερης τοξοστοιχίας –που έφεραν τον υδατοαγωγό- ήταν κατασκευασμένα από συμπαγείς οπτοπλίνθους. Οι πεσσοί και οι θολίτες των τόξων είναι από ντόπιο μάρμαρο.
