Της Ζωής Τόλη
«Χειμωνιάτικο ταξίδι», το αναγνωρισμένο / δόκιμο σύγγραμμα του Σταμάτη Πολενάκη, ανέβηκε στο θέατρο, Στούντιο της οδού Μαυρομιχάλη, με ένα καστ αξιόλογων ηθοποιών, και την Έφη Ρευματά να ενορχηστρώνει με σεβασμό την παράσταση.
Είδαμε το «Χειμωνιάτικο ταξίδι», του βραβευμένου Σταμάτη Πολενάκη, στο Στούντιο Μαυρομιχάλη. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η δραστήρια Έφη Ρευματά, τολμηρή στη συγκεκριμένη επιλογή της, για ένα θεατρικό που παρουσιάζεται σκηνικά πρώτη φορά στο σανίδι. (Το είχαμε γνωρίσει υπό μορφή αναλογίου). Παίζουν οι Δημήτρης Φραγκιόγλου, Μάρω Μελισσάρη και Βασίλης Μπατσακούτσας.
Ένα έργο για την αδήριτη προσδοκία του ανθρώπου να βρει την χαρά, την ολοκλήρωση και γιατί όχι την ευτυχία. Την αγωνιώδη ανάγκη να ορίσει τη γραμματική της ζωής του, όπως εκείνος επιθυμεί.
Συντελεστές:
Λειτουργικά σκηνικά μέσα στην απλότητά τους, ο Νίκος Δεντάκης, χειροποίητα κοστούμια και βοηθός σκηνοθέτιδας η Βάσια Χρονοπούλου, εξαίσια φώτα ο Δημήτρης Μπαλτάς, εύρυθμη, με εσωτερικότητα, επιμέλεια κίνησης ο Περικλής Σκορδίλης. Στο πιάνο η Μάγκυ Μελισσάρη. Την παραγωγή φροντίζει ο Αντώνης Λάμπρος και τις φωτογραφίες ο Βαγγέλης Φραγκούλης.
Την επικοινωνία έχει αναλάβει η Γιώτα Δημητριάδη.
Υπόθεση:
Τρεις αφηγήσεις ξεδιπλώνονται παράλληλα και συνδέουν μια ιστορία αγάπης και μια σειρά από τραγικά γεγονότα, τα οποία στιγμάτισαν το ανθρώπινο είδος, αναδύοντας στην επιφάνεια καλές και κακές πλευρές του.
Διπλή αυτοκτονία των Χάινριχ Φον Κλάιστ- 34 ετών- και Ενριέττε Φόγκελ – 31 ετών-, στις 21/11 του 1811, και απόφαση των Ναζί, το 1942, να εξοντώσουν το εβραϊκό στοιχείο σε όλόκληρη την Ευρώπη. Την ίδια χρονιά πεθαίνει από πείνα ο ποιητής Σουβάροφ, στο πολιορκημένο από τους Ναζί, Λένινγκραντ ( Αγία Πετρούπολη).
Δύο πραγματικά γεγονότα με επίκεντρο η λίμνη Βανζέε, στο νοτιοδυτικό Βερολίνο, «συνδέονται» με τη μυθοπλαστική ιστορία του ρώσου δάσκαλου αλτρουϊστή, που μέσα στον όλεθρο του πολέμου, χαρίζει συσσίτια στα παιδιά, γιατί αυτά είναι που πρέπει να σωθούν.
Κοινός τόπος η επιλογή του θανάτου, που υπηρετεί κάποιο ιδανικό ή λυτρώνει από αδιέξοδες συνθήκες.
Σκηνοθεσία:
Η Έφη Ρευματά πάτησε πάνω στο αξιόλογο κείμενο του Σταμάτη Πολενάκη και έκτισε με έμπνευση και ζήλο κάτι το ποιητικό, κάτι το ιδιαίτερα αληθινό. Πηγαία αφηγηματική δράση, των Κλάιστ και Φόγκελ, διακοπτόμενη σε αρκετά σημεία από την χιουμοριστική «παρέμβαση» του πανδοχέα, ορίζουν την τραγικότητα της πλοκής.
Η σκηνοθετική γραμμή δικαιώνει την «αναβίωση» της ρομαντικής ιστορίας του ζευγαριού, δημιουργώντας ατμόσφαιρα, ειδυλλιακή, τρυφερή και απόκοσμη. Η ζωντανή μουσική ολοκληρώνει τη μεστή δομή της θεατρικής απόπειρας.
Παίζονται στο πιάνο αποσπάσματα από την 7η συμφωνία του Σοστακόβιτς, που φέρει τον τίτλο «Leningrand», τρία κομμάτια του Σούμπερτ, δύο από το «Χειμωνιάτικο ταξίδι», το «Καληνύχτα» και η «Μοναξιά», αλλά και το Opus 100 που θυμίζει βηματισμό στρατεύματος. Επίσης ακούγονται αποσπάσματα από «Το καρναβάλι των ζώων», ένα χιουμοριστικό έργο του γάλλου ρομαντικού συνθέτη Camille Saint Saens.
Ένα ηχογραφημένο ποίημα του ρομαντικού ποιητή / συγγραφέα Κλάιστ, με τη φωνή του ηθοποιού Γιώργου Νινιού, αποτελεί μια νότα απρόσμενης ευχαρίστησης για το κοινό.
Ερμηνείες:
Τρεις ηθοποιοί, τρεις υπέροχες διεισδυτικές υποκρίσεις.
Μέσα σε ένα λιτό σκηνικό και με τη μελωδία του πιάνου, ο θεατής νιώθει το βάθος του λόγου, της έκφρασης και της κίνησης. Μια «πλαστική» κίνηση που αναδεικνύει τη δραματική υπόσταση του θεματικού πυρήνα.
Τον ποιητή και συγγραφέα Κλάιστ παίζει ο Βασίλης Μπατσακούτσας, με υποκριτική νηφαλιότητα και ακμαία σκηνική δεξιότητα. Έτσι ιχνογραφείται η ρευστή ψυχοσύνθεση του ήρωα και αποτυπώνεται ακριβώς η λυτρωτική χαρά, του διαταραγμένου ψυχισμού του χαρακτήρα, καθώς οργανώνει με τελετουργική ευκαμψία, την αυτοχειρία.
Τον πανδοχέα υποδύεται ο Δημήτρης Φραγκιόγλου, με δεινότητα, αστεΐστικο ύφος και ψυχραιμία. Πηγαίος, σαρκαστικός, πνευματώδης, δημιουργεί εύγλωττο σκηνικό εκτόπισμα ενός λαϊκού τύπου της επαρχίας.
Ως Ενριέττε Φόγκελ η Μάρω Μελισσάρη, εξαιρετική, καταθλιπτικά αέρινη, παραδομένη στη δίνη του έρωτα για τον αγαπημένο της Χάινριχ. Υφαίνει το ρόλο της με τέτοιο ενθουσιασμό που συνεπαίρνει το κοινό και το οδηγεί στη γνωριμία με την ευαισθησία της προσωπικότητας που υποδύεται.
Η ικανότατη ηθοποιός ξεδιπλώνει το ταλέντο της, κάνοντάς μας να νιώσουμε τη γλυκειά «λύση» του θανάτου, που τόσο επιθυμεί, η βαριά άρρωστη, από καρκίνο, ηρωίδα της. Απογειώνει το ρόλο, εστιασμένη στο ερμηνευτικό της κέντρο, χωρίς υπερβολές και βερμπαλισμούς. Ολοκληρωμένη, εκφραστική, θεατρική παρουσία.
Αξιολόγηση παράστασης:
«Χειμωνιάτικο ταξίδι», θεατρική εμπειρία αξιοπρόσεκτη που αναδύει το άρωμα μιας ρομαντικής εποχής. Πρόκειται για καλοδουλεμένη προσπάθεια, με το δυνατό κείμενο του Σταμάτη Πολενάκη, γόνιμη σκηνοθετική γεωμετρία της Έφης Ρευματά, ξεχωριστή μουσική ποιότητα και πετυχημένη διανομή ηθοποιών.
Γενικά όλοι οι συντελεστές, από το δικό του «βήμα», ο καθένας, συμπράττουν στο τελικό, αξιοσημείωτο, αισθητικό αποτέλεσμα. Μία θεατρική δημιουργία που δικαιώνει την καλλιτεχνική της ταυτότητα.
Αποσπάσματα από την ερωτική επιστολή της Ενριέττε, στον Χάινριχ, λίγο πριν την αυτοκτονία.
«Χάινριχ μου, γλυκέ μου, υακινθόκηπέ μου, θάλασσα της ηδονής μου, αυγή μου και δειλινό, αιολική άρπα μου, δροσιά μου, ουράνιο τόξο μου, χαϊδεμένο μου παιδί…..
Δάσκαλέ μου και μαθητή μου, πόσο πάνω απ´ όλους τους συλλογισμούς και τις φροντίδες, σ´αγαπώ.
Την ψυχή μου εσύ πρέπει να την έχεις».
Ενριέττε.
