ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Από τις ταξικές συγκρούσεις σε μια φεουδαρχική κοινωνία στον έρωτα και το σεξ από μια γυναικεία σκοπιά
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Η γη της επαγγελίας
Land of Promise/Bastarden. Δανία/Σουηδία/Νορβηγία/Γερμανία, 2023. Σκηνοθεσία: Νικολάι Αρσέλ. Σενάριο: Νικολάι Αρσέλ, Άντερς Τόμας Γένσεν, από βιβλίο Ίντα Γένσεν. Ηθοποιοί: Μαντς Μίκελσεν, Γκούσταβ Λιντ, Αμάντα Κόλιν, Κριστίν Κούγιατ Θορπ. 127´
Στη «Γη της επαγγελίας», βρισκόμαστε στην Κοπεγχάγη στα 1755, όταν ένας εξαθλιωμένος λοχαγός, ο Λούντβιχ Κάλεν πείθει τους εκπροσώπους του βασιλιά να του παραχωρήσουν μια άγονη, ακατοίκητη, με ρείκια περιοχή, για να την καλλιεργήσει και να την μετατρέψει σε αποικία μεταναστών από τη Γερμανία. Αποικία που θα φτιάξει στο όνομα του βασιλιά και που ως αντάλλαγμα ζητά να του δοθεί βασιλικός τίτλος Ένας δύσκολος στόχος που θα τον φέρει αντιμέτωπο με ένα ανηλεή αριστοκράτη γαιοκτήμονα που θα χρησιμοποιήσει όλα τα άνομα μέσα για να τον διώξει από την περιοχή.
Ιστορία που ο Νικολάι Αρσέλ («Ο έρωτας της βασίλισσας») καταγράφει με επική δύναμη και ομορφιά, με την κάμερα του Ράσμους Βίντεμπεκ να αποκαθιστά απλόχερα την ομορφιά και τη γαλήνη των φυσικών τοπίων και τον Μαντς Μίκελσεν να σκιαγραφεί με πειθώ και δύναμη έναν Κάλεν αποφασισμένο να προχωρήσει με κάθε τρόπο στο μεγαλόπνοο και δύσκολο έργο του αλλά και να τονίζει, τις κατάλληλες στιγμές, την ευαίσθητη πλευρά του, ιδιαίτερα στη σχέση που αναπτύσσεται τόσο με την καταζητούμενη υπηρέτρια του γαιοκτήμονα που έχει βρει καταφύγιο στο σπίτι του όσο και με τη μικρό κοριτσάκι.
Για τον σκηνοθέτη, όπως ανάφερε ο ίδιος, εκείνο που βασικά τον ενδιέφερε στην ταινία ήταν να δείξει πως «στη ζωή μας κυριαρχεί το χάος, επώδυνο και δυσάρεστο», όπως αναφέρει κάποια στιγμή και ο γαιοκτήμονας προς τον Κάλεν. Αυτό το χάος θα στέκεται πάντα εμπόδιο σ’ ότι κι αν κάνει ο Κάλεν. Πέρα όμως από το χάος, ο Αρσέλ βρίσκει την ευκαιρία να δείξει και τη συνεχή ταξική σύγκρουση σε μια φεουδαρχική (και όχι μόνο) κοινωνία: από τη μια οι αριστοκράτες, οι εκπρόσωποι του νόμου και της τάξης, και από την άλλη, οι σκλάβοι/υπηρέτες του γαιοκτήμονα, ο εξαθλιωμένος λοχαγός, οι φτωχοί και «ληστές» της περιοχής, μαζί και οι μετανάστες, που προσπαθούν με κάθε τρόπο να επιβιώσουν. Και πλάι τους κι ένα με «σκοτεινό χρώμα» κοριτσάκι (ίσως Ρομά;), που για τους αγράμματους ντόπιους θεωρείται κακός οιωνός, κοριτσάκι που ο Κάλεν βοηθάει και του παραστέκεται και το οποίο παραμένει το μόνο θετικό και ελπιδοφόρο τελικά πρόσωπο της ταινίας.
*** ½ – Προετοιμασίες για να είμαστε μαζί άγνωστο για πόσο
Preparations To Be Together For an Unknown Period of Time, 2020. Σκηνοθεσία-σενάριο: Λίλι Χόρβατ. Ηθοποιοί: Νατάσα Στόρκ, Μπένετ Βιλμάνι, Βίκτορ Μπότο. 95´
Μια σαραντάχρονη επιτυχημένη νευροχειρουργός, η Μάρτα, εγκαταλείπει την καριέρα της στις ΗΠΑ και δέχεται μια κατώτερη θέση στη Βουδαπέστη, για να πάει στο προκαθορισμένο ραντεβού της στη Γέφυρα της Ελευθερίας, με τον Γιάνος, τον έρωτα της ζωής της, που είχε σύντομα συναντήσει σ’ ένα συνέδριο στο Τζέρσι, όπου εργαζόταν, στο όμορφο αυτό μελόδραμα της Ουγγαρέζας Λίλι Χόρβατ, που πρωτοείδαμε στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα του 61ου φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Πολύ σύντομα, όμως, η Μάρτα ανακαλύπτει, έκπληκτη, πως η «αδελφή ψυχή» της επιμένει πως δεν τη γνώρισε ποτέ. Με την Μάρτα να διερωτάται αν αυτό ήταν στο όνειρό της και όχι στην πραγματικότητα.
Όταν τελικά βρίσκει δουλειά στο ίδιο νοσοκομείο με τον Γιάνος, για να μπορεί να είναι κοντά του, αρχίζει ένα παιχνίδι ανάμεσά τους, με τη Μάρτα να προσπαθεί να ολοκληρώσει τον υποτιθέμενο (;) έρωτά της με διάφορα μέσα, νοικιάζει μάλιστα κι ένα θλιβερό διαμέρισμα για να βλέπει τη Γέφυρα, όπου αρχικά είχαν συμφωνήσει να συναντηθούν, ενώ περνάει τα βράδια της διαβάζοντας το ιατρικό βιβλίο που εκδίδει ο αγαπημένος της. Έναν έρωτα που γι’ αυτήν παραμένει ιδανικός αλλά που για τον άντρα δεν φαίνεται να έχει την ίδια αξία.
Η σεναριογράφος και σκηνοθέτρια Λίλι Χάρβατ (γνωστή μας από «Το παιδί της Τετάρτης») στηρίζεται περισσότερο στις εικόνες, εικαστικά όμορφες, παρά στο διάλογο (που είναι πολύ μινιμαλιστικός), καταφέρνοντας να σου κρατήσει το ενδιαφέρον, ιδιαίτερα όταν εστιάζει την κάμερά της στην Μάρτα (μια πολύ ωραία, συγκρατημένη ερμηνεία από την Νατάσα Στορκ) για να καταγράφει τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις της, ξεπερνώντας το είδος του μελοδράματος (φέρνοντας στο νου τις ταινίες του Κισλόφσκι) για να μας προσφέρει μια ταινία πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, ιδιαίτερα από τη γυναικεία ματιά (και σ’ αυτό, η κάμερα της Χόρβατ, πολύ έξυπνα και με σωστές επιλογές, επιμένει) και τις διάφορες απρόβλεπτες πτυχές του έρωτα, αλλά και το, συχνά περίπλοκο, αλλά πάντα συναρπαστικό, μπλέξιμο της φαντασίας με την πραγματικότητα.
*** ½ – Οι παράξενοι δρόμοι της ζωής
Extrana forma de vita/Strange Ways of Life. Ισπανία/Γαλλία, 2023. Σκηνοθεσία-σενάριο: Πέδρο Αλμοδόβαρ. Ηθοποιοί: Ίθαν Χοκ, Πέδρο Πασκάλ, Πέδρο Καζαμπλάνκ. 31´
Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ δεν έχει πάψει να μας εκπλήσσει. Φέτος, το νέο τμήμα του φεστιβάλ που ο διευθυντής του, Τιερί Φρεμό, αποφάσισε να δημιουργήσει, για να προβάλλει ταινίες μικρού μήκους που φτιάχνουν μόνο καθιερωμένοι σκηνοθέτες, ξεκίνησε με την 31λεπτη ταινία «Οι παράξενοι δρόμοι της ζωής» που γύρισε ο Αλμοδόβαρ. Ένα γουέστερν που ο Ισπανός δημιουργός θέλησε να φτιάξει σαν είδος απάντησης στο γουέστερν «Το μυστικό του Brokeback Mountain» που αρχικά ήθελε ο ίδιος να γυρίσει. Η ιστορία αναφέρεται σε δυο καουμπόηδες, τον πιστολά Σίλβα (Πέδρο Πασκάλ) και τον παλιό σύντροφο του, και τώρα σερίφη στο Bitter Creek, Τζέικ (Ίθαν Χοκ), που ξανασυντιώνται ύστερα από 25 χρόνια.
Θα ανακαλύψουμε πως οι δυο τους είχαν ερωτική σχέση από τα νεανικά τους χρόνια – σε μια από τις πιο διασκεδαστικές σκηνές, τους παρακολουθούμε, παρέα με κορίτσια του σαλούν, να τρυπάνε με τις σφαίρες τους ένα βαρέλι με κρασί, και να το πίνουν ενώ τρέχει από τις τρύπες, για να καταλήξουν στο πρώτο τους ερωτικο σμίξιμο. Πίσω όμως από τη νέα τους αυτή συνάντηση κρύβεται και κάτι άλλο: η εμφάνιση του Σίλβα δεν είναι μόνο για να ξανασυναντήσει τον Τζέικ αλλά και να τον σταματήσει από του να σκοτώσει το γιο του, καταζητούμενο για τη δολοφονία συγγενή του Τζέικ.
Τα τριάντα ένα λεπτά είναι σίγουρα λίγα για να παρακολουθήσει κανείς μια ιστορία που μπορούσε να αποτελέσει τη βάση ενός μεγάλου μήκους γουέστερν. Ο Αλμοδόβαρ όμως κατάφερε μέσα από τη μικρή του αυτή διάρκεια να φτιάξει ένα γουέστερν στο στιλ των κλασικών ταινιών του είδους, εκείνων του Τζον Φορντ, όπως ανάφερε και ο ίδιος στο τέλος της προβολής, με το κλασικό ξεκίνημα, με τον Σίλβα να φτάνει με το άλογο του στο υποτιθέμενο Bitter Creek (σκηνή που, μαζί εκείνες στο σαλούν και γενικά την πόλη, είναι γυρισμένες στην ίδια ισπανική πόλη που ο Σέρτζιο Λεόνε γύριζε τα θαυμάσια δικά του σπαγγέτι γουέστερν). Κι αν τελικά ο Σίλβα και ο Τζέικ δείχνουν να τα βρίσκουν, το πώς θα εξελιχθεί η ιστορία τους είναι κάτι που αφήνει τον θεατή να περιμένει ίσως μια μελλοντική συνέχεια από τον απρόβλεπτο Αλμοδόβαρ… (Η ταινία προβάλλεται μαζί με μια μια ημίωρη συνέντευξη του σκηνοθέτη για την ταινία του).
*** How To Have Sex
Ηνωμένο Βασίλειο/Ελλάδα, 2023. Σκηνοθεσία-σενάριο: Μόλι Μάνινγκ Γουόκερ. Ηθοποιοί: Μία ΜακΚένα-Μπρους, Σον Τόμας, Λάρα Πικ, Ένβα Λούις, Λόρα Άμπλερ. 91´
Η «έξοδος» τριών έφηβων φιλενάδων, με επικεφαλής την Τάρα, για διακοπές σε ένα ελληνικό νησί, με στόχο να έχουν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία, είναι στο επίκεντρο της πρώτης αυτής, δοσμένης με ξεχωριστή ζωντάνια και ρυθμό, ταινίας της Μόλι Μάνινγκ Γουόκερ.
Η Τάρα (μια πολύ καλή ερμηνεία από την Μία ΜακΚένα-Μπρους) και οι φίλες της, Σκάι (Λάρα Πικ) και Εμ (Ένβα Λούις), νοικιάζουν ένα δωμάτιο σε ένα από τα τουριστικά ξενοδοχεία στη Μάλια της Κρήτης, και αφήνονται σε συνεχείς, συχνά ολονύχτιες, διασκεδάσεις, παρτάροντας και κάνοντας μπάνιο στην πισίνα του ξενοδοχείου, χορεύοντας, πίνοντας και μεθοκοπώντας, στα μπαρ του νησιού, προσπαθώντας να ξεχάσουν, έστω για το διάστημα των διακοπών, τις εντολές των γονιών τους και τις αποφάσεις τους για τις μελλοντικές σπουδές τους.
Η Γουόκερ καταγράφει την περιπέτεια των τριών κοριτσιών της με μια σχεδον ντοκιμαντεριστική προσέγγιση, που πρέπει να πω, κάπως κουράζει, με μια σειρά σ εδον επαναληπτικών σκηνών (που έχουμε δει σε τόσες νεανικές ταινίες), στο πρώτο μέρος, αντίθετα με το δεύτερο, στημένο με εξαιρετικό έλεγχο και σωστό ρυθμό, όπου η διασκέδαση και ο υποβόσκων ερωτισμός, μας μεταφέρει σε μια κάπως σκοτεινή ατμόσφαιρα, με την περιπλάνηση/εξαφάνιση της Τάρα, όπου το βλέμμα μετατρέπεται σε μια εμβάθυνση στα συναισθήματα, τις εσωτερικές συγκρούσεις και τις απογοητεύσεις της Τάρας, με τα συνεχή κοντινά πλάνα της (καταγράφοντας τελικα την αναποφασιστικότητα της σχετικά με το αποτέλεσμα της πρώτης, κάθε άλλο ιδιαίτερα ευχάριστης, σεξουαλικής της επαφής) να δίνουν μιαν άλλη, πιο ανθρώπινη διάσταση, στην ταινία.
