Με θλίψη διαπίστωσε και πάλι ο Αμερικανός αρχαιολόγος Στίβεν Μίλλερ ότι παραμένει κλειστή η Νεμέα «λόγω έλλειψης προσωπικού». Στην επιστολή του που έγραψε στις 30 Δεκεμβρίου 2017 είναι εύγλωτη η απογοήτευσή του για όσα πρόσφερε ανιδιοτελώς σε αυτό τον τόπο εδώ και πενήντα χρόνια. Την δημοσιεύουμε αυτούσια.
«Σήμερα, ήταν μια ηλιόλουστη ζεστή μέρα. Αποφάσισα να κάνω μια βόλτα στο Μουσείο (Νεμέας) περί τα 15 λεπτά απόσταση από το γραφείο μου. Ημουν ευτυχής, αλλά όταν έφθασα στο μουσείο και στον αρχαιολογικό χώρο ήταν κλειστά από τις 23 Νοεμβρίου. Υπήρχαν δύο αυτοκίνητα στο πάρκιν και οκτώ άτομα που κοιτούσαν πάνω από το φράχτη το ναό του Νεμείου Διός. Ηταν δύο οικογένειες, δύο ζευγάρια με τα παιδιά τους.
Aποδείχθηκε ότι ήταν γείτονες από την Σάντα Κρουζ της Καλιφόρνια και μία από τις συζύγους ήταν φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, όταν δίδασκα εκεί. Είχε ακούσει για τη δουλειά μου στη Νεμέα και κατάφερε να πείσει τον σύζυγό της και έπειτα τους γείτονές της, να έρθουν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των Χριστουγεννιάτικων διακοπών τους. Ηταν όμως πολύ απογοητευμένη που η Νεμέα ήταν κλειστή και με ρώτησε πώς συνέβη αυτό.
Προσπάθησα να εξηγήσω ότι, τουλάχιστον για τα τελευταία 50 χρόνια, το ελληνικό κράτος έχει αποφασίσει ότι οι τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα μόνο για τις παραλίες των νησιών τους καλοκαιρινούς μήνες. Ως εκ τούτου, τουλάχιστον στο πρόσφατο παρελθόν, ένας πολύ μικρός αριθμός αρχαιοφυλάκων υπηρετεί όλο το χρόνο στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους και προσλαμβάνονται έκτακτοι από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Ομολόγησα ότι δεν κατάλαβα γιατί προστέθηκαν 17 πρόσθετοι υπάλληλοι στη Νεμέα για αυτούς τους επτά μήνες, όταν 12 ήταν επαρκείς και οι υπόλοιποι πέντε έμειναν για το χειμώνα, όταν ο αρχαιολογικός χώρος κλείνει στις 3 μ.μ. λίγο πριν τη δύση του ήλιου. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι ανοιχτό για επιπλέον 4-5 ώρες που απαιτεί περισσότερο προσωπικό.
Επίσης, δυσκολευόμουν να εξηγήσω γιατί, το 2016, ενώ η Εταιρεία μας για την αναβίωση των Αγώνων της Νεμέας προσφέρθηκε να πληρώσει για τέσσερις επιπλέον φύλακες για τους πρώτους τέσσερις μήνες, η γραπτή προσφορά μας, υποστηριζόμενη από το τοπικό αρχαιολογικό γραφείο, αγνοήθηκε.
Σε αυτό το σημείο, ένας από τους άντρες έβγαλε έναν οδηγό, άνοιξε και ρώτησε αν ήξερα τον Stephen Miller. Παραδέχθηκα ότι είμαι ο Stephen Miller και ότι από το 1973 δημιούργησα τον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας, κατασκεύασα και εξόπλισα το μουσείο, ανακάλυψα το στάδιο με την θολωτή είσοδο, αναστήλωσα αρκετούς κίονες του ναού, φρόντισα να φυτευτούν δέντρα και λουλούδια, να γίνει περίφραξη ολόκληρης της περιοχής και να κοπεί η άναρχη βλάστηση ειδικά στο στάδιο. Εχω δημοσιεύσει πολλές από τις ανακαλύψεις μου, όπως και τους οδηγούς που είναι κλειδωμένοι μέσα στο μουσείο. Τώρα είμαι πολύ απογοητευμένος που τα ευρήματά μου δεν τα βλέπουν οι επισκέπτες. Το Υπουργείο Πολιτισμού φαίνεται να μην ενδιαφέρεται για τις παιδαγωγικές πτυχές της αρχαίας Ελλάδας.
Με ρώτησαν για την ιστορία των ανασκαφών, την εκκίνηση το 1974. Υστερα από 12 εβδομάδων ανασκαφικής έρευνας δεν είχαμε το παραμικρό σημάδι ύπαρξης προηγούμενης ανθρώπινης ζωής στην αναδυόμενη γη. Τα ευρήματα ήρθαν στο φως την τελευταία μέρα ανασκαφής, την Παρασκευή 19 Ιουλίου 1974. Εξήγησα τη χαρά που ένιωσα, η οποία την επόμενη ημέρα μετατράπηκε σε θλίψη γιατί έγινε η εισβολή στην Κύπρο. Ένα από τα αγόρια ρώτησε αν υπήρχε κάποιος τρόπος να μπει στο στάδιο. Ανυπομονούσε να σταθεί στην αρχαία γραμμή εκκίνησης σαν αρχαίος Έλληνας αθλητής. Και πάλι ζήτησα συγγνώμη γιατί οι ανακαλύψεις μου ήταν κλειδωμένες.
Εξήγησα επίσης ότι όλα όσα έκανα στη Νεμέα έγιναν με ιδιωτικές χορηγίες κυρίως Αμερικάνών. Δύο από τις επτά μαρμάρινες πλάκες με τα ονόματά τους διακρίνονταν πίσω από την κλειδωμένη πόρτα. Είχα πείσει αυτούς ανθρώπους να επενδύσουν στη Ελλάδα, και τώρα η επένδυσή τους πάει χαμένη.
Καθώς σήκωσαν τα χέρια να με αποχαιρετήσουν, τους εξέφρασα την ελπίδα ότι μια μέρα θα επιστρέψουν. Σίγουρα η Νεμέα μια μέρα θα ξανανοίξει. Μία από τις μητέρες σημείωσε ότι ότι η περίοδος των διακοπών είναι καλύτερη για όλες τις οικογένειες να επισκεφθούν την Ελλάδα. Με εκπλήσσει που η Ελλάδα δεν το καταλαβαίνει».
