Της Ζωής Τόλη
Η παράσταση «Γράμμα Αγάπης», ένα ορμητικό θεατρικό δρώμενο, του Fernando Arrabal, παρουσιάζεται στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Διέλευσις», στην Κυψέλη, με πρωταγωνίστρια τη Χάρι Συμεωνίδου.
Την προσεγμένη μετάφραση από τη γαλλική γλώσσα, υπογράφει ο ταλαντούχος Νεκτάριος- Γεώργιος Κωνσταντινίδης. Έτσι αποδίδεται στα ελληνικά, με ρεαλιστική δύναμη και ευαισθησία, ένα συγγραφικό πόνημα, με δύσκολο θεματικό πυρήνα. Το «Γράμμα Αγάπης» κυκλοφορεί μαζί με το έργο του Arrabal «Κλωντέλ και Κάφκα», σε ενιαίο τόμο από τις εκδόσεις Ηριδανός, σε μετάφραση του Νεκτάριου – Γεώργιου Κωνσταντινίδη.
Ο Ισπανός συγγραφέας είναι, ποιητής, ζωγράφος και σκηνοθέτης, εκφραστής του Θεάτρου του Παραλόγου και συνιδρυτής του Θεάτρου τοιυ Πανικού. Το πόνημα γράφτηκε το 1999 και στηρίχτηκε στην πραγματική αλληλογραφία που είχε ο F. Arrαbal με τη μητέρα του. Πρόκειται για την ιστορία τριών προσώπων, μιας οικογένειας που διαλύθηκε.
Ο δραματικός μονόλογος που αναπτύσσεται με οδυνηρό περιεχόμενο και σπαρακτικές προεκτάσεις, κυριαρχεί, με τα ποικίλα αντιθετικά συναισθήματα να εκφράζουν τον πρωταρχικό στόχο του συγγραφικού προβληματισμού.
Η σκηνοθέτιδα Χρυσάνθη Κορνηλίου με σκηνική ευρωστία «κατασκευάζει» την προβληματική σχέση μάνας και γιου, με όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία που χωρίς οίκτο, εκθέτουν το ψυχολογικό τους υλικό. Σκιαγραφεί μεθοδικά, τον πλούτο των πληγωμένων συναισθημάτων και των παιδικών αναμνήσεων του γιου, που δεν έχουν αφομοιωθεί και τον στοιχειώνουν, καθορίζοντας τη ζωή του.
Τοποθετεί τη δράση σε δύο επίπεδα, αναμιγνύοντας με μαεστρία το παρόν με αυτό που θα ήταν επιθυμητό να συμβεί. Αυτή η σύζευξη αποτελεί την κινητήρια δύναμη του θεατρικού κέντρου και εξασφαλίζει τη ροή μιας πολύ ενδιαφέρουσας «περιπέτειας». Καθώς περιπλέκονται το πραγματικό στοιχείο με το φαντασιακό, αποδίδονται αισθητά οι κλιμακούμενες πτυχώσεις του χαρακτήρα μιας αμετανόητης και αφόρητα απελπισμένης περσόνας, της μητέρας.
Τη μητέρα ενσαρκώνει η Χάρις Συμεωνίδου, με μοναδικό τραγικό τρόπο, αφοσιωμένη στο προφίλ της ηρωίδας, ατόφια και υποκριτικά παλλόμενη. Οι σιωπές της δυναμιτίζουν το δραματικό κλίμα, αλλά και οι εξάρσεις της που εναρμονίζονται στην οπτική της σκηνοθετικής γραμμής, εικονοποιούν άριστα τον αφηγηματικό λόγο. Παράλληλα αναδύεται και το ζήτημα του οιδιπόδειου συμπλέγματος, η παρουσία του οποίου στενεύει επικίνδυνα τα περιθώρια μιας πιθανής συμφιλίωσης.
Η μητέρα αγαπάει παθολογικά, με περισσή σφοδρότητα και πάθος. Στοιχεία που με ωμό και διάφανο τρόπο προδίδουν τόσο την επιλεκτική της μνήμη, όσο και το υπαρξιακό της χάος.
Η Χάρις Συμεωνίδου αποδίδει αυθεντικά τον ανείπωτο πόνο και αποτυπώνει με σαρκασμό την τιμωρία που της επιβάλλει η θλιβερή απουσία του γιου από τη ζωή της. Η ερμηνεία μεστή, διεισδυτική και ευέλικτη.
Σε μια ιστορική σφαίρα, όπως είναι ο ισπανικός εμφύλιος, με τη δολοφονία του πατέρα από τους φρανκιστές μετά από προδοσία της μάνας, να αποτελεί την αιτία της άγριας προστριβής, ο συγγραφέας αποκαλύπτει το προσωπικό του τραύμα. Ένα παγερό ανεπούλωτο τραύμα, -από πολυαγαπημένο πρόσωπο-, πράξη διχαστική, ανάλγητη και ασύλληπτη για την ευσυγκίνητη παιδική ψυχή.
Τη φωνή του γιου δανείζει ο Γιάννης Κωσταράς. Τις φωτιστικές δημιουργίες επιμελήθηκε με έμπνευση ο Κωνσταντίνος Σακουλάς.
«Γράμμα Αγάπης», ένας οξύς, χειμαρρώδης μονόλογος, μια κραυγή πόνου και συναισθηματικής ορφάνιας, εκφάνσεις της σκοτεινής πλευράς ενός εαυτού αρνούμενου να παραδεχτεί την αλήθεια. Θεατρική προσεγμένη δουλειά, που ερμηνεύει ολιστικά την εκάστοτε συμμετοχή του ανθρώπου στο απρόβλεπτο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, σε συμβατικό ή μη χωρόχρονο.
Το τίμημα της κάθε πράξης, πληρώνεται αδρά, αφήνοντας το ανεξίτηλο στίγμα του στο χάρτη της ιστορίας. Οι παρεπόμενες κάθε μορφής εγκληματικές συνέπειες αντανακλούν ανεπανόρθωτα στα αθώα πρόσωπα της κάθε εποχής. Παράλληλα όμως χρεώνουν αναπόδραστα και τους ένοχους, οι οποίοι απροκάλυπτα τις δημιουργούν, είτε με την ολέθρια δράση τους είτε με την ανοχή της αποσιώπησης.
Εκτός από την εντελή ψυχαναλυτική καταβύθιση, το συγκεκριμένο έργο του Arrabal, δεν αποφεύγει και την πολιτική του ένδυση, καταδεικνύοντας τη διαλεκτική του διάσταση με την ίδια τη ζωή. Τη ζωή με την «ακατανίκητη ζοφερή της πλευρά».
Fernando Arrabal : « Ήμαστε σαν τρία ζώα, τα οποία η η ΙΣΤΟΡΙΑ, αυτή η μητριά, είχε βαλθεί να τα κυνηγήσει και να τα εξοντώσει». «Η ιστορία, αυτή η μητριά»….., φράση συχνά επαναλαμβανόμενη στο κείμενο…..
