Η διασφάλιση του καθεστώτος και των δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ 27 και των οικογενειών τους στο Ηνωμένο Βασίλειο και των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου και των οικογενειών τους στα κράτη μέλη της ΕΕ 27 είναι η πρώτη προτεραιότητα για τις διαπραγματεύσεις, λόγω του αριθμού των ατόμων που θίγονται άμεσα και της σοβαρότητας των συνεπειών της αποχώρησης γι’ αυτά.
Η συμφωνία θα πρέπει να παρέχει τις αναγκαίες εγγυήσεις για τα δικαιώματα των πολιτών αυτών οι οποίες να είναι αποτελεσματικές, να μπορούν να εκτελεστούν, να μην εισάγουν διακρίσεις και να είναι περιεκτικές, μεταξύ άλλων και όσον αφορά το δικαίωμα μόνιμης διαμονής έπειτα από συνεχή περίοδο νόμιμης διαμονής πέντε ετών και τα δικαιώματα που συνδέονται με αυτό.
Οι διαπραγματευτικές οδηγίες της ΕΕ για τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπουν τις ρυθμίσεις για μετά την αποχώρηση, που αφορούν τα δικαιώματα των πολιτών των 27 κρατών μελών στο Ηνωμένο Βασίλειο, και των πολιτών του ΗΒ στις 27 χώρες της ΕΕ. Μπορούμε να πούμε, δε, πως οι ρυθμίσεις που θα επιδιώξει η Ευρωπαϊκή Ενωση, με βάση τις διαπραγματευτικές οδηγίες, δημιουργούν τείχος πλήρους προστασίας σχετικά με τα κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα των πολιτών των δύο πλευρών. Σημαντική ρύθμιση είναι η εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης για τους πολίτες και των δύο πλευρών.
Συγκεκριμένα στις οδηγίες διαπραγμάτευσης προβλέπεται ότι:
Η συμφωνία θα πρέπει να διασφαλίζει το καθεστώς και τα δικαιώματα που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης κατά την ημερομηνία αποχώρησης, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των οποίων η απολαβή θα πραγματοποιηθεί σε μεταγενέστερη ημερομηνία (π.χ. τα δικαιώματα σχετικά με τις συντάξεις γήρατος) καθώς και των υπό απόκτηση δικαιωμάτων, περιλαμβανομένης της δυνατότητας απόκτησής τους υπό τους όρους που ισχύουν επί του παρόντος μετά την ημερομηνία αποχώρησης (π.χ. δικαίωμα μόνιμης διαμονής έπειτα από συνεχή περίοδο νόμιμης διαμονής πέντε ετών η έναρξη της οποίας προηγείται της ημερομηνίας αποχώρησης).
Η διασφάλιση αυτή θα πρέπει να καλύπτει τόσο τους πολίτες της ΕΕ των 27 χωρών της ΕΕ (ΕΕ27) που διαμένουν (ή έχουν διαμείνει) και/ή εργάζονται (ή έχουν εργαστεί) στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου που διαμένουν (ή έχουν διαμείνει) και/ή εργάζονται (ή έχουν εργαστεί) σε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ27.
Οι εν προκειμένω εγγυήσεις στη συμφωνία θα πρέπει να είναι αμοιβαίες και θα πρέπει να βασίζονται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των πολιτών της ΕΕ27 και της ίσης μεταχείρισης των πολιτών της ΕΕ27 σε σύγκριση με τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως προβλέπεται στο σχετικό κεκτημένο της Ένωσης. Τα εν λόγω δικαιώματα θα πρέπει να προστατεύονται ως άμεσα εκτελεστά κεκτημένα δικαιώματα για όλη τη ζωή των ενδιαφερομένων.
Οι πολίτες θα πρέπει να μπορούν να ασκούν τα δικαιώματά τους μέσω ομαλών και απλών διοικητικών διαδικασιών.
Η συμφωνία θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:
α) Ορισμός των προσώπων που θα καλύπτονται:
το προσωπικό πεδίο εφαρμογής θα πρέπει να είναι το ίδιο με εκείνο της οδηγίας 2004/38 (τα οικονομικά ενεργά άτομα, δηλαδή οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι, αλλά και όσοι φοιτούν σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και λοιπά οικονομικά μη ενεργά άτομα, που έχουν διαμείνει στο ΗΒ ή στην ΕΕ27 πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους που τα συνοδεύουν ή πηγαίνουν να τα συναντήσουν οποιαδήποτε χρονική στιγμή πριν ή μετά την ημερομηνία αποχώρησης). Επιπλέον, το προσωπικό πεδίο εφαρμογής θα πρέπει να περιλαμβάνει τα άτομα που καλύπτονται από τον κανονισμό 883/2004 συμπεριλαμβανομένων των μεθοριακών εργαζομένων και των μελών της οικογένειας ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους.
Ορισμός των δικαιωμάτων που θα προστατεύονται:
ο εν λόγω ορισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα δικαιώματα:
i)τα δικαιώματα διαμονής και τα δικαιώματα ελεύθερης κυκλοφορίας που απορρέουν από τα άρθρα 18, 21, 45 και 49 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ορίζονται στην οδηγία 2004/38 (καλύπτεται μεταξύ άλλων το δικαίωμα μόνιμης διαμονής έπειτα από συνεχή περίοδο νόμιμης διαμονής πέντε ετών και το δικαίωμα όσον αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη) και τους κανόνες που αφορούν τα εν λόγω δικαιώματα· κάθε έγγραφο που πρέπει να εκδίδεται σε σχέση με τα δικαιώματα διαμονής (π.χ. πιστοποιητικά εγγραφής, δελτία διαμονής ή βεβαιώσεις) πρέπει να έχει δηλωτικό χαρακτήρα και να εκδίδεται με απλή και ταχεία διαδικασία είτε ατελώς είτε έναντι τέλους που δεν θα υπερβαίνει το επιβαλλόμενο στους ημεδαπούς για τη έκδοση παρεμφερών εγγράφων·
ii)τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στον κανονισμό αριθ.883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και στον κανονισμό αριθ. 987/2009 για την εφαρμογή του κανονισμού αριθ.883/2004
(συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών τροποποιήσεων αμφότερων των κανονισμών), που καλύπτουν, μεταξύ άλλων, τον συνυπολογισμό των δικαιωμάτων, την εξαγωγή των παροχών, καθώς και την αρχή της ενιαίας εφαρμοστέας νομοθεσίας για όλα τα ζητήματα στα οποία έχουν εφαρμογή οι κανονισμοί.
iii)τα δικαιώματα που προβλέπονται στον κανονισμό αριθ. 492/2011 σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ένωσης (π.χ. πρόσβαση στην αγορά εργασίας, άσκηση δραστηριότητας, κοινωνικά και φορολογικά πλεονεκτήματα, κατάρτιση, στέγαση, συλλογικά δικαιώματα) καθώς και το δικαίωμα των μελών των οικογενειών των εργαζομένων να γίνονται δεκτά σε προγράμματα γενικής εκπαίδευσης, μαθητείας και επαγγελματικής εκπαίδευσης υπό τους ίδιους όρους με τους υπηκόους του κράτους υποδοχής).
iv)το δικαίωμα ανάληψης και άσκησης μη μισθωτής δραστηριότητας που απορρέει από το άρθρο49 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για λόγους ασφάλειας δικαίου, η συμφωνία θα πρέπει να εξασφαλίζει, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην ΕΕ27, την προστασία, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης ως ίσχυε πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, των αναγνωρισμένων τυπικών επαγγελματικών προσόντων (διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων αποδεικτικών τυπικών προσόντων) που αποκτήθηκαν σε οποιοδήποτε από τα κράτη μέλη της Ένωσης πριν από την εν λόγω ημερομηνία.
Η συμφωνία θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζει ότι τα τυπικά επαγγελματικά προσόντα (διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλα αποδεικτικά τυπικών προσόντων) που αποκτήθηκαν σε τρίτη χώρα και αναγνωρίστηκαν σε οποιοδήποτε από τα κράτη μέλη της Ένωσης πριν από την ημερομηνία αποχώρησης σύμφωνα με τους κανόνες του δικαίου της Ένωσης που ίσχυαν πριν από την εν λόγω ημερομηνία θα εξακολουθήσουν να αναγνωρίζονται και μετά την ημερομηνία αποχώρησης. Θα πρέπει επίσης να προβλέπει ρυθμίσεις σχετικά με τις διαδικασίες αναγνώρισης που θα είναι εν εξελίξει κατά την ημερομηνία αποχώρησης.
Πηγή: Blog:marina anastas.kourbela
