Ένα υπέροχο θεατρικό έργο, που το έχουμε δει μόνο σε μορφή αναλογίου, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε από τις 8 Οκτωβρίου και κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Studio Μαυρομιχάλη. Το “Χειμωνιάτικο ταξίδι” ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή σε μορφή παράστασης και μόνο και μόνο από όλα όσα μας είπε η σκηνοθέτης, Έφη Ρευματά, έχουμε πολλούς λόγους να ανυπομονούμε να το δούμε!
Μια ιστορία που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα από την αυτοκτονία του Κλάιστ, ανεβαίνει για μόλις 20 παραστάσεις με μια δυνατή ομάδα ηθοποιών (Δημήτρης Φραγκιόγλου, Μάρω Μελισσάρη Βασίλης Μπατσακούτσας) και συντελεστών. Μεγάλο ατού της παράστασης και η ζωντανή μουσική που θα παίζει η Μάγκυ Μελισσάρη.
Η Έφη Ρευματά μίλησε στο enetpress.gr για την παράσταση αυτή:
-Τι σας γοήτευσε στο έργο του Σταμάτη Πολενάκη και αποφασίσατε να το σκηνοθετήσετε;
Το έργο του Σταμάτη Πολενάκη είναι ένα ταξίδι στο χρόνο και στην ιστορία, φωτίζοντας ανθρώπινες πράξεις και τις συνέπειες τους. Αναφέρεται σε δύο πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν στον ίδιο τόπο με διαφορά ενός αιώνα. Το δεύτερο μάλιστα γεγονός σημάδεψε τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων και αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παράλληλα διαδραματίζεται και μια φανταστική ιστορία, που δένει αυτά τα δύο τραγικά γεγονότα και που θα μπορούσε να είναι η συνέπειά τους.
Το «Χειμωνιάτικο ταξίδι» αποδεικνύει σε όλους τους «επιβάτες» του, πώς το πέρασμα του ανθρώπου απ’ τη γη, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια καταγραφή των ικανοτήτων του ανθρώπινου είδους από την καλύτερη μέχρι τη χειρότερη εκδοχή του. Θέλω να πιστεύω πώς καμιά φορά παρακολουθώντας μια παράσταση, μπορεί να βγαίνουμε απ’ το θέατρο λίγο καλύτεροι άνθρωποι και τη δυνατότητα αυτή μας τη δίνει το έργο του Σταμάτη και αυτό είναι που με γοητεύει περισσότερο σε αυτό. Άλλωστε πολλές φορές ο άνθρωπος διορθώνεται καλύτερα με τη θέα του κακού, παρά με το παράδειγμα του καλού.
– Πείτε μας με δύο λόγια την ιστορία
Ο Γερμανός ποιητής Χάινριχ φον Κλάιστ, πολυγραφότατος και καταθλιπτικός, συνταράσσει την Ευρώπη τον Νοέμβριο του 1811 με ένα σκάνδαλο: Σκοτώνει την αγαπημένη του Ενριέττε Φόγκελ και μετά αυτοκτονεί. Το κάνει με απόλυτη ακρίβεια, το σχέδιο είχε μελετηθεί και από τους δυο τους και την προηγούμενη μέρα είχαν κάνει την τελευταία τους πρόβα σε ένα πανδοχείο. Τα πτώματα βρίσκει ο άνδρας της Ενριέττε, αφού αυτή ήταν κ η τελευταία επιθυμία της. Αυτό το γεγονός λαμβάνει χώρα σε ένα ειδυλλιακό μέρος: Στις όχθες της λίμνης Βάνζεε. Τόσο ειδυλλιακό που έναν αιώνα αργότερα το 1942 δεκαπέντε αξιωματούχοι των Ες Ες συναντιούνται ακριβώς στο ίδιο μέρος για να πάρουν μέρος σε μια διάσκεψη που εξελίχτηκε σε γιορτή, αφού αποτέλεσε την απαρχή του Ολοκαυτώματος των Εβραίων από τους Ναζί.
Στη γιορτή έπιναν σαμπάνια και άκουγαν Σούμπερτ. Τα δύο αυτά πραγματικά γεγονότα συμπληρώνονται με την αφήγηση μιας φανταστικής ιστορίας με φόντο το πολιορκημένο από τους Ναζί Λένινγκραντ και πρωταγωνιστή έναν δάσκαλο, που μοιράζει όλα τα δελτία τροφίμων του σε ηλικιωμένους και παιδιά μέχρι που πεθαίνει από την ασιτία. Τρεις παράλληλες αφηγήσεις από τρία πρόσωπα ( τον πανδοχέα του οποίου το πανδοχείο βρίσκεται λίγο έξω απ’ τη λίμνη Βάνζεε και φιλοξένησε το ζευγάρι τις δύο τελευταίες μέρες της ζωής του, τον ίδιο τον Κλάιστ και την Ενριέττε) που το καθένα απ΄αυτά τις ερμηνεύει με το δικό του τρόπο μέσα από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Στην παράσταση μας τα τρία αυτά πρόσωπα αναπαριστούν ο Δημήτρης Φραγκιόγλου, ο Βασίλης Μπατσακούτσας και η Μάρω Μελισσάρη, ενώ μεταφερόμαστε μέσα από το όμορφο σκηνικό του Νίκου Δεντάκη στις όχθες της λίμνης Βάνζεε, υπό τους ήχους της μουσικής που ερμηνεύει ζωντανά στο πιάνο η Μάγκυ Μελισσάρη
– Το έργο δεν έχει ανέβει ξανά στη σκηνή. Νιώθετε πώς έχετε μια επιπλέον ευθύνη;
Νιώθω χαρά που ένα υπέροχο έργο θα ζωντανέψει πάνω στη σκηνή. Νιώθω περήφανη που το ανακάλυψα και που θα γίνω η αφορμή κάποιος κόσμος να γνωρίσει αυτόν τον αληθινό ποιητή, τον Σταμάτη Πολενάκη, που εμπνέεται από αληθινά γεγονότα, από ιστορικές προσωπικότητες από σπουδαίους και παρεξηγημένους καλλιτέχνες και βάζοντας τη δική του σφραγίδα, μετατρέπει τη ζωή τους σε έργο τέχνης. Νιώθω ευθύνη, όπως κάθε δημιουργός που παρουσιάζει κάτι που τον ίδιο τον έχει αγγίξει, να βρει την ανάλογη ανταπόκριση στον κόσμο στον οποίον απευθύνεται.
– Στην παράστασή σας θα ακούσουμε και ζωντανή μουσική. Ποια κομμάτια και πώς επιλέχθηκαν;
Πράγματι στην παράσταση θα υπάρχει πιάνο που θα συνοδεύει τις αφηγήσεις των ηθοποιών. Μαζί με τη μουσικό Μάγκυ Μελισσάρη επιλέξαμε τρία κομμάτια του Σούμπερτ, δύο από τον κύκλο τραγουδιών με τίτλο Winterreise (χειμωνιάτικο ταξίδι), το Gute Nacht (καληνύχτα) κ το Eisamkeit (μοναξιά) και αυτά συνοδεύουν τους πρωταγωνιστές μας στο ταξίδι τους στην αιωνιότητα αλλά και το Opus 100, που θυμίζει βηματισμό στρατεύματος, γιατί δυστυχώς αυτός ο συνθέτης εν αγνοία του με τη μουσική του συνόδεψε τους Ες Ες να σφραγίσουν αμετάκλητα τη μοίρα του κόσμου ένα ήρεμο πρωινό στη λίμνη Βάνζεε. Όπως λέει και η Ενριέττε: «Αλλά τότε εμείς ούτε να φανταστούμε κάτι τέτοιο δε θα μπορούσαμε.. Ούτε κ ο Σούμπερτ ασφαλώς θα μπορούσε.
Τον φαντάζομαι να περπατά νύχτες ολόκληρες κάτω από τη βροχή με τα μάτια γεμάτα δάκρυα: Wie eine trube Wolke (στίχος από το Einsamkeit) Σαν ένα πένθιμο σύννεφο, έτσι τον φαντάζομαι..» Επίσης ακούγονται αποσπάσματα από τη συμφωνία Νο 7 του Σοστακόβιτς που φέρει τον τίτλο “Leningrand” που γράφτηκε το 1941 και αποτελεί πράξη αντίστασης κατά του φασισμού και εμψύχωσης του λαού την εποχή της πολιορκίας του Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη) από τα γερμανικά στρατεύματα. Επίσης ακούγονται αποσπάσματα από «Το καρναβάλι των ζώων», ένα χιουμοριστικό έργο του Γάλλου ρομαντικού συνθέτη Camille Saint Saens σε μια στιγμή ευχάριστης έκπληξης για τους θεατές.
– Είναι η δεύτερη σκηνοθεσία σας. Δηλώνετε ηθοποιός ή σκηνοθέτης;
Είμαι και μεταφράστρια,(!) αφού γνωρίζω καλά τη γερμανική γλώσσα και έχω μεταφράσει αρκετά γερμανικά θεατρικά έργα που έχουν ανέβει στη σκηνή, αλλά κατά βάθος αισθάνομαι ένας άνθρωπος που θέλει να υπάρχει στο θέατρο, γιατί το αγαπώ πολύ και με γοητεύει αφάνταστα, είτε πάνω στη σκηνή, είτε κάτω απ’ αυτήν, υπηρετώντας το με όποιο τρόπο μπορώ και προσπαθώ κάθε φορά να είμαι χρήσιμη, ώστε να βάζω και εγώ το λιθαράκι μου να παραστεί μια ιστορία. Γιατί ουσιαστικά αυτό είναι μια παράσταση, αυτό προσπαθούμε όλοι εμείς που δουλεύουμε γι’ αυτή: Να πούμε μια ιστορία στους θεατές και να τους αρέσει. Οπότε μου είναι πολύ δύσκολο να δηλώσω κάτι απ’ όλα αυτά πιο συγκεκριμένα κι αφού δεν υπάρχει μια κατηγορία που να περιλαμβάνει όλες αυτές τις ιδιότητες, όπου είναι αναγκαίο δηλώνω ανά περίσταση: ηθοποιός όταν παίζω, σκηνοθέτης όταν σκηνοθετώ, μεταφράστρια όταν μεταφράζω..
– Υπάρχει κάποιο κλασικό έργο που θα θέλατε πολύ να ανεβάσετε στη σκηνή; Αν, ναι, ποιο;
Όλα τα κλασσικά έργα χαρακτηρίζονται κλασσικά, γιατί παίζονται και ξαναπαίζονται κι αυτό οφείλεται στη διαχρονικότητα που τα διακρίνει. Αυτό το γεγονός δημιουργεί ένα μεγάλο ενδιαφέρον στον σκηνοθέτη, που θέλει να ασχοληθεί με αυτά. Να ανακαλύψει τις αναφορές που κρύβουν με το σήμερα και να τις κάνει διακριτές στον θεατή. Μια αρχαία τραγωδία ή ένα έργο που γράφτηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, συνομιλεί με τους θεατές του σήμερα κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αναδείξει ο σκηνοθέτης, είτε ανεβάζοντας την παράσταση με τον κλασσικό ή με πιο «μοντέρνο» τρόπο.
Απ’ αυτή την άποψη με ενδιαφέρουν όλα τα κλασσικά έργα, αλλά ως «γερμανοτραφής» θα κάνω μια εξαίρεση και θα ξεχωρίσω τον «Βόυτσεκ» του Γκέοργκ Μπύχνερ, ένα έργο που επίσης – όπως το «Χειμωνιάτικο ταξίδι»- έχει ως πρότυπο μια πραγματική ιστορία, ένα ιατρικό περιστατικό και καταδεικνύει με επιστημονική ακρίβεια πώς μέσα από την αυτοαποξένωση ενός ανθρώπου δημιουργείται το κακό.
-Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2019;
Να μπορέσει να πραγματώσει το όνειρο του, ή ακόμα και πιο απλά να κάνει τη δουλειά του μέσα σε συνθήκες αξιοπρέπειας , ώστε να μην ντρέπεται που κάνει την τέχνη του επάγγελμα.
-Πώς ονειρεύεστε τον εαυτό σας σε 20 χρόνια;
Υγιή, δημιουργικό, ευτυχισμένο σε διαρκή αναζήτηση..
-Επόμενα επαγγελματικά σχέδια...
Ετοιμάζουμε μια ακόμα δουλειά, που έχει ως θέμα τα Βούρλα και τις πόρνες που στεγάζονταν εκεί, αλλά περισσότερες λεπτομέρειες θα πούμε όταν έρθει ο καιρός..
