ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Μια ερωτική ιστορία στη σύγχρονη, μεταβατική Κίνα
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Οι στάχτες μιας αγάπης
Ash Is Purest White/Jianghu ernu. Κίνα, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Τζία Ζανγκ-Κε. Ηθοποιοί: Τάο Ζάο, Φαν Λιάο, Γι’ναν Ντιάο. 137΄
Ο κώδικας τιμής, η φιλία, οι πολιτικές και άλλες αλλαγές, αλλά και το πέρασμα του χρόνου, μέσα από τον έρωτα μιας γυναίκας από μια περιοχή ανθρακωρύχων για ένα τοπικό γκάνγκστερ, είναι στο επίκεντρο της εξαιρετικής ταινίας «Η στάχτη είναι το πιο αγνό λευκό» του Τζία Ζανγκ-Κε, που πρωτοείδαμε στο φεστιβάλ των Κανών. Αντλώντας από δυο προηγούμενες ταινίες του, «Άγνωστες απολαύσεις» και «Νεκρή φύση», ο Ζανγκ-Κε χρησιμοποιεί το χαρακτήρα που ερμήνευε η πρωταγωνίστρια και γυναίκα του, Ζάο Τάο, για να δώσει μια άλλη, όπως ανάφερε ο ίδιος, πλευρά της ζωής της, πλευρά που αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, «για να δώσω», όπως εξηγεί, «μια ερωτική ιστορία τοποθετημένη σε μια σύγχρονη Κίνα που έχει περάσει επικές και δραματικές αλλαγές.»
Ο κινέζικος τίτλος της ταινίας «Οι γιοι και οι κόρες του τζιανγκού» (Jianghu Ernu) εκφράζει καλύτερα την ιστορία αυτή του γκάνγκστερ, μέλους της «αδελφότητας» των τζιανγκού, αδελφότητας που πιστεύει σε κώδικα τιμής (σε μια χαρακτηριστική σκηνή τα μέλη της ανακατεύουν σε μια μεγάλη γαβάθα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά πριν πιούνε στην υγεία των μελών της), όπου η ηρωίδα, η Τσιάο, χρησιμοποιεί ένα όπλο, για να δείξει την πίστη της στην αδελφότητα και να σώσει τον αγαπημένο της, Μπιν, από άγρια δολοφονική επίθεση από ομάδα νεαρών, επεισόδιο που θα την οδηγήσει σε πενταετή φυλάκιση.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στη διάρκεια 18 χρόνων, ξεκινώντας από τις αρχές του 21ου πρώτου αιώνα για να φτάσει ως τις μέρες μας, χρονική περίοδο που ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται για να δείξει τα αποτελέσματα του περάσματος του χρόνου τόσο στις σχέσεις του ζευγαριού (ενώ η Τσιάο βρίσκεται στη φυλακή, ο Μπιν θα παντρευτεί άλλη γυναίκα και θα μετακομίσει στα Τρία Φαράγγια, μια άλλη, υπό ανοικοδόμηση περιοχή της Κίνας), σχέσεις που διαρκώς αλλάζουν, όσο και σε μια υπό συνεχείς, έντονες αλλαγές, Κίνα.
Πολύ σωστά, ο Ζανγκ-Κε στηρίζει την ταινία του στο χαρακτήρα της Τσιάο, χαρακτήρα δυναμικό, που ξέρει να εκμεταλλεύεται τις περιστάσεις (παράδειγμα ο τρόπος που χειρίζεται τους ανθρώπους, όταν, μετά την αποφυλάκισή της, φτάνει στα Τρία Φαράγγια) για να πετύχει αυτό που θέλει αλλά και να μπορέσει να επιβιώσει – χαρακτήρα που η Ζάο Τάο ερμηνεύει με το πείσμα, την επιθετικότητα και γενικά τη δύναμη που απαιτεί ο τόσο δύσκολος ρόλος της, ρόλος που της χάρισε το βραβείο ερμηνείας στο διεθνές φεστιβάλ του Σικάγουσα, με τον Ζανγκ-Κε να κερδίζει το βραβείο σκηνοθεσίας.
*** Peterloo
Βρετανία, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο: Μάικ Λι. Ηθοποιοί: Ρόρι Κινέαρ, Μαξίν Πικ, Νιλ Μπελ, Ρέιτσελ Φίνεγκαν. 154΄
Σε μια ξεχασμένη σελίδα της πολιτικής ιστορίας της Βρετανίας, εκτυλίσσεται η νέα ταινία του Μάικ Λι, όταν, διακόσια περίπου χρόνια πριν, στις 16 Αυγούστου 1819, μια φιλειρηνική εργατική διαδήλωση στο Μάντσεστερ, πνίγηκε στο αίμα από την πολιτοφυλακή, με αρκετούς νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες – σφαγή που ενέπνευσε τον Σέλεϊ να γράψει το ποίημα Mask of Anarchy.
Σε μια περίοδο ανόδου της Ακροδεξιάς και μιας αντιευρωπαϊκής βρετανικής πολιτικής, η άδικα ξεχασμένη σφαγή αυτή έρχεται την πιο κατάλληλη στιγμή για να θυμίσει (όχι μόνο τους Βρετανούς) την ανάγκη αγώνων και αλληλεγγύης για την υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών. Ο ήρωας του Λι είναι ένας απλός εργάτης από το Μάντσεστερ επιστρέφει από την ιστορική μάχη του Βατερλό, όπου οι Βρετανοί νίκησαν τον Ναπολέοντα, για να βρεθεί σε μια κοινωνία όπου η φτώχια τον οδηγεί στον αγώνα για κοινωνική μεταρρύθμιση.
O πολιτικά στρατευμένος Λι, οπως και ο συμπατριώτης του Κεν Λόουτς, ξέρει να στήνει μεθοδικά και με πειστικότητα το ιστορικό φόντο, τοποθετώντας τα πρόσωπά του στην κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, και καταγράφοντας με λεπτομέρεια την όλη διαδικασία μέχρι και τη μέρα της σφαγής. Αν και, δυστυχώς, στις σκηνές των συνεδριάσεων (με τις συζητήσεις για εκπροσώπηση ή για το δικαίωμα ψήφου στη γυναίκα), οι συζητήσεις γίνονται αδικαιολόγητα μάκροχρονες και δυσκολεύουν τον ρυθμό της όλης ταινίας.
** Motherland
Ελλάδα, 2018. Σκηνοθεσία-σενάριο-μοντάζ: Γιώργος Ευθυμίου. Ηθοποιοί: Γιάννης Ευθυμίου, Γιάννης Δελιβέη, Μαίρη Τσώνη, Αντώνης Σπίνουλας. 85´
Την επικοινωνία με τη νεκρή τη μητέρα αναζητά ένας ράπερ στην ταινία αυτή του Γιώργου Ευθυμίου. Με ένα στιλ, συγγενικό με αυτό των ράπερ, με εικόνες εμπνευσμένες (ή και αποσπάσματα, συχνά «πειραγμένα») από μια σειρά καλτ ταινίες (από το «Σπιρτόκουτο» του Οικονομίδη, όπου φτάνει να αντιγράψει και το στιλ του διαλόγου του, μέχρι ταινίες του Νικολαΐδη, του Κισλόφσκι, του Παζολίνι, του Τζέιμς Φράνκο, και πολλών άλλων) ο σκηνοθέτης φτιάχνει το εσωτερικό αυτό ‘οδοιπορικό’ του με ραπ τραγούδια, με μονολόγους γύρω από τη ζωή και το θάνατο, με ένα φρενήρη, κάπου-κάπου ανεξέλεγκτο ρυθμό. Εκείνο όμως που σε κάνει να αντιμετωπίζεις με συμπάθεια την ταινία του είναι τόσο η φαντασία και ευρηματικότητά του όσο και το σινεφιλικό πάθος του, με αποτέλεσμα να έχεις μια ταινία που σίγουρα σύντομα θα γίνει καλτ.
