Της Ζωής Τόλη
Είδαμε τη Μαρία την Πενταγιώτισσα, πριν την καλοκαιρινή της περιοδεία, στο κηποθέατρο Παπάγου στο πλαίσιο του φεστιβάλ Χολαργού – Παπάγου.
Η «Μαρία η Πενταγιώτισσα», του πολυπράγμονα Μέντη Μποστατζόνγλου, σε δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, διεκδικεί μερίδιο από το φετεινό θεατρικό θερινό γίγνεσθαι. Καλαίσθητα σκηνικά Γιάννης Αρβανίτης, όμορφα κοστούμια εποχής, Βάνα Γιαννούλα, λειτουργικοί φωτισμοί Νίκος Σωτηρόπουλος, ζωηρή / ταιριαστή μουσική Θύμιος Παπαδόπουλος και εύρυθμη κινησιολογία με σπιρτόζικες χορογραφίες Βρισηίς Σολωμού. Παραγωγή 5η εποχή.
Μια θεατρική δουλειά, με σωστές ερμηνείες, γήινη σκηνοθεσία, χιούμορ και κωμικά απρόβλεπτα. Έργο γραμμένο το 1982, σε δεκαπεντασύλλαβο, και με αφορμή τις ερωτικές περιπέτειες, της Μαρίας Δασκαλοπούλου, από τους Πενταγιούς Φωκίδας, ο Μέντης Μποσταντζόγλου ( 1918 – 1995), σχολιάζει ήθη, έθιμα και παραδόσεις της εποχής.
Από τις 12 σκηνές, οι 9 είναι σε έμμετρο στίχο και οι 3 σε πρόζα. Γίνεται αναφορά σε δύο χρονικές στιγμές, στο 1821 και στο τώρα. Στη δεκαετία του ´80, βέβαια, γινόταν αναφορά στον Παπανδρέου, τη Μερκούρη, το Φρέντυ Γερμανό και άλλα πρόσωπα του τότε πολιτικού και δημόσιου βίου.
Πρωταγωνιστούν ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, ως Μαρία Πενταγιώτισσα και η Βίκυ Σταυροπούλου ως Μαρίτσα. Παίζουν : οι Δημήτρης Μαυρόπουλος, Μελέτης Ηλίας, Αργύρης Αγγέλου, Χάρης Γρηγορόπουλος, Γιώργος Δεπάστας, Αχιλλέας Σκεύης, Απόστολος Καμιτσάκης και η ταλαντούχα νεαρή ηθοποιός Δανάη Μπάρκα.
Το συγκεκριμένο έργο, παρά το αστείστικο ή σπαρταριστό style, φωτίζει τον πολιτικό στοχασμό και όχι μόνο, του σκιτσογράφου, στιχουργού, ζωγράφου και θεατρικού συγγραφέα Μποστ. Ο χαρισματικός αυτός δημιουργός, πάντα «σε ανοιχτή σύνδεση», στηλιτεύοντας τους εκάστοτε θεσμούς, καυτηριάζει την όποια πραγματικότητα διαμορφώνεται, εμφορούμενη από τα δικά της απειλητικά / παρακμιακά γνωρίσματα.
Σκηνοθεσία:
Ο σκηνοθετικός άξονας στηρίζεται στην απαραίτητη διαφοροποίηση στοιχείων, που αποτυπώνουν καθαρά την τωρινή οικονομικοκοινωνική κατάσταση. Αυτό αποδεικνύει και το διαχρονικό χαρακτήρα του θεατρικού έργου, 36 χρόνια μετά τη συγγραφή του. Ο Μάνος Καρατζογιάννης προβάλλει ακριβοδίκαια την κριτική ματιά του χαρισματικού Μποστ, σχετικά με την αγάπη του για τον άνθρωπο- μετέωρο σε ένα χαώδη κόσμο.
Ο θεατής σαφώς αντιλαμβάνεται την ευρεία γκάμα των συναισθημάτων και των ψυχογραφικών κλιμακώσεων, που χειμαρρωδώς παράγονται κατά τη διάρκεια της πλοκής. Αλλά παράλληλα διακρίνει και τη συγκρουσιακή σχέση ανάμεσα στη λαϊκότητα και τη λογιοσύνη, κάτι που χαρακτηρίζει τον προβληματισμό του συγγραφέα, στο έργο του συνολικά.
Η εικονοποιία της εποχής πετυχαίνεται άλλοτε με τρόπο αφαιρετικό και άλλοτε με πληθώρα εντυπώσεων / παραστάσεων, δίνοντας σε αυτή την παρωδία ηθών, διπλό δραματικό επίπεδο θεατρικότητας. Ο βουκολικός χαρακτήρας και η σκηνική δράση / μεταφορά στο σημερινό κοινωνικοπολιτικό σύστημα, επισφραγίζουν το ποιοτικό υπόβαθρο της σκηνοθετικής πρόθεσης. Η ικανότητα του Μποστ να ψέγει με σατιρικό ύφος και ελαφράδα, θέματα σοβαρά της επικαιρότητας, αποτυπώνεται με γνήσιο «βλέμμα», από την πειστική απόπειρα του σκηνοθετικού προσανατολισμού.
Ερμηνείες:
Δεμένη ομάδα ηθοποιών με συνέπεια και υποκριτικό ήθος, πρισφέρουν μια ολοκληρωμένη δουλειά.
Απολαυστικός ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, ως όμορφη / σκανδαλώδης Μαρία, χωρίς υπερβάσεις ή πομπώδικες συμπεριφορές, πάντα βέβαια μέσα στο κλίμα της διακωμώδησης των αναχρονιστικών στερεοτύπων και της αστικής υποκρισίας. Αδούλωτο πνεύμα που δεν υπολογίζει περιορισμούς, σε ένα καθεστώς παραλογισμού και εκμετάλλευσης που ξεχωρίζει για την αδικία του απέναντι στο λαϊκό και απλοϊκό άνθρωπο, σε οποιοδήποτε χωρόχρονο. Ένας ύμνος για μια γυναίκα που «αντιστάθηκε», όπως εκείνη έκρινε, σε περιβάλλον, κάθε άλλο, παρά ασφαλές και δίκαιο.
Η Βίκυ Σταυροπούλου, υπέροχη, με τη γνωστή της σκηνική αυθορμησία, και μέσα στο πολύ σύντομο χρονικό διάστημα των προβών της, ανταποκρίθηκε με αξιοσέβαστο επαγγελματισμό, καλλιεργώντας έντεχνα ταλέντο και εμπειρία.
Πειθαρχημένοι, άμεσοι, συνεπείς, επιδέξιοι, οι Δημήτρης Μαυρόπουλος, Ηλίας Μελέτης, Αργύρης Αγγέλου, Χάρης Γρηγορόπουλος, Γιώργος Δεπάστας, Αχιλλέας Σκεύης και Απόστολος Καμιτσάκης. Ο καθένας τους επικεντρωμένος και αφοσιωμένος στο ρόλο του.
Η νεαρή Δανάη Μπάρκα, αποτελεί θετική έκπληξη με το μπρίο, το νάζι και το πηγαίο του χαρακτήρα που υποδύεται.
Εντυπωσιακό το φινάλε με το τραγούδι «η εκπομπή τελείωσε, το πανηγύρι όχι», σε στίχους Μάνου Καρατζογιάννη, μουσική Θύμιου Παπαδόπουλου και εκτέλεση Αργύρη Αγγέλου. Το κοινό ενθουσιάζεται και συμμετέχει, σε ένα τραγούδι που μιλάει για όλα όσα μας ενώνουν και όχι γι αυτά που μας χωρίζουν.
«Η Μαρία η Πενταγιώτισσα», μία αυθεντική θεατρική πρόταση / γελοιογραφία εποχής, βασισμένη σε ένα από τα δημοφιλή τραγούδια της λαϊκής κουλτούρας μας, εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα. Συγκροτημένη παραγωγή, πολιτική διαμαρτυρία που αφειδώς υποστηρίζει την αλήθεια της, αμφισβητώντας κάθε νέα συνθήκη που απομακρύνει την κοινωνία από τον ανθρωποκεντρικό της ορίζοντα.
«Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά και στο Χρισσό κριάρια και στης Μαρίας την ποδιά σφάζονται παλικάρια», στίχοι που ευθαρσώς κτίζουν το πορτραίτο της ανυπότακτης Μαρίας της Πενταγιώτισσας, η οποία δικαιολογημένα θεωρείται μία από τις πρωτοστατούσες φεμινίστριες της χώρας μας.
