Toυ Γιάννη Καρτάλη
Στα τελευταία στάδια κατασκευής του μπαίνει το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο όλων των εποχών, το οποίο θα εγκατασταθεί στην επαρχία Γκουιζού της Κίνας.
Η ονομασία του είναι F.A.S.T (Five hundred-meter Aperture Spherical Telescope) και θα αποτελείται από ένα παραβολικό κάτοπτρο διαμέτρου 500 μέτρων. Μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο που έχει κατασκευαστεί είναι αυτό του παρατηρητηρίου του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο με διάμετρο κατόπτρου 305 μέτρων.
Η κατασκευή του ξεκίνησε το Μάρτιο του 2011, με το τελευταίο στάδιο να περιλαμβάνει τη «retina» που είναι το σημείο συγκέντρωσης των ραδιο-σημάτων. Πρόκειται για μια καμπίνα 33 τόνων που βρίσκεται 160 μέτρα πάνω από το κάτοπτρο η οποία μάλιστα ανυψώθηκε το σαββατοκύριακο που μας πέρασε, σε μια πολύ ριψοκίνδυνη διαδικασία. Σύμφωνα με τον επικεφαλής μηχανικό Sun Caihog, εάν ήταν να παρομοιάσουμε το τηλεσκόπιο με ένα ανθρώπινο μάτι τότε η retina θα ήταν το οπτικό νεύρο.
Όσον αφορά τη δόμηση του κατόπτρου η διαδικασία έχει διαρκέσει περισσότερο από τέσσερα χρόνια και αυτό γιατί πρόκειται για ένα γιγαντιαίο οικοδόμημα (196 στρέμματα). Ο ρόλος του είναι να ανακλά την προσπίπτουσα ακτινοβολία στο σημείο συγκέντρωσης, εξού και το παραβολικό σχήμα που έχουν τα τηλεσκοπικά κάτοπτρα.
Όσο μεγαλύτερο εμβαδόν έχει αυτό τόσο περισσότερη ακτινοβολία θα συλλέγει άρα και τόσο περισσότερη πληροφορία. Στην επιφάνειά του θα περιέχει 4.450 ξεχωριστά τριγωνικά πάνελ. Κάθε ένα από αυτά θα έχει τη δυνατότητα περιστροφής ως προς τον άξονά του προκειμένου να προσαρμόζεται στη γωνία της ακτινοβολίας.
Το τηλεσκόπιο, επίσης θα είναι πολύ ευαίσθητο σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Για το λόγο αυτό θα βρίσκεται σε μια περιοχή η οποία θα απέχει από πόλεις και χωριά σε μια ακτίνα 5 χιλιομέτρων, έτσι ώστε να μη δέχεται επιπλέον ραδιοκύματα.
Το γεγονός ότι περιλαμβάνει μια πολύ μεγάλη επιφάνεια συλλογής φωτός-πληροφορίας δίνει τη δυνατότητα να μελετηθούν φαινόμενα τα οποία λαμβάνουν χώρα δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς καθώς σε τέτοιες αποστάσεις το φως έχει διασκορπιστεί στο σύμπαν με αποτέλεσμα οι δέσμες που καταφθάνουν να είναι λίγες. Επομένως είναι το κατάλληλο μέσο για να μελετήσουμε φαινόμενα όπως οι σουπερνόβα, τα νεφελώματα και, επί της ουσίας, το μακρινό παρελθόν του σύμπαντος.
Για τις υπολογιστικές ανάγκες του όλου εγχειρήματος θα χρησιμοποιηθεί ο υπερυπολογιστής Skyeye-1 ο οποίος εκτελεί ένα πεντάκις εκατομμύριο πράξεις το δευτερόλεπτο σε συνδυασμό με ένα δίκτυο υψηλής ταχύτητας που θα διακινεί 100 gigabyte το δευτερόλεπτο. Η όλη κατασκευή αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2016 όπου και θ’ αρχίσουν οι πρώτες παρατηρήσεις.
