Το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Ιταλία στις 4 Δεκεμβρίου αποτελεί το πιο σοβαρό τεστ για το ευρωπαϊκό νόμισμα και συνολικά τη συνοχή της Ε.Ε.
Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έβαλε τον πήχυ ψηλά και διακυβεύεται το πολιτικό του μέλλον από την απόφαση των Ιταλών.
Στόχος της συνταγματικής μεταρρύθμισης είναι η απλοποίηση της διακυβέρνησης της χώρας. Επί της ουσίας καταργείται η Γερουσία και έτσι τα νομοσχέδια δεν θα πρέπει να εγκρίνονται και από τα δύο σώματα (Βουλή και Γερουσία), γεγονός που προκαλεί σε πολλές περιπτώσεις σημαντικές καθυστερήσεις. Στον αντίποδα οι αντίπαλοί του ωστόσο προειδοποιούν για υπερβολική ενίσχυση των εξουσιών της ιταλικής κυβέρνησης.
Πολιτική δίνη και στο βάθος Italexit
Δεν αποκλείεται συνεπώς η Ιταλία να βρεθεί αντιμέτωπη πολύ σύντομα με κυβερνητική κρίση, στην οποία αναμένεται άμεση αντίδραση των χρηματαγορών. Την ίδια στιγμή εκφράζονται φόβοι ακόμα και για νέες εκλογές, στις οποίες ενδέχεται να ενισχυθεί το ευρωσκεπτικιστικό κίνημα των «Πέντε Αστέρων» του ηθοποιού Μπέπε Γκρίλο.
Εδώ και αρκετά χρόνια η ιταλική οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω χαμηλής παραγωγικότητας, νεποτισμού και διαφθοράς. Η ανάπτυξη βρίσκεται σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα. Το 2017 αναμένεται να φθάσει μόλις το 0,9%. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ωστόσο το δημόσιο χρέος της χώρας, το οποίο είναι στο 133% του ΑΕΠ, το δεύτερο σε ύψος μετά το ελληνικό. Την ίδια στιγμή τα «κόκκινα» δάνεια στην κατοχή των ιταλικών τραπεζών φθάνουν τα 300 δισεκατομμύρια.
Η ιταλική οικονομία είναι η τρίτη σε ισχύ οικονομία στην Ευρωζώνη και η πολιτική αποσταθεροποίηση μπορεί να οδηγήσει σε ντόμινο εξελίξεων που φτάνουν και στο ακραίο σενάριο εξόδου από την Ευρωζώνη. Δυστυχώς το σωσίβιο ενός πακέτου στήριξης, όπως συνέβη με την Ελλάδα, την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία, δεν μπορεί να εφαρμοστεί και κορυφαίοι οικονομολόγοι θεωρούν πως «οι πιθανότητες παραμονής της Ιταλίας μειώνονται δραστικά». Ενδεικτική και η εκτίμηση της οικονομικής εφημερίδας «Financial Times», ότι το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου αποτελεί «κλειδί για το μέλλον του ευρώ».
