Χάλκινα όπλα και άλλα αντικείμενα εξουσίας συνόδευαν έναν από τους νεκρούς του μυκηναϊκού νεκροταφείου των Αηδονιών, που έγινε διάσημο από το «Θησαυρό των Αηδονιών», ένα πολύτιμο σύνολο χρυσών κτερισμάτων που είχαν λαθρανασκαφεί στη δεκαετία του 1970 και εξαχθεί προς πώληση στο εξωτερικό.
Το 1993 βγήκαν στη διεθνή αγορά και ύστερα από την άμεση διεκδίκησή τους το υπουργείο Πολιτισμού επί Μελίνας Μερκούρη κατάφερε τον επαναπατρισμό τους (το 1996) και την παρουσίασή τους αρχικά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στο Μουσείο της Αρχαίας Νεμέας, όπου εκτίθενται μέχρι σήμερα. Ηταν μία από τις κορυφαίες στιγμές επιστροφής κλεμμένων αρχαιοτήτων στη χώρα μας.
Ενώ λοιπόν ήταν γνωστό ότι το νεκροταφείο των Αηδονιών έχει ακόμη πολλά κρυμμένα μυστικά, μόλις προ ενός μηνός (23 Ιουλίου 2016) άρχισε η συστηματική ανασκαφή του.
Το μυκηναϊκό νεκροταφείο των Αηδονιών βρίσκεται στην πλαγιά ενός λόφου κατάφυτου με ελιές κοντά στην ομώνυμη κοινότητα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας, θέλοντας να ερευνήσει τη διαχρονική χρήση των τάφων, τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων, στοιχεία δημογραφικά του πληθυσμού της περιοχής όπως και το τι ακριβώς παρήγαν και κατανάλωναν, άρχισε μία συστηματική ανασκαφή υπό τη διεύθυνση του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Κωνσταντίνου Κίσσα και τη συμβολή της διευθύντριας του Nemea Center for Classical Archaeology του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας Berkeley, αν. καθηγήτριας, Kim Shelton.
Έχει διαπιστωθεί ότι το νεκροταφείο των Αηδονιών περιλαμβάνει σχεδόν αποκλειστικά θαλαμοειδείς τάφους, οι οποίοι είναι εξ ολοκλήρου σκαμμένοι στο φυσικό βράχο και αποτελούνται όπως όλοι οι μυκηναϊκοί τάφοι από τρία τμήματα: το δρόμο, έναν επιμήκη διάδρομο που οδηγεί από την επιφάνεια του εδάφους στο στόμιο, την υπόγεια είσοδο δηλαδή, μέσω της οποίας εισέρχεται κανείς στον ταφικό θάλαμο.
Οι θαλαμοειδείς τάφοι χρησιμοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της μυκηναϊκής εποχής (π. 1600/1550-1100 π.Χ.) και βρίσκονται συχνά οργανωμένοι σε επιμέρους ομάδες-συστάδες. Όμοια αναπτύσσονται και οι τάφοι των Αηδονιών, οι οποίοι συγκεντρώνονται σε τρεις συστάδες, στο ανώτερο, το μεσαίο και το κατώτερο τμήμα του λόφου, δύο εκ των οποίων ερευνήθηκαν φέτος.
Στον τάφο της μεσαίας συστάδας, του οποίου η οροφή είχε καταρρεύσει, διακρίθηκε μία πρωτογενής ταφή και σημαντικός αριθμός ανακομιδών, κτερισμένες κυρίως με πήλινα αγγεία και ειδώλια.
Ο τάφος της κατώτερης συστάδας είχε επανειλημμένα χρησιμοποιηθεί, εκτός από τη μυκηναϊκή εποχή, στη γεωμετρική και την αρχαϊκή περίοδο και μεταγενέστερα. Παρά τη μακρόχρονη χρήση, στο θάλαμο του τάφου αυτού διατηρήθηκε αδιατάρακτος λάκκος της πρώιμης μυκηναϊκής εποχής (π. 1600/1550 – 1550/1450 π.Χ.), ο οποίος μεταξύ άλλων περιελάμβανε ταφή κτερισμένη με χάλκινα όπλα και άλλα αντικείμενα γοήτρου.
Οι ανασκαφείς θεωρούν πως η μελέτη του υλικού που θα προκύψει σε σχέση και με ό,τι έχει ώς τώρα βρεθεί θα εμπλουτίσει τις γνώσεις για τα Αηδόνια της πρώιμης μυκηναϊκής εποχής, τις σχέσεις της θέσης με τις Μυκήνες, καθώς και για τις ταφικές πρακτικές στη βορειοανατολική Πελοπόννησο. Στην ίδια περιοχή, σωστική ανασκαφή έφερε στο φως μία συστάδα υστερορωμαϊκών τάφων, τεκμηριώνοντας μία επιπλέον περίοδο χρήσης του χώρου.
Στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας έχει παραχωρηθεί από το Δήμο Νεμέας το Δημοτικό σχολείο της κοινότητας προκειμένου να δημιουργηθεί ένα ενημερωτικό κέντρο, όπου μεταξύ άλλων θα αντιπαραβάλλονται τα πορίσματα της ανασκαφής με τις χαμένες, εξαιτίας της εκτεταμένης αρχαιοκαπηλίας, πληροφορίες.
