Η Περιφέρεια ονειρεύεται εκμετάλλευση του χώρου
Της Νινέττας Κοντράρου-Ρασσιά
Για ποια ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Μπρεξίζας στη Νέα Μάκρη, όπου υπάρχει το περίφημο Ιερό των Αιγυπτίων Θεών, αναφέρεται η Περιφέρεια Ανατολικής Αττικής, όταν ο Δήμος Μαραθώνα δεν είχε μαζέψει όλο το καλοκαίρι τα κομμένα χόρτα έξω από την περίφραξη;
Ποια μπάζα προτίθενται να πάρουν και να τα μεταφέρουν σε κοντινό λατομείο, όπως ανακοινώθηκε, μετά από αυτοψία του αντιπεριφερειάρχη Πέτρου Φιλίππου, όταν αυτά τα μπάζα είναι γεμάτα αρχαία μάρμαρα και μαρμαράκια, και χρειάζονται αρχαιολογικό έλεγχο;
Είναι σαφές ότι δεν αναφέρονται στα χώματα της ανασκαφής που έγινε και φέτος το καλοκαίρι από την αρχαιολόγο Ιφιγένεια Δεκουλάκου, η οποία έχει αποκαλύψει το σύνολο των μνημείων του μοναδικού αυτού Ιερού με τα περίτεχνα αγάλματα των αιγυπτιακών θεοτήτων. Γιατί τα χώματα αυτά φρόντισε η ανασκαφική ομάδα να το αποθέσει σε αθέατο σημείο, πίσω από τις καλαμιές που αναπτύσσονται πλάι και όπισθεν του χώρου, στην όμορη έκταση της πρώην Αμερικανικής Βάσης της Ν. Μάκρης.
Οι αρχαιολόγοι δεν βλέπουν με καλό μάτι την ανάμιξη της Τοπικής Αυτοδοίκησης σε έργα που έχουν να κάνουν με τους αρχαιολογικούς χώρους του Μαραθώνα, καθώς διαβλέπουν με πρόσχημα την ανάδειξή τους, την χωρίς μέτρο και έλεγχο εμπορική εκμετάλλευσή τους.
Βεβαίως και η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν έχει κάνει διαχρονικά τίποτα για να προσελκύσει το κοινό σε μνημεία και μουσεία, για τα οποία δαπανήθηκαν πολλά εκατομμύρια το 2004. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες εγκαταλείφθηκαν και έτσι σιγά σιγά έπαψαν να έχουν πολλούς επισκέπτες. Η απαξίωση είναι τέτοια που δεν διατίθεται ούτε ένα φυλλάδιο ούτε μία αναμνηστική κάρτα στους λίγους τουρίστες που επισκέπτονται το Αρχαιολογικό Μουσείο, όπως και τον Τύμβο του Μαραθώνα.
Όσο για το Ιερό των Αιγυπτίων Θεών, λειτούργησε φέτος το καλοκαίρι, αλλά τέλη Οκτωβρίου έκλεισε για να ξανανοίξει ίσως την προσεχή άνοιξη.
Για τον καθαρισμό από τα χόρτα που φυτρώνουν κάθε δέκα μέρες λόγω του γειτονικού έλους στην Μπρεξίζα, όπως και για τον καθαρισμό όλων των άλλων αρχαιολογικών χώρων της περιοχής, εργάζονται μόνο τρεις εργάτες. Κι αυτοί πρέπει να φροντίζουν μεγάλες εκτάσεις εγκατεσπαρμένες σε διάφορα σημεία. Πάλι καλά που δίνεται προτεραιότητα στον Τύμβο του Μαραθώνα και δεν έχει πνιγεί ακόμα στο χόρτο.
Το κλιμάκιο συναρμόδιων φορέων που έκανε αυτοψία στην Μπρεξίζα ανακοίνωσε ότι θα προβεί «σε αποκατάσταση του χώρου και μεταφορά του κύριου όγκου από τα μπάζα σε κοντινό λατομείο, αφού προηγηθεί η σχετική αδειοδότηση και πάντα υπό τον έλεγχο και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής». Τη δε μελέτη θα εκπονήσει ο Δήμος Μαραθώνα. Παρούσα στην αυτοψία ήταν και η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, Αναστασία Λαζαρίδου.
Ο χώρος της Μπρεξίζας, γνωστός ως «Νησί» λόγω του έλους που τον περιέβαλλε, έχει εντοπιστεί από τα τέλη του 18ου αιώνα. Τα αρχαία ερείπιά του αποτυπώθηκαν από το Γάλλο πρόξενο L. Fauvel, το 1792. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν μεγάλο τμήμα ενός εκτεταμένου συγκροτήματος ιερού αφιερωμένου σε Αιγύπτιους θεούς, καθώς και το πολυτελούς κατασκευής λουτρό (βαλανείο) και μεγάλη ελλειψοειδή δεξαμενή.
Το Ιερό ίδρυσε ο Ηρώδης Αττικός (160 μ.Χ.) στον τόπο καταγωγής του και δεν αποκλείεται να αποτελούσε τμήμα του πλούσιου κτήματός του. Προφανώς πρόκειται για το «ιερό του Κανώβου», όπως το αναφέρει ο Φιλόστρατος (2ος – 3ος αι. μ.Χ.), συγγραφέας της βιογραφίας του Ηρώδη. Φαίνεται ότι για την ίδρυσή του ο Ηρώδης μιμήθηκε τον αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος είχε ανεγείρει Σαραπείο σε τεχνητή νησίδα στην έπαυλή του στο Tivoli, έξω από τη Ρώμη, αντιγράφοντας το Σαραπείο που βρισκόταν στην πόλη Κάνωπο, στο Δέλτα του Νείλου.
Η φετινή ανασκαφή έφερε στο φως κι άλλα δωμάτια, καθώς οι αρχαιολόγοι θέλουν να βρουν τα ακριβή όρια του συγκροτήματος. Ετσι, αποκάλυψαν άλλα τρία δωμάτια και μέσα λυχνάρια και όστρακα αγγείων από τα οποία αποκαθίστανται κάποια ολόκληρα. Ενδιαφέρον όμως είχε η εύρεση μια προτομής της θεάς Ίσιδας, που φέρει λοξή ταινία με λουλούδια στα στήθη και μια σελήνη στο κεφάλι που διαφέρει από τα αγάλματα που έχουν ώς τώρα βρεθεί, όπως μας είπε η ανασκαφέας κ. Δεκουλάκου.
Το συγκρότημα της Μπρεξίζας έχει ορθογώνια κάτοψη, στο κέντρο του οποίου υπάρχει ιερό με έναν ορθογώνιο περίβολο γύρω του (60,5 x 64,6 μ.) και τέσσερις εισόδους (στο μέσον κάθε πλευράς). Οι είσοδοι, που μιμούνται αιγυπτιακούς πυλώνες, σχηματίζονται από δύο ορθογώνιους πύργους. Στην εξωτερική και εσωτερική όψη κάθε πυλώνα το άνοιγμα πλαισιωνόταν από ζεύγος αγαλμάτων σε υπερφυσικό μέγεθος, πάνω σε βάσεις. Το ένα ήταν ανδρικό, στον τύπο των αγαλμάτων των Φαραώ, και το άλλο γυναικείο. Απεικονίζεται η θεά Ίσις σε διάφορους τύπους, π.χ. ως Δήμητρα κρατώντας στάχυα ή ως Αφροδίτη κρατώντας τριαντάφυλλα. Σώζονται τρία ζεύγη αγαλμάτων, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα. Στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί ακριβή αντίγραφα.
