Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε χθες τη δεύτερη έκθεση, σχετικά με τη Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, που καταδεικνύει πως ενώ έχουν σημειωθεί περαιτέρω θετικά βήματα, η μέχρι στιγμής πρόοδος παραμένει εύθραυστη.
Η συνέχεια της επιτυχούς εφαρμογής εξαρτάται, κυρίως, από την πολιτική βούληση όλων των εμπλεκόμενων μερών.
Βάσει της Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, από τις 18 Μαρτίου 2016 όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που φτάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία, και των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν κριθεί μη αποδεκτές, θα πρέπει να επιστρέφουν στην Τουρκία. Στόχος αυτού του προσωρινού και έκτακτου μέτρου είναι ο τερματισμός της ανθρώπινης οδύνης, καθιστώντας σαφές ότι η οδός που προσφέρεται από τους παράνομους διακινητές δεν εμπεριέχει κανένα όφελος.
Η συμφωνία ορίζει ότι η Ε.Ε. θα μετεγκαθιστά ένα Σύρο από την Τουρκία προς την Ε.Ε. για κάθε Σύρο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά. Προτεραιότητα δίνεται στους μετανάστες που δεν έχουν προηγουμένως εισέλθει ή επιχειρήσει να εισέλθουν παράτυπα στην Ε.Ε., στο πλαίσιο των υφιστάμενων δεσμεύσεων.
Η κατακόρυφη και συνεχιζόμενη μείωση των ατόμων που διασχίζουν το Αιγαίο παράτυπα ή χάνουν τη ζωή τους στη θαλάσσια διαδρομή από την Τουρκία στην Ελλάδα αποδεικνύει τη μέχρι τώρα αποτελεσματικότητα της Συμφωνίας, καθώς επίσης ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών μπορεί να αντιμετωπιστεί. Τα κράτη-μέλη έχουν επίσης εντείνει τις προσπάθειές τους για την επανεγκατάσταση των προσφύγων, προσφέροντας ως εναλλακτική λύση νόμιμες και ασφαλείς διόδους, ενώ συνεχίστηκε και η διεξαγωγή επιχειρήσεων επιστροφής.
Όλα τα κράτη-μέλη έχουν αποστείλει τα στοιχεία συνεισφοράς τους στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, γεγονός που θα επιτρέψει και την επιτάχυνση της εκταμίευσης των προς διάθεση κονδυλίων αρχικού ύψους 1 δισ. ευρώ προς εξυπηρέτηση των αναγκών των προσφύγων έως το τέλος του καλοκαιριού.
Ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς, μάλιστα, δήλωσε σχετικά: «Η Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας αποφέρει αποτελέσματα: οι μετανάστες βλέπουν πως δεν αξίζει να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους στα πλοιάρια των διακινητών και εμείς είμαστε σε διαδικασία σύναψης συμβάσεων ύψους 1 δισ. ευρώ. Είναι, όμως, ανάγκη να εφαρμόσουμε πλήρως όλα τα στοιχεία της Συμφωνίας».
Από την άλλη, βέβαια, η δεύτερη αυτή έκθεση επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας έχει και κάποια απτά μέχρι στιγμής αποτελέσματα, χάρη στις κοινές προσπάθειες των ελληνικών και τουρκικών αρχών, της Επιτροπής, των κρατών-μελών και των υπηρεσιών της Ε.Ε.:
• Σημαντική μείωση έχει σημειωθεί στις παράτυπες διελεύσεις.
• Έχει επιτευχθεί η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία.
• Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος για την εγκαθίδρυση ενός λειτουργικού πλαισίου που θα αφορά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων επανεγκατάστασης από την Τουρκία στην Ε.Ε., με στόχο τη συνδρομή στην ελάφρυνση της κατάστασης στην Τουρκία και την εκπλήρωση της δέσμευσης της Ε.Ε. να παράσχει νόμιμες οδούς προς την Ε.Ε. για τα θύματα της συριακής κρίσης.
• Έχει επιτευχθεί η απελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων, αφού στις 4 Μαΐου η Επιτροπή εξέδωσε την τρίτη έκθεση προόδου για την εφαρμογή του χάρτη πορείας από πλευράς Τουρκίας.
• Έχει διατεθεί επίσης πρόσθετη οικονομική ενίσχυση από την Ε.Ε. μέσω της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, για τη στήριξη των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην Τουρκία, ενώ ο προγραμματισμός και η προετοιμασία του σχεδίου έχουν επιταχυνθεί.
• Η Επιτροπή έχει προχωρήσει σε αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης.
• Έχει ενεργοποιηθεί η διαδικασία προσχώρησης. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες έχουν ολοκληρωθεί για τον τομέα της ενέργειας. Η Επιτροπή, μάλιστα, θα ολοκληρώσει τα έγγραφα σχετικά με τη Δικαιοσύνη και τα θεμελιώδη δικαιώματα έως το τέλος Ιουνίου.
• Τέλος, έχουν δημιουργηθεί εν μέρει ανθρωπιστικές συνθήκες εντός της Συρίας.
Κατά το επόμενο στάδιο της εφαρμογής, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να καταβληθεί επειγόντως προσπάθεια από την Ελλάδα για να ενισχύσει τις δυνατότητές της ως προς την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου και προσφυγών σε ατομική βάση, καθώς και για την πιο έγκαιρη επιστροφή και επανεισδοχή των προσφύγων, κυρίως μέσω της χρήσης της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας.
Η Επιτροπή θα παρουσιάσει την τρίτη της έκθεση για την εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας στις αρχές Σεπτεμβρίου 2016.
