Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@ gmail.com)
Αισθητή κάνουν την παρουσία τους τα εικονικά νομίσματα (VC). Αναφέρονται ως ψηφιακό ρευστό, αφού για την ώρα δεν έχει ακόμη καθιερωθεί κοινά αποδεκτός ορισμός.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) τα αντιλαμβάνεται ως ψηφιακή αναπαράσταση αξίας που δεν εκδίδεται από κεντρική τράπεζα ή εθνική αρχή ούτε συνδέεται αναγκαστικά με συμβατικό νόμισμα, αλλά γίνεται αποδεκτή ως μέσο πληρωμής, και μπορεί να αποθηκεύεται ηλεκτρονικά ή να αποτελεί αντικείμενο ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Επτά χρόνια μετά την εισαγωγή του Bitcoin, του πρώτου και πιο διαδεδομένου εικονικού νομίσματος, έχει καταστεί σαφές ότι η τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (DLT) αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στο χρηματοπιστωτικό τομέα και πέραν αυτού.
Ειδικότερα, η σχετική τεχνολογία παρέχει τη δυνατότητα αποκεντρωμένης, ταχείας, ανθεκτικής και μάλλον ασφαλούς μεθόδου καταγραφής συναλλαγών οποιουδήποτε είδους, μαζί με ιστορικό παλαιότερων συναλλαγών σε «κατανεμημένο καθολικό». Στα ύψη εκτινάσσονται επενδύσεις σε τεχνολογία DLT και μάλιστα ορισμένες εφαρμογές θα μπορούσαν γρήγορα να μπουν στο σύστημα.
Παρόλο που παραμένουν ορισμένα ερωτήματα σχετικά με το πεδίο εφαρμογής αυτού του εξελισσόμενου τεχνολογικού μετασχηματισμού, οι σημαντικές ευκαιρίες και οι μη αμελητέοι κίνδυνοι που συνεπάγεται παρακίνησαν το Ευρωκοινοβούλιο να ασχοληθεί σοβαρά με τα εικονικά νομίσματα και την τεχνολογία DLT, κάνοντας την αρχή για την προετοιμασία της Ε.Ε. στις σχετικές εξελίξεις.
Eικονικά νομίσματα (VC)
Bασίζονται ως επί το πλείστον σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (DLT), που αποτελεί την τεχνολογική βάση για περισσότερα από 600 συστήματα VC, διευκολύνοντας τις συναλλαγές χωρίς ενδιάμεσους. Στην κορυφή βρίσκεται αυτή τη στιγμή το Bitcoin, το οποίο, μολονότι εμφανίστηκε το 2009, διαθέτει σήμερα μερίδιο αγοράς σχεδόν 90% μεταξύ των εικονικών νομισμάτων που βασίζονται σε τεχνολογία DLT. Η αξία αγοράς των διαθέσιμων Bitcoin είναι περίπου 5 δισ. ευρώ, δεν έχει πάρει ακόμα συστημικές διαστάσεις.
Διαρκώς εξελισσόμενο τεχνολογικό τοπίο
Η μείωση του κόστους συναλλαγών και η ευχρηστία αποτελούν τις βασικές ευκαιρίες των εικονικών νομισμάτων και της τεχνολογίας DLT, στον τομέα των πληρωμών. Ταυτόχρονα, προσφέρουν ανθεκτικότητα και ποικίλα επίπεδα ιδιωτικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος συναλλαγών για τις πληρωμές εξακολουθεί να κυμαίνεται σε εκπληκτικά υψηλά επίπεδα. Κατά μέσον όρο, πάνω από το 7% των διασυνοριακών εμβασμάτων αναλώνεται σε έξοδα μεταβίβασης, για τη σημαντική μείωση των οποίων έχουν δεσμευτεί τόσο η G20 όσο και η G8.
Εφικτό και πιθανό είναι επίσης να επιτευχθεί ανταγωνιστικό κόστος συναλλαγών, εντός της ενιαίας αγοράς. Μεσοπρόθεσμα, δε, ο ανταγωνισμός θα μπορούσε να ενισχυθεί περαιτέρω, με τη θέσπιση ενός κοινού και διαλειτουργικού ενιαίου πορτοφολιού.
Μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ
Το μεγαλύτερο μέρος του δυναμικού της τεχνολογίας DLT είναι πιθανό να αναπτυχθεί πέραν του τομέα των πληρωμών. Γενικότερα, εφαρμογές είναι πιθανό να εμφανιστούν ιδίως σε τομείς όπου κυριαρχεί η αξιοπιστία, η απόδειξη της ταυτότητας και της ιδιοκτησίας, καθώς και η τυποποίηση: έξυπνες συμβάσεις, μεταβιβάσεις διανοητικής ιδιοκτησίας, διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού και ορισμένες κυβερνητικές υπηρεσίες.
Για παράδειγμα, στο πλαίσιο ενός θεματολογίου τεχνολογίας ρύθμισης θα πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες μείωσης του ελλείμματος ΦΠΑ, ύψους 168 δισεκατομμυρίων ευρώ σήμερα, με τη χρήση της τεχνολογίας DLT.
Έξυπνη νομοθεσία για την τεχνολογία DLT
Καθοριστικός παράγοντας για την έξυπνη νομοθεσία, σε ένα τέτοιο περιβάλλον δυναμικής καινοτομίας, είναι να αναπτυχθεί από τους νομοθετικούς φορείς τεχνική πραγματογνωσία.
Απαραίτητο κρίνεται το γεγονός να αποφευχθούν οι προληπτικές και αυστηρές ρυθμίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν την ανάπτυξη. Ωστόσο, ένα τέτοιο καθεστώς έξυπνης νομοθεσίας με βάση την αναλυτική αριστεία και την αναλογικότητα, δεν πρέπει να συγχέεται με την ήπια νομοθεσία. Το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε να συσταθεί οριζόντια ειδική ομάδα DLT, υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
