Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των ακινήτων που απαλλοτριώνονται για αρχαιολογικούς σκοπούς έχει εξελιχθεί σε γάγγραινα. Κι αυτό το γνωρίζουν όσοι είχαν την ατυχία, σκάβοντας για τα θεμέλια μιας οικοδομής, να βρουν αρχαιότητες. Υπάρχουν απλήρωτες απαλλοτριώσεις για δεκαετίες ολόκληρες.
Οι ιστορίες που έχουμε ακούσει στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, όπου έρχονταν και ξανάρχονταν οι ίδιες υποθέσεις, με τους κληρονόμους να εκλιπαρούν για μια απόφαση λυτρωτική για τους ίδιους και τη δεσμευμένη περιουσία τους, πάρα πολλές. Γι΄ αυτό μας έκανε εντύπωση η ανακοίνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων ότι δόθηκαν στους δικαιούχους 12,35 εκατ. ευρώ κατά το 2015 και 2016. Μπράβο στη διοίκηση του ΤΑΠΑ.
Η είδηση αποτελεί πραγματική έκπληξη στις μέρες μας, όταν πριν από κάποια χρόνια είχε φθάσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ να δώσει εντολή στις υπηρεσίες του υπουργείου να σταματήσουν τις απαλλοτριώσεις, ώστε να αποσυμφορηθεί ο μακρύς κατάλογος και να κοπάσουν λίγο οι διαμαρτυρίες των πολιτών.
Ψάχνοντας όμως το θέμα με βάση την επισήμανση του ΤΑΠΑ ότι η καταβολή αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις είχε παγώσει μεταξύ 2011-2014, μάθαμε πως αυτό συνέβη πράγματι γιατί μετά το 2009 άλλαξε και η εμπορική αξία των ακινήτων. Συνεπώς, το υπουργείο επέλεξε να κάνει επαναδιαπραγματεύσεις με τους ιδιοκτήτες, ώστε να πετύχει χαμηλότερο τίμημα, πιο κοντά στη σημερινή εμπορική αξία του ακινήτου. Τώρα, τι ακριβώς πλήρωσε το ΤΑΠΑ από τις παλιές απαλλοτριώσεις ουδείς γνωρίζει. Πλήρωσε δηλαδή τα ποσά που είχαν καταλογιστεί προ κρίσης; Στην απόφαση να γίνουν επαναδιαπραγματεύσεις με τους ιδιοκτήτες συνέβαλε τότε και το γεγονός ότι πολλές φορές τα δικαστήρια επεδίκαζαν ποσά μεγαλύτερα των αντικειμενικών αξιών. Οπότε, οι ιδιοκτήτες και σε περίπτωση μείωσης του τιμήματος δεν έβγαιναν ζημιωμένοι.
Το ΤΑΠΑ υποστηρίζει ότι τα κατάφερε με τη «χρηστή διαχείριση του προϋπολογισμού του Ταμείου σε συνδυασμό με την αύξηση των εσόδων του».
Για του λόγου το αληθές, ουδείς είχε κατηγορήσει την προηγούμενη ή την προπροηγούμενη διοίκηση του ΤΑΠΑ για μη χρηστή διοίκηση. Τουναντίον. Για πολύ σφικτή πολιτική διαχείρισης των οικονομικών του υπήρχαν διάφορες αιτιάσεις.
Στην ίδια ανακοίνωση το ΤΑΠΑ παραδέχεται ότι «οι περιπτώσεις που εκκρεμούν είναι πάρα πολλές και δεν είναι δυνατόν να αποπληρωθούν μονομιάς. Εντούτοις, το 2015 έγινε μία πρώτη αρχή, με την καταβολή 3.710.796,63 €, και το 2016 υπάρχει μια ακόμα πιο αποφασιστική συνέχεια, με άλλα 8.641.743,94 €. Συνολικά πρόκειται για 12.352.540,57 € την τελευταία διετία, που αφορούν σε 32 υποθέσεις απαλλοτριώσεων οι οποίες, ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να έχουν και πολλαπλούς δικαιούχους».
Αυτά είναι περίπου τα μισά από όσα χρωστά το Ταμείο. Πάντως, τα 5,5 εκατ. από τα συνολικά 8,6 εκατ. που δόθηκαν το 2016 αφορούν δύο ακίνητα, όπως προκύπτει από τις αναρτήσεις στη Διαύγεια. Το ένα στους Τράχωνες Γλυφάδας (3,5 εκατ. ευρώ) και το άλλο στο Καστρί Βόνιτσας Αιτωλοακαρνανίας (2 εκατ. ευρώ). Και για τα δύο αυτά ακίνητα οι δικαστικές αποφάσεις έχουν γίνει χρόνια και τα ποσά ανταποκρίνονται στις παλιές εμπορικές τιμές των ακινήτων.
