Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Το Σχέδιο Δράσης της Ε.Ε. για την Κυκλική Οικονομία, ένα σχέδιο που θα το συναντάμε πολύ συχνά στα διάφορα Συμβούλια, καθώς θεωρείται ότι «αποτελεί τη λύση», θα απασχολήσει το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας, που θα συνεδριάσει αύριο Δευτέρα, στις Βρυξέλλες.
Το Σχέδιο Δράσης, με τίτλο «Το κλείσιμο του κύκλου: Σχέδιο Δράσης της Ε.Ε. για την Κυκλική Οικονομία», που παρουσίασε πρόσφατα η Επιτροπή, αποσκοπεί να συμβάλει στη μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία, όπου η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων παραμένει στην οικονομία όσο το δυνατόν περισσότερο, και η παραγωγή αποβλήτων θα περιορίζεται στο ελάχιστο.
Αυτό, επισημαίνει η Επιτροπή, αποτελεί απαραίτητη συμβολή στις προσπάθειες της Ε.Ε. να αναπτύξει μια βιώσιμη, αποδοτική και ανταγωνιστική οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτική αξιοποίηση των πόρων. Μια τέτοια μετάβαση θα είναι μια ευκαιρία να μεταμορφωθεί η ευρωπαϊκή οικονομία και η Ευρώπη να αποκτήσει νέα, αειφόρα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Η κυκλική οικονομία, προστίθεται, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε., προστατεύοντας τις επιχειρήσεις από την ανεπάρκεια πόρων και από την αστάθεια των τιμών και συμβάλλοντας στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και καινοτόμων και πιο αποδοτικών τρόπων παραγωγής και κατανάλωσης.
Οι υπουργοί των «28» θα αρχίσουν συζητήσεις σχετικά με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, με σκοπό να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις των προτεινόμενων μέτρων στην πραγματική οικονομία. Τα τυχόν αποτελέσματα της συζήτησης θα ενσωματωθούν στην προετοιμασία των συμπερασμάτων σχετικά με την κυκλική οικονομία, τα οποία αναμένεται να εγκριθούν από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Ιουνίου 2016.
Τα μέτρα
Τα μέτρα που παρουσιάζονται στο σχέδιο δράσης θα πρέπει να προωθηθούν σύμφωνα με τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της εκτίμησης των επιπτώσεων. Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζουμε τις διάφορες δράσεις και το σχετικό χρονοδιάγραμμα.
Δράσεις και χρονοδιάγραμμα
– Παραγωγή: Έμφαση σε πτυχές της κυκλικής οικονομίας σε μελλοντικές απαιτήσεις για τα προϊόντα στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό. Από το 2016
– Πρόγραμμα εργασίας για τον οικολογικό σχεδιασμό 2015-2017 και αίτημα προς ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης να αναπτύξουν πρότυπα σχετικά με την αποδοτικότητα των υλικών για τον ορισμό μελλοντικών απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού σχετικά με την ανθεκτικότητα, την επισκευασιμότητα και ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων: Δεκέμβριος 2015
– Πρόταση εκτελεστικού κανονισμού για τις τηλεοράσεις και τις οθόνες: Τέλος 2015 ή αρχές 2016 -Εξέταση των επιλογών και των δράσεων για ένα πιο συνεκτικό πλαίσιο πολιτικής για τους διάφορους άξονες των εργασιών της πολιτικής Ε.Ε. για τα προϊόντα ως προς τη συμβολή τους στην κυκλική οικονομία: 2018
– Ενσωμάτωση καθοδήγησης σχετικά με την κυκλική οικονομία στα έγγραφα αναφοράς για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (BREF) για ορισμένους βιομηχανικούς τομείς: Από το 2016
– Καθοδήγηση και προώθηση βέλτιστων πρακτικών στα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων ορυχείων: 2018
– Καθιέρωση ενός ανοικτού, πανευρωπαϊκού δικτύου τεχνολογικών υποδομών για τις ΜμΕ για την ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών στις παραγωγικές τους διαδικασίες: 2016
– Εξέταση του τρόπου βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της υιοθέτησης του συστήματος οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου της ΕΕ (EMAS) και του πιλοτικού προγράμματος για το σύστημα εξακρίβωσης περιβαλλοντικών τεχνολογιών (ETV): 2017
– Ανάπτυξη μιας βελτιωμένης βάσης γνώσεων και υποστήριξη προς τις ΜμΕ για την υποκατάσταση των επικίνδυνων ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία: 2018
– Κατανάλωση Καλύτερη επιβολή της τήρησης των υφιστάμενων εγγυήσεων για υλικά αγαθά, που συνοδεύεται αντίστοιχες βελτιώσεις (επικείμενη πρόταση της Επιτροπής για πωλήσεις αγαθών μέσω διαδικτύου, και έλεγχος καταλληλότητας της νομοθεσίας για τους καταναλωτές): 2015-2017
– Δράση για ψευδείς οικολογικούς ισχυρισμούς, συμπεριλαμβανομένων των επικαιροποιημένων κατευθυντήριων γραμμών για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές: 2016
– Ανάλυση της δυνατότητας να προταθούν οριζόντιες απαιτήσεις παροχής πληροφοριών για επισκευή στο πλαίσιο του οικολογικού σχεδιασμού: 2018
– Το πρόγραμμα REFIT του οικολογικού σήματος, που θα συνοδεύεται από δράσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του 2016
– Αξιολόγηση της δυνατότητας για ένα ανεξάρτητο πρόγραμμα δοκιμών σχετικά με την προγραμματισμένη απαρχαίωση: 2018
– Με την επιφύλαξη της αξιολόγησης των εν εξελίξει πιλοτικών έργων, διερεύνηση των πιθανών χρήσεων του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος για τη μέτρηση και την κοινοποίηση περιβαλλοντικών πληροφοριών: Από το 2016
– Δράση για τις οικολογικές δημόσιες συμβάσεις: βελτιωμένη ενσωμάτωση των απαιτήσεων της κυκλικής οικονομίας, υποστήριξη για αυξημένη εφαρμογή και, μέσω προγραμμάτων κατάρτισης, ενίσχυση της χρήσης σε προμήθειες της Επιτροπής και στα ταμεία της Ε.Ε.: Από το 2016
– Διαχείριση αποβλήτων: Αναθεωρημένη νομοθετική πρόταση σχετικά με τα απόβλητα: Δεκέμβριος 2015
– Βελτίωση της συνεργασίας με τα κράτη-μέλη για την καλύτερη εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε. για τα απόβλητα και την καταπολέμηση της παράνομης μεταφοράς οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους: Από το 2015
–Επιτάχυνση της επιβολής της εφαρμογής του αναθεωρημένου κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων Από το 2016
–Προώθηση της οικειοθελούς πιστοποίησης από τη βιομηχανία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας για βασικές ροές αποβλήτων/προϊόντων ανακύκλωσης: Από το 2018
–Πρωτοβουλία για την παραγωγή ενέργειας από απόβλητα στο πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης: 2016 –Εντοπισμός και διάδοση ορθών πρακτικών σε συστήματα συλλογής αποβλήτων: Από το 2016
–Αγορά δευτερογενών πρώτων υλών Ανάπτυξη ποιοτικών προτύπων για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες (ιδίως για τις πλαστικές ύλες): Από το 2016
–Πρόταση για την αναθεώρηση του κανονισμού για τα λιπάσματα: Αρχές 2016
–Προτεινόμενη νομοθεσία που καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση του νερού για άρδευση και αναπλήρωση υπογείων υδάτων: 2017
–Προώθηση της ασφαλούς και οικονομικά αποδοτικής επαναχρησιμοποίησης του νερού, καθώς και καθοδήγηση για την ένταξη της επαναχρησιμοποίησης των υδάτων στον σχεδιασμό και τη διαχείριση υδάτινων πόρων, ένταξη βέλτιστων πρακτικών σε σχετικά έγγραφα αναφοράς BREF και υποστήριξη της καινοτομίας (μέσω της ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020») και των επενδύσεων: 2016-2017
–Ανάλυση και επιλογές πολιτικής για τη μελέτη της αλληλοσύνδεσης μεταξύ των νομοθεσιών περί χημικών, προϊόντων και αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένου και των τρόπων με τους οποίους θα μειωθεί η παρουσία των χημικών ουσιών που προκαλούν ανησυχία και θα βελτιωθεί η παρακολούθησή τους στα προϊόντα 2017
–Μέτρα για τη διευκόλυνση της μεταφοράς αποβλήτων ανά την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων (και, ενδεχομένως, άλλα μέτρα) Από το 2016
–Περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος πληροφοριών της ΕΕ για τις πρώτες ύλες Από το 2016
Τομεακή δράση:
–Πλαστικές ύλες Στρατηγική για τις πλαστικές ύλες στην κυκλική οικονομία 2017
–Ειδικά μέτρα για τη μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων με την εφαρμογή των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης 2030 Από το 2015
–Σπατάλη τροφίμων Ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας και δεικτών για τη μέτρηση της σπατάλης τροφίμων 2016
–Πλατφόρμα ενδιαφερόμενων μερών για να εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους θα επιτευχθούν οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης για τη σπατάλη τροφίμων, η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και η αξιολόγηση της προόδου 2016
–Αποσαφήνιση της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τα απόβλητα, τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, προς διευκόλυνση της δωρεάς τροφίμων και της χρησιμοποίησης των πρώην τροφίμων για ζωοτροφές 2016
–Διερεύνηση εναλλακτικών επιλογών για περισσότερο αποτελεσματική χρήση και κατανόηση της σήμανσης ημερομηνίας στα τρόφιμα 2017
–Πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας Έκθεση σχετικά με τις κρίσιμες πρώτες ύλες και την κυκλική οικονομία 2017
-Βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ κατασκευαστών και φορέων ανακύκλωσης ηλεκτρονικών προϊόντων Από το 2016
–Ευρωπαϊκά πρότυπα για αποδοτική ανακύκλωση υλικών από ηλεκτρονικά απόβλητα, απόβλητα μπαταριών και άλλων συναφών σύνθετων προϊόντων στο τέλος του κύκλου ζωής τους Από το 2016
–Ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ανάκτηση κρίσιμων πρώτων υλών αποβλήτων εξορυκτικής βιομηχανίας και χώρους υγειονομικής ταφής 2017
–Κατασκευές και κατεδαφίσεις Κατευθυντήριες γραμμές αξιολόγησης της προ της κατεδάφισης για τον κατασκευαστικό τομέα 2017
–Οικειοθελές πρωτόκολλο ανακύκλωσης σε επίπεδο κλάδου σχετικά με τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων 2016
–Βασικοί δείκτες για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων ενός κτιρίου εφ” όλου του κύκλου ζωής του, και κίνητρα για τη χρήση τους Από το 2017
–Βιομάζα και υλικά βιολογικής προέλευσης –Καθοδήγηση και διάδοση των βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τη διαδοχική χρήση της βιομάζας και υποστήριξη της καινοτομίας στον τομέα αυτό μέσω του προγράμματος πλαισίου «Ορίζοντας 2020» 2018-2019
–Διασφάλιση της συνοχής και των συνεργειών με την κυκλική οικονομία κατά την εξέταση της βιωσιμότητας της βιοενέργειας στο πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης 2016
–Αξιολόγηση της συμβολής της Στρατηγικής για τη Βιοοικονομία 2012 στην κυκλική οικονομία και πιθανή επανεξέταση 2016
Καινοτομία και επενδύσεις –Πρωτοβουλία «Βιομηχανία 2020 και κυκλική οικονομία» στο πλαίσιο του «Ορίζοντας 2020» Οκτώβριος 2015
–Πιλοτικό σχέδιο για «συμφωνίες καινοτομίας» για την αντιμετώπιση πιθανών κανονιστικών εμποδίων στους φορείς καινοτομίας 2016
–Στοχευμένη προβολή για την ενθάρρυνση της υποβολής αιτήσεων για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ και στήριξη της ανάπτυξης σχεδίων και επενδυτικών πλατφορμών που αφορούν την κυκλική οικονομία Από το 2016 –Στοχευμένες δραστηριότητες προσέγγισης και επικοινωνίας για να βοηθηθούν τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες στη απορρόφηση των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής για την κυκλική οικονομία Από το 2016
–Στήριξη των κρατών μελών και των περιφερειών στην ενίσχυση της καινοτομίας για την κυκλική οικονομία μέσω ευφυούς εξειδίκευσης Από το 2016
–Αξιολόγηση της δυνατότητας δρομολόγησης μιας πλατφόρμας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και εθνικές τράπεζες για τη στήριξη της χρηματοδότησης της κυκλικής οικονομίας 2016 -Συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους παράγοντες για την εφαρμογή του παρόντος σχεδίου δράσης μέσω υφιστάμενων φόρουμ σε βασικούς τομείς Από το 2016
–Υποστήριξη ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων παραγόντων μέσω δράσεων σχετικά με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, πλατφόρμες συνεργασίας, υποστήριξη σε οικειοθελείς επιχειρηματικές προσεγγίσεις και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών Από το 2015
Παρακολούθηση
–Ανάπτυξη ενός πλαισίου παρακολούθησης για την κυκλική οικονομία 2017
Πηγή: Εuropenow.gr
