Της Νινέττας Κοντράρου -Ρασσιά
Οι ογδόντα σφαγιασθέντες άνδρες που πέθαναν και ετάφησαν αλυσοδεμένοι τον 7ο αιώνα π.Χ. στο Δέλτα Φαλήρου ήταν ηλικίας 20-45 ετών, σύμφωνα με την πρώτη μακροσκοπική εξέταση των σκελετών τους.
Η ανασκαφή του συγκλονιστικού αυτού ευρήματος που μας πηγαίνει πίσω στην εποχή του Κύλωνα (το 632 π.Χ.) και της επανάστασής του με μια ομάδα Αθηναίων αριστοκρατών κατά του τυράνου των Αθηνών Μεγακλή, αποφασίστηκε τελικά να συνεχιστεί. Η σχετική γνωμοδότηση δεν ελήφθη ομόφωνα όπως θα περίμενε κανείς από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Τα μισά από τα 16 μέλη του ψήφισαν υπέρ της κατάχωσης του ευρήματος και χρειάστηκε να γίνει χρήση της διπλής ψήφου της προέδρου του ΚΑΣ Μαρίας Βλαζάκη για να μην ενταφιαστούν και πάλι οι άνδρες που εκτελέσθηκαν αγρίως μετά την ήττα του Κύλωνα.
Στην αυτοψία που έγινε στην ανασκαφή την προηγούμενη Πέμπτη τα μέλη του συμβουλίου είδαν την κακή κατάσταση του υλικού που σκάει σε πολλά σημεία, όπως είπε η έφορος Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων Στέλλα Χρυσουλάκη. Αρα, χρειάζεται άμεσα μέτρα προστασίας από τις καιρικές συνθήκες. Τους έδειξε επίσης, ότι κάποιοι από τους νεκρούς έχουν τα χέρια πάνω από τα κεφάλια τους, που σημαίνει ότι, είτε τους μετέφεραν δύο άνθρωποι κρατώντας τους από τα χέρια και τα πόδια για να τους θάψουν εκεί, είτε πως ήταν δεμένοι σε στύλο, κάτι που όμως μπορεί να αποδειχθεί από λεπτομερή εξέταση του υλικού.
Τα ακριβή στοιχεία των νεκρών (ηλικία, συγγένεια μεταξύ τους και καταγωγή –αν ήταν πράγματι Αθηναίοι όπως εικάζεται)) θα φανούν με τον έλεγχο DNA που θα ακολουθήσει από τους ανθρωπολόγους της ανασκαφικής ομάδας. Θα ερευνηθούν κι άλλα στοιχεία, όπως οι διατροφικές τους συνήθειες. Θα γίνει επίσης με άνθρακα 14 η ακριβής χρονολόγηση των ευρημάτων που τώρα εκτιμάται κατά προσέγγιση στο 632 π.Χ.
Το ΚΑΣ συζήτησε και το ενδεχόμενο μεταφοράς των σκελετών με τα υποκείμενα εδάφη τους σε άλλο σημείο, παρότι η ανασκαφή έγινε για την δενδροφύτεση του πάρκου του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος και το Ιδρυμα έχει εξαιρέσει ήδη τον χώρο αυτό από το υπόλοιπο έργο. Εκλήθη μάλιστα ο ειδικός σε μεταφορές ολόσωμων μνημείων πολ. μηχανικός Δημήτρης Κορρές να αποφανθεί αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Ο κ. Κορρές, εκτίμησε πως το βάρος των υπό μεταφορά αρχαιοτήτων θα ανέλθει στους 35- 37 τόνους.
Ετέθη προς συζήτηση και η σκέψη να δημιουργηθεί επιτόπου ένα μουσείο. Με δεδομένο ότι τέτοια κονδύλια αυτή τη στιγμή δεν διατίθενται από πουθενά, και καθώς χρειάζεται περισσότερη μελέτη γιατί δεν θα ήταν ωραίο και κυρίως κατάλληλο για παιδιά να παρουσιάσουμε ένα μουσείο βασανιστηρίων, όπως είπε η κ. Χρυσουλάκη, ζήτησε καταρχάς άμεσα μέτρα προστασίας των ευρημάτων. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πρόχειρη στέγαση που πρέπει να βελτιωθεί για να μην μπαίνουν μέσα στα σκάμματα νερό και φως καθώς αυτά τα δύο είναι που φθείρουν στους σκελετούς.
Το κακό είναι πως όλα αυτά βρίσκονται 30 πόντους κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Οπότε, υπάρχει κίνδυνος να βρεθούν οι σκελετοί μέσα σε αναβλύζοντα νερά, όπως συμβαίνει συχνά στον παραλιακό ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα στον Αστέρα Βουλιαγμένης. Γι αυτό πρέπει να ερευνηθεί το ενδεχόμενο στεγανοποίησης των υποκείμενων εδαφών πράγμα που προϋποθέτει να κοπεί από κάτω κατά μπλοκ η ανασκαφή και να σηκωθεί ώστε να κατασκευαστεί μια στεγανή λεκάνη. Ωστόσο, το πρώτο βήμα για την διατήρηση ορατού του σημαντικού αυτού ευρήματος, έγινε. Αποφασίστηκε η μη κατάχωσή του. Κάτι είναι κι αυτό στις περίεργες μέρες που ζούμε.
