40 χρόνια μετά το ατύχημα στο Nuerburgring
Κείμενο-εικονογράφηση: Κώστας Κουφογιώργος
Φωτογραφίες: G.B., Κ. Κουφογιώργος
Ήταν Αύγουστος του 1976 όταν συνέβη το παραλίγο θανατηφόρο ατύχημα του Niki Lauda στην παλιά πίστα του Νίρμπουργκρινγκ. Σε πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στη γερμανική τηλεόραση ο Λάουντα μαζί με τον άνθρωπο που του έσωσε τη ζωή, τον Ιταλό πιλότο Arturo Merzario, είπανε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα.
Κάπως συγκινημένος, ο Lauda θυμήθηκε τους γιατρούς να λένε πάνω από το κεφάλι του -δεν είχε χάσει τις αισθήσεις του από το ατύχημα- ότι αν αναπνεύσει θα πεθάνει λόγω των τοξικών αερίων που είχε εισπνεύσει από τη φωτιά. Την επίπονη αφαίρεσή τους με σωληνάκι και χωρίς αναισθησία και το σοκ που ένιωσε όταν πρωτοείδε τον εαυτό του με καμένο το πρόσωπο. «Μερικές στιγμές ένιωθα ότι έπεφτα σε μια μαύρη τρύπα και ότι πεθαίνω» είπε, αλλά ήταν αποφασισμένος να νικήσει το σοκ και τα τραύματά του και να ξαναοδηγήσει το συντομότερο. Η πειθαρχία και η προσήλωσή του στην οδήγηση τον έκαναν απόμακρο και δημιούργησαν μια παρεξήγηση ακόμα και με τον άνθρωπο που του έσωσε τη ζωή, τον Merzario.
Στην ίδια συνέντευξη ο Merzario θυμάται ότι έτρεξε μέσα στις φλόγες και τράβηξε τον Lauda μέσα από το cockpit «σαν να ήταν ένα πακέτο τσιγάρα». Το κράνος του Λάουντα είχε φύγει από το κεφάλι, με αποτέλεσμα να έχει καεί το πρόσωπό του. Όταν ο Αυστριακός ρώτησε τον Merzario πώς είναι το πρόσωπό του, ο Ιταλός του είπε ψέματα ότι είναι μια χαρά. Όταν λίγες εβδομάδες αργότερα ο Lauda γύρισε στην ενεργό δράση στη Monza, πέρασε μπροστά από τον Merzario χωρίς καν να τον χαιρετήσει. Λίγο καιρό αργότερα στην Αυστρία συναντήθηκαν σε έναν αγώνα πρωτοτύπων όπου συμμετείχε ο Merzario και ο Lauda προσπάθησε να του εκφράσει την ευγνωμοσύνη του δίνοντάς του το προσωπικό του Rolex, αλλά ο Merzario δεν το δέχτηκε πετώντας το στο έδαφος. Το μάζεψαν όμως οι μηχανικοί του και του το έδωσαν μετά. Σήμερα η παρεξήγηση έχει λυθεί και οι δύο οδηγοί έχουν συμφιλιωθεί.
Η Ferrari του 1975 με αυτόγραφο του διάσημου οδηγού στα πιτς της πίστας του Hockenheim
Ο γόνος της πλούσιας οικογένειας που έγινε οδηγός
Η Αυστρία έχει τη δική της παράδοση στους αγώνες αυτοκινήτου. Ο Johen Rindt, πρωταθλητής της Formula 1 το 1970, ο Helmut Marko, νικητής στο Λεμάν και στέλεχος στη Red Bull F1, και φυσικά ο Niki Lauda, ο τρις πρωταθλητής στη Formula 1.
Σε διάφορα Μουσεία, που είχα την τύχη να επισκεφθώ, υπάρχουν εκθέματα που έχουν να κάνουν με τον Lauda. Στο Μουσείο του Sinsheim υπάρχει ένα από τα μονοθέσια που ξεκίνησε την καριέρα του, μια BRM, στο Μουσείο της Ferrari υπάρχει το κράνος που φορούσε μέχρι το ατύχημά του το 1976 στο παλιό Nuerburgring, και τέλος στο Μουσείο της Porsche βρίσκεται το μονοθέσιο που οδηγούσε το 1985, τελευταία του χρονιά στη Formula 1.
Ο Lauda ξεκίνησε με τη March (πρόσφατα το συγκεκριμένο μονοθέσιο 711-02 πωλήθηκε σε δημοπρασία από τον Οίκο Sotheby’s) σε μια εποχή που η Formula 1 άρχισε να ανακαλύπτει την αεροδυναμική και η έλλειψη ενδοσυνεννόησης ανάγκαζε τον τιμ μάνατζερ να ανταλλάσσει μπιλιετάκια με τον πιλότο στα πιτ στοπ που κράταγαν μια αιωνιότητα. Όταν τελείωσε την καριέρα του τα μονοθέσια ήταν φτιαγμένα με ανθρακονήματα και τα κινούσαν περίπλοκοι κινητήρες. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας της Βιέννης, οι οποίοι δεν ήθελαν να βοηθήσουν τον Λάουντα να γίνει οδηγός αλλά αυτός τα κατάφερε μόνος του.
Μετά τη Μarch, ο Lauda βρήκε μια θέση στην BRM. Οι Άγγλοι νόμιζαν ότι είχαν να κάνουν με ένα πλουσιόπαιδο που έκανε την πλάκα του, αλλά σύντομα τους έδωσε να καταλάβουν το σπουδαίο του επίπεδο. Το ταλέντο του ως οδηγού, η τελειομανία του, το ταλέντο του να εξελίσσει τα μονοθέσια ώστε να δώσουν το καλύτερο τράβηξε την προσοχή της Ferrari, που του έδωσε την ευκαιρία της ζωής του. Το 1974 με την πρώτη σεζόν έδειξε ότι ήταν ο άνθρωπος που θα έβγαζε την ιστορική μάρκα από μία μακριά περίοδο χωρίς πρωτάθλημα, το οποίο ήρθε το 1975.
Το σημαντικότερο όμως έργο του Lauda ήταν η εκστρατεία που έκανε υπέρ της ασφάλειας. Μαζί με άλλους οδηγούς, όπως ο τρις πρωταθλητής Jackie Stewart, πολέμησε για ασφαλείς αγώνες και αυτοκίνητα. Ο Lauda ήθελε να μεγιστοποιήσει την απόδοση του μονοθεσίου χωρίς ρίσκο. Το 1975 τα αγωνιστικά είχαν γίνει ιδιαίτερα γρήγορα, αλλά η παθητική τους ασφάλεια ήταν τραγική και οι πίστες ήταν απρόσεκτα κατασκευασμένες. Αυτές τις ελλείψεις ασφαλείας θα τις βίωνε με το χειρότερο τρόπο και ο ίδιος.
Λεπτομέρεια από τη McLaren του 1985 από το Μουσείο της Porsche
Στο Nuerburgring τον Αύγουστο του 1976
Το 1976 ο βασικός του αντίπαλος ήταν η McLaren με τον Άγγλο James Hunt. Στο Nuerburgring εκείνης της χρονιάς είχε διαμαρτυρηθεί για την κατάσταση της πίστας, η οποία ήταν βρεγμένη και μαζί με τη σχεδίαση, που ήταν από το 1920, ήταν άκρως επικίνδυνη. Δεν εισακούστηκε και ο αγώνας έγινε. Σε μια στροφή -που σήμερα έχει ανεπισήμως το όνομά του- ο Lauda έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου (κατά τον ίδιο λόγω βλάβης), χτυπώντας στα προστατευτικά κιγκλιδώματα, το οποίο όχι μόνο έπιασε φωτιά, αλλά εμβολίστηκε από άλλα δύο μονοθέσια. Αργότερα η πίστα αυτή δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε για αγώνες Formula 1 δικαιώνοντας τελικά τη στάση του.
Πάλεψε για εβδομάδες για τη ζωή του, λόγω των σοβαρών εγκαυμάτων και της ζημιάς που είχαν πάθει τα πνευμόνια του από τα αέρια, αλλά κατάφερε το απίστευτο, να επιστρέψει στην ίδια σεζόν στην ενεργό δράση. Φορώντας ένα ειδικό κράνος και με τις πληγές ακόμα φρέσκες, ο Lauda ξαναγύρισε και παρ΄ ότι δεν είχε συμμετάσχει σε πολλούς αγώνες, διεκδίκησε το πρωτάθλημα μέχρι το τέλος, όπου και το έχασε αφού αρνήθηκε να αγωνιστεί για λόγους ασφαλείας στην πλημμυρισμένη από τη βροχή πίστα της Suzuka. Με τη Ferrari κέρδισε άλλο ένα πρωτάθλημα, αυτό του 1977.
Στην κορυφή: αριστερά η BRM, που ήταν από τα πρώτα μονοθέσιά του, και δεξιά το κράνος του από το Μουσείο της Φεράρι.
Πάνω: αριστερά μια μινιατούρα της πρωταθλήτριας Ferrari του 1977 και δεξιά η McLaren Porsche του 1985
Η επιστροφή
Ο Lauda δεν κατάφερε μόνο να ανατρέψει όλες τις προβλέψεις και να γυρίσει μετά το σοβαρό τραυματισμό του, αλλά ήταν και ο οδηγός που ξανακέρδισε πρωτάθλημα μετά την επιστροφή του στα Grand Prix. Ύστερα από μια μέτριας απόδοσης συνεργασία με την Brabham-Alfa Romeo, ο Lauda εγκατέλειψε την ενεργό δράση το 1979. Επέστρεψε το 1982 με τη McLaren, πείθοντας ότι παραμένει γρήγορος. Ήταν τόσο συστηματικός στη δουλειά του ο Lauda, που κάποιες φορές αυτό τον ζημίωσε. Σε κάποιον αγώνα της ίδιας χρονιάς ο άλλος οδηγός της ομάδας, ο John Watson, είχε ανακαλύψει ένα κόλπο για να βελτιώσει τους χρόνους του μονοθεσίου του. Από τη μία πλευρά του αυτοκινήτου είχε βάλει κρύα και από την άλλη ζεστά ελαστικά. Όταν εκμυστηρεύτηκε το κόλπο στον Lauda, ο Αυστριακός δεν ακολούθησε τη συμβουλή του γιατί δεν το είχε δοκιμάσει ποτέ ο ίδιος και δεν μπορούσε να δεχτεί το ρίσκο. Αποτέλεσμα, έχασε τον αγώνα.
Το 1984 και με τους καινούργιους κινητήρες της TAG-Porsche, ο Lauda πήρε το τρίτο του πρωτάθλημα έχοντας πια στο πλευρό του τον φέρελπι, τότε, Alain Prost και έχοντας να συναγωνιστεί νεότερους οδηγούς, όπως ο Mansell, o Piquet, o Alboretto, o Senna και ο Patrese. Εγκατέλειψε τους αγώνες το 1985, ίδρυσε τη δικιά του αεροπορική εταιρεία, έχει δίπλωμα πιλότου αεροσκαφών και σήμερα συμμετέχει στην ομάδα της Μερσεντές στη Formula 1.
Μια ζωή ολόκληρη ιστορία, γι΄ αυτό και ο Βιεννέζος έγινε και ταινία («Rush», 2013) που περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια την αγωνιστική περίοδο του 1976.
