Του Μπατίστα Μαλαματένιου*
Συζητώντας, πριν από ένα χρόνο με έναν Έλληνα που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, τον άκουσα με προσοχή να μου περιγράφει την πολιτική που εφαρμόζεται στο δήμο του, σε περίπτωση χιονόπτωσης.
«Ο κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να καθαρίζει από το χιόνι το τμήμα του δημόσιου δρόμου που βρίσκεται έξω από την κατοικία του, έτσι, οι περισσότεροι δρόμοι είναι καθαροί και ανοικτοί, χωρίς να έχει παρέμβει κάποιο δημόσιο εξειδικευμένο όχημα» ήταν περίπου τα λόγια του.
Αφού εξήρε τη συγκεκριμένη πολιτική, τον ρώτησα πώς το βιώνει όλο αυτό, για να λάβω την απάντηση, ότι όλη αυτή η διαδικασία είναι βαρετή, κουραστική και αγχώδης. Εστίασα την προσοχή μου στο «αγχώδης», εξηγώντας μου ότι οι δρόμοι από νωρίς το πρωί ελέγχονται και σε περίπτωση που κάποιος δεν έχει καθαρίσει επαρκώς το τμήμα που είναι της αρμοδιότητάς του, τιμωρείται.
Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη πολιτική, που ενδύεται με εγκώμια (ίσως για να γίνει ανεκτή), επί της ουσίας είναι μία επιβολή, ένας καταναγκασμός και ο ενσυνείδητος νομοταγής πολίτης ασπάζεται το ρόλο αυτό υπό το φόβο της συνέπειας. Το παράδειγμα ίσως είναι αμελητέο, ωστόσο είναι ικανό να μας καταδείξει ότι στην πολιτική η ελεύθερη επιλογή και ο καταναγκασμός συνυπάρχουν και ότι η ειρήνη και κατ’ επέκταση η πρόοδος μιας κοινωνίας εξαρτώνται από το συσχετισμό και μάλλον την ισορροπία αυτών των δύο.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι εκείνος που θέλει να αποσταθεροποιήσει μια κοινωνία δεν χρειάζεται να κάνει θορυβώδη πράγματα, αλλά μπορεί εξαιρετικά ήσυχα να το πράξει, έχοντας απλώς τη δυνατότητα να αλλάξει το συσχετισμό μεταξύ επιβολής και επιλογής και όλα τα άλλα θα πάρουν το δρόμο τους (τα παραδείγματα τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά).
Σιωπηρά, δίχως πολλές φανφάρες και τυμπανοκρουσίες… δίχως πολύ μπαρούτι. Τόσο σιωπηρά, που στο τέλος βρισκόμαστε σε σύγχυση και διερωτιόμαστε «μα ποιος τα έκανε όλα αυτά;»
Μοιάζει λίγο με το γνωστό ανέκδοτο: Όταν κάποιος Γερμανός αξιωματικός επισκέφθηκε τον Πικάσο και παρατήρησε έκθαμβος την Γκερνίκα, τον ρώτησε: «Μα εσείς το κάνατε αυτό;». Για να λάβει την απάντηση: «Όχι, εσείς το κάνατε αυτό!».
* Δημοσιογράφος
