Στην εποχή των αυτόματων φίλτρων, όλοι είμαστε ένοχοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου.
Η ευρύτατη επιστημονική διαφωνία με μία αμφιλεγόμενη νομοθεσία δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά. Κι όταν συμβαίνει, οι νομοθέτες οφείλουν να το λάβουν υπόψιν τους.
Στην περίπτωση της νέας Οδηγίας για τα Πνευματικά Δικαιώματα, που ψηφίστηκε την Τρίτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών μας παραμέρισαν τις προειδοποιήσεις σύσσωμης της επιστημονικής κοινότητας του Ιντερνετ και άνοιξαν την πόρτα για να μπουν τα αμφιλεγόμενα άρθρα 11 και 13 στην καθημερινή, ευρωπαϊκή ζωή μας.
Τα δύο επίμαχα άρθρα της νέας Οδηγίας, θα προκαλέσει εμπλοκή στη θεμελιώδη δυναμική του Ιντερνετ, με αποτέλεσμα σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και της πρόσβασης στην πληροφορία στην Ευρώπη.
Η νέα Οδηγία υποχρεώνει τις διαδικτυακές πλατφόρμες να φιλτράρουν το περιεχόμενο που ανεβάζουν οι χρήστες τους, για να βεβαιωθούν ότι ο κάθε χρήστης έχει τα πνευματικά δικαιώματα αυτού που ανεβάζει, ούτως ώστε να μην μπλέξουν νομικά. Τα meme μπορεί να εξαιρούνται, αλλά δεν σώζουν την κατάσταση.
Οι ευρωβουλευτές μας πιστεύουν ότι η νέα Οδηγία για τα Πνευματικά Δικαιώματα είναι ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθειά τους να χαλιναγωγήσουν τους αμερικανικούς γίγαντες της Τεχνολογίας, στους οποίους αποδίδουν την “παραπληροφόρηση” που οδηγεί σε ¨λανθασμένες ερμηνείες” της Οδηγίας και επιστημονικές προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που εγκυμονεί.
Ομως η Οδηγία είναι ξεκάθαρη και δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Το περιεχόμενο των χρηστών θα πρέπει να φιλτράρεται στην Ευρώπη. Κι όχι μόνον από το YouTube. Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα. Το Ιντερνετ δεν είναι το YouTube. Το Ιντερνετ είμαστε όλοι εμείς οι ενεργητικοί χρήστες, που κυκλοφορούμε, ποστάρουμε, λινκάρουμε και μοιραζόμαστε την πληροφορία με το περιβάλλον μας.
Τι περιλαμβάνει η Οδηγία για τα Πνευματικά Δικαιώματα;
Όπως αναφέρει το Wired, η «Οδηγία της ΕΕ για τα Πνευματικά Δικαιώματα στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά» είναι μια ευρωπαϊκή οδηγία σχεδιασμένη να περιορίσει τον τρόπο με τον οποίο μοιράζεται στις διαδικτυακές πλατφόρμες το περιεχόμενο που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα.
Η οδηγία, όπως και το πιο αμφιλεγόμενο μέρος της, το Άρθρο 13 απαιτεί από τις διαδικτυακές πλατφόρμες να φιλτράρουν ή να αφαιρούν το περιεχόμενο που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα. Οι πολέμιοι της οδηγίας μάλιστα υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο άρθρο μπορεί να ερμηνευθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να απαγορευτούν τα memes.
Αυτή τη στιγμή για παράδειγμα, το Youtube δεν είναι υπεύθυνο για τις παραβιάσεις των πνευματικών δικαιωμάτων, ωστόσο οφείλει να αφαιρεί το περιεχόμενο όταν τού ζητηθεί από τους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων.
Από την πλευρά τους, οι υπέρμαχοι της οδηγίας υποστηρίζουν ότι οι χρήστες παρακολουθούν, ακούν ή διαβάζουν περιεχόμενο για το οποίο οι δημιουργοί δεν πληρώνονται όπως θα έπρεπε.
Άρθρο 13: Ψηφιακή «πόρτα» στα memes
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα ζητήματα της οδηγίας είναι η λεγόμενη απαγόρευση των memes, καθώς στο Άρθρο 13 αναφέρεται ότι οι πάροχοι πλατφορμών διαμοιρασμού περιεχομένου (όπως το facebook) θα πρέπει να συνεργάζονται με τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων με καλή πίστη ώστε να διασφαλίσουν ότι δε θα είναι διαθέσιμα μη εγκεκριμένα προστατευμένα έργα, μέσω των υπηρεσιών τους.
Από αυτό προκύπτει ότι τελικά όλες οι πλατφόρμες, το περιεχόμενο των οποίων προέρχεται από τους χρήστες του (facebook, twitter, youtube) θα είναι υπεύθυνες για τη διαγραφή περιεχομένου εάν αυτό παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα. Τα μόνα sites που θα επιτρέπεται να φιλοξενούν περιεχόμενο χωρίς να δημιουργήσουν αντίστοιχα φίλτρα είναι όσα είναι στον «αέρα» για λιγότερο από τρία χρόνια και έχουν ετήσιο τζίρο κάτω των 10.000.000 ευρώ.
Το αν τελικά τα memes (που σχεδόν πάντα βασίζονται σε περιεχόμενο που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα) θα εκπίπτουν από το συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο που θα εφαρμοστεί, παραμένει άγνωστο.
Άρθρο 11: Links με… ΦΠΑ
Το συγκεκριμένο άρθρο επιχειρεί να επιβάλλει σε ιστοσελίδες διαμοιρασμού ειδήσεων όπως η Google να πληρώνουν τους εκδότες για τη χρήση αποσπασμάτων των άρθρων τους.
Κανείς δεν γνωρίζει πώς θα λειτουργήσει πρακτικά αυτή η διάταξη. Δεν ξεκαθαρίζεται το ποσοστό του άρθρου που όταν χρησιμοποιείται από μια πλατφόρμα αυτή θα πρέπει να πληρώνει τον εκδότη.
Ωστόσο, ξεκαθαρίζει ότι οι πλατφόρμες δε θα πρέπει να πληρώνουν μόνο εφόσον μοιράζουν απλές υπερσυνδέσεις (hyperlinks) που συνοδεύονται από μεμονωμένες λέξεις.
Άλλοι κίνδυνοι και η εφαρμογή της Οδηγίας
Οι επικριτές της οδηγίας τονίζουν επίσης ότι το Άρθρο 12Α μπορεί τελικά να εμποδίσει οποιονδήποτε δεν είναι επίσημος διοργανωτής ενός αθλητικού γεγονότος από το να αναρτά βίντεο ή φωτογραφίες από το γεγονός αυτό.
Αυτό θα μπορούσε να θέσει τέρμα στα viral GIF από αθλητικές διοργανώσεις, αλλά και να εμποδίσει οποιονδήποτε πηγαίνει σε αυτές ως θεατής από το να αναρτά στιγμιότυπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ωστόσο, όπως και στις παραπάνω περιπτώσεις, όλα εξαρτώνται από τον τρόπο που θα επιλέξουν τα κράτη μέλη της ΕΕ να ενσωματώσουν την Οδηγία στις εθνικές τους νομοθεσίες.
