Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
«Η ύπαρξη ελεύθερου και πολυφωνικού Τύπου αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος», σημειώνουν οι ευρωβουλευτές, σε σημερινό ψήφισμα που υιοθέτησε η Ολομέλεια του Σώματος στη Σύνοδο του Στρασβούργου και ζητούν από την κυβέρνηση της Τουρκίας την «άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση των δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης που κρατούνται χωρίς να υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για εγκληματική δραστηριότητα».
Η τουρκική κυβέρνησης, επισημαίνουν, πρέπει «να περιορίσει το πεδίο εφαρμογής των έκτακτων μέτρων, ώστε να μην μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται για την περιστολή της ελευθερίας της έκφρασης».
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην Ελλάδα, η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 οδήγησε:
• στη σύλληψη τουλάχιστον 99 δημοσιογράφων και συγγραφέων, οι οποίοι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και την τουρκική Ένωση Δημοσιογράφων, έχουν στερηθεί το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο και κρατούνται υπό απάνθρωπες συνθήκες όπου δέχονται απειλές και υφίστανται κακοποίηση,
• στο κλείσιμο των γραφείων περισσότερων από 100 τηλεοπτικών σταθμών, εφημερίδων, περιοδικών, εκδοτών και εταιρειών διανομής, αφήνοντας χωρίς δουλειά περισσότερους από 2.300 δημοσιογράφους και εργαζομένους στα μέσα ενημέρωσης, και,
• στην ανάκληση των διαπιστευτηρίων περισσότερων από 330 δημοσιογράφων σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων
Καταδικάζει το πραξικόπημα
Το Ευρωκοινοβούλιο «καταδικάζει απερίφραστα την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 στην Τουρκία και εκφράζει την υποστήριξή του στους νόμιμους θεσμούς της Τουρκίας και στο δικαίωμά τους να αντιμετωπίσουν την απόπειρα πραξικοπήματος». Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι «το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για να φιμώσει η τουρκική κυβέρνηση περαιτέρω τη νόμιμη και ειρηνική αντιπολίτευση και για να εμποδίσει τους δημοσιογράφους και τα μέσα ενημέρωσης από την ειρηνική άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης, μέσω δυσανάλογων και παράνομων ενεργειών και μέτρων».
Προς την Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη
Με το ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και τα κράτη-μέλη να συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τις πρακτικές επιπτώσεις της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και να διασφαλίσουν την παρακολούθηση όλων των δικών δημοσιογράφων.
Στο κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύουμε ολόκληρο το ψήφισμα:
Η κατάσταση των δημοσιογράφων στην Τουρκία
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 27ης Οκτωβρίου 2016 σχετικά με την κατάσταση των δημοσιογράφων στην Τουρκία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την Τουρκία, και ιδίως το ψήφισμά του της 15ης Ιανουαρίου 2015 σχετικά με την ελευθερία έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων, διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Απριλίου 2016 σχετικά με την έκθεση 2015 για την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής του 2015 για την Τουρκία, της 10ης Νοεμβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση της Αντιπροέδρου / Ύπατης Εκπροσώπου, Federica Mogherini, και του Επιτρόπου για την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση, Johannes Hahn, της 16ης Ιουλίου 2016, σχετικά με την κατάσταση στην Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουλίου 2016 σχετικά με την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της Αντιπροέδρου / Ύπατης Εκπροσώπου, Federica Mogherini, και του επιτρόπου Johannes Hahn, της 21ης Ιουλίου 2016, σχετικά με την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τον πολιτικό διάλογο υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας της 9ης Σεπτεμβρίου 2016,
– έχοντας υπόψη το γεγονός ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης, αποτελεί τον πυρήνα των αξιών της ΕΕ,
– έχοντας υπόψη το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, που κατοχυρώνεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR), των οποίων η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος,
– έχοντας υπόψη τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στη γνωμοδότηση για τα άρθρα 216, 299, 301 και 314 του τουρκικού Ποινικού Κώδικα, που ενέκρινε η Επιτροπή της Βενετίας στην 106η σύνοδο ολομελείας της (Βενετία, 11-12 Mαρτίου 2016),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφοι 2 και 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 15 Ιουλίου 2016 πραγματοποιήθηκε στην Τουρκία απόπειρα πραξικοπήματος, στην οποία πάνω από 250 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 2.100 τραυματίστηκαν,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προάσπιση της δημοκρατίας με πλήρη προσήλωση στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο κράτος δικαίου είναι σημαντική, όπως και η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Τουρκίας στο θέμα αυτό,
– λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία είναι βασικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων και την τουρκική Ένωση Δημοσιογράφων, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, η τουρκική αστυνομία έχει συλλάβει τουλάχιστον 99 δημοσιογράφους και συγγραφείς, χωρίς στους περισσότερους από αυτούς να έχουν απαγγελθεί κατηγορίες μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα ο αριθμός των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης που κρατούνται με κατηγορίες που πιστεύεται ότι συνδέονται με την άσκηση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης να ανέρχεται σε τουλάχιστον 130, με βάση την κατάσταση στις 20 Οκτωβρίου 2016,
– λαμβάνοντας υπόψη ότι 64 από τους δημοσιογράφους που είχαν συλληφθεί μετά τις 15 Ιουλίου 2016 έχουν αποφυλακιστεί,
– λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κρατούμενοι δημοσιογράφοι έχουν στερηθεί το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο και κρατούνται υπό απάνθρωπες συνθήκες όπου δέχονται απειλές και υφίστανται κακοποίηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν καταγγελίες για βασανισμό στη φυλακή των συναρχισυντακτών της ημερήσιας εφημερίδας Özgür Gündem που έκλεισε, Bilir Kaya και Inan Kizilkaya,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιορισμοί στα μέσα ενημέρωσης και η πίεση στους δημοσιογράφους είχαν προσλάβει μεγάλες διαστάσεις ήδη πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα,
– λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος οι τουρκικές αρχές έκλεισαν τα γραφεία περισσότερων από 100 τηλεοπτικών σταθμών, εφημερίδων, περιοδικών, εκδοτών και εταιρειών διανομής, αφήνοντας χωρίς δουλειά περισσότερους από 2300 δημοσιογράφους και εργαζομένους στα μέσα ενημέρωσης,
– λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν ανακληθεί τα διαπιστευτήρια περισσότερων από 330 δημοσιογράφων,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι μεταξύ των δημοσιογράφων αυτών που τελούν υπό κράτηση περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, η γνωστή συγγραφέας Asli Erdogan, η οποία ήταν επίσης μέλος του εποπτικού συμβουλίου και αρθρογράφος της ημερήσιας κουρδικής εφημερίδας Özgür Gündem, που έχει πλέον κλείσει, ο πανεπιστημιακός και αρθρογράφος Mehmet Altan και ο αδελφός του, Ahmet Altan, συγγραφέας και πρώηνεκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδας Taraf,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πολλές από τις νομικές αυτές ενέργειες κινήθηκαν χωρίς να υπάρχουν στοιχεία για συμμετοχή των κατηγορουμένων στο αποτυχημένο πραξικόπημα,
λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να διασφαλίζεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και ότι ο χειρισμός υποθέσεων που σχετίζονται με τα μέσα ενημέρωσης από το δικαστικό σύστημα χωλαίνει σε επίπεδο αμεροληψίας και ανεξαρτησίας,
– Καταδικάζει απερίφραστα την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 στην Τουρκία.
Eκφράζει την υποστήριξή του στους νόμιμους θεσμούς της Τουρκίας.
Eκφράζει τη λύπη του για τις πολυάριθμες απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Εκφράζει τη συμπαράστασή του στα θύματα και στις οικογένειές τους.
2. Αναγνωρίζει το δικαίωμα και την ευθύνη της τουρκικής κυβέρνησης ν αντιμετωπίσει την απόπειρα πραξικοπήματος. Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για να φιμώσει η τουρκική κυβέρνηση περαιτέρω τη νόμιμη και ειρηνική αντιπολίτευση και για να εμποδίσει τους δημοσιογράφους και τα μέσα ενημέρωσης από την ειρηνική άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης, μέσω δυσανάλογων και παράνομων ενεργειών και μέτρων.
3. Καλεί τις τουρκικές αρχές να προχωρήσουν στην άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση των δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης που κρατούνται χωρίς να υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για εγκληματική δραστηριότητα, στους οποίους περιλαμβάνονται γνωστοί δημοσιογράφοι όπως η Nazli Ilicak, ο Sahin Alpay, η Asli Erdogan, ο Murat Aksoy, ο Ahmet Altan και ο Mehmet Altan.
Τονίζει ότι η κράτηση δημοσιογράφων δεν θα πρέπει να υπαγορεύεται από το περιεχόμενο της δημοσιογραφίας τους ή τις εικαζόμενες πεποιθήσεις τους, ακόμη και στις περιπτώσεις στις οποίες τους απαγγέλλονται κατηγορίες, και υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η προφυλάκιση θα συνεχίσει να αποτελεί εξαίρεση.
4. Υπενθυμίζει ότι η ύπαρξη ελεύθερου και πολυφωνικού Τύπου αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, το τεκμήριο της αθωότητας και η δικαστική ανεξαρτησία· υπενθυμίζει στις τουρκικές αρχές ότι θα πρέπει να ενεργούν με τη μέγιστη προσοχή όταν ασχολούνται με μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφους, δεδομένου ότι η ελευθερία της έκφρασης καιη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης αποτελούν καίριο στοιχείο για τη λειτουργία μιας ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας.
5. Εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι γίνεται χρήση των προσωρινών διατάξεων με στόχο, μεταξύ άλλων, την παρενόχληση μελών των οικογενειών δημοσιογράφων που έχουν καταφύγει στο εξωτερικό ή έχουν βγει στην παρανομία, όπως με την ακύρωση των διαβατηρίων τους ή με την προσωρινή κράτησή τους στη θέση των κατηγορουμένων.
6. Εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το κλείσιμο περισσότερων από 150 μέσων ενημέρωσης. Ζητεί την επαναλειτουργία τους, την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας τους και την επαναπρόσληψη του απολυθέντος προσωπικού με βάση την ενδεδειγμένη διαδικασία. Καλεί τις τουρκικές αρχές να θέσουν τέλος στην πρακτική της κατάχρησης διατάξεων του Ποινικού Κώδικα για να διορίζουν διαχειριστές σε ιδιωτικούς οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και να σταματήσουν να παρεμβαίνουν στη διαχείριση ανεξάρτητων ειδησεογραφικών οργανισμών, μεταξύ άλλων σε ό, τι αφορά τις αποφάσεις για το περιεχόμενο, τις απολύσεις δημοσιογράφων και εκδοτών, τις πιέσεις και τον εκφοβισμό μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων που τηρούν επικριτική στάση. Καταδικάζει τις προσπάθειες των τουρκικών αρχών να εκφοβίσουν και να απελάσουν ξένους ανταποκριτές.
7. Καλεί την κυβέρνηση της Τουρκίας να περιορίσει το πεδίο εφαρμογής των έκτακτων μέτρων, ώστε να μην μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται για την περιστολή της ελευθερίας της έκφρασης-Υπογραμμίζει ότι οι έρευνες για εικαζόμενη συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος θα πρέπει να διενεργούνται σύμφωνα με τη δέουσα διαδικασία, κατά τρόπο αμερόληπτο και να βασίζονται σε πειστικά αποδεικτικά στοιχεία και όχι στην ενοχοποίηση λόγω σχέσης, η οποία ενδέχεται να καταλήξει σε συλλογική τιμωρία.
8. Τονίζει ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει μια πραγματική τρομοκρατική απειλή. Επαναλαμβάνει, ωστόσο, ότι η γενικόλογα διατυπωμένη τουρκική αντιτρομοκρατική νομοθεσία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να τιμωρούνται δημοσιογράφοι για την άσκηση του δικαιώματός τους στην ελευθερία της έκφρασης. Ζητεί επειγόντως την εφαρμογή των συστάσεων της Επιτροπής της Βενετίας του Μαρτίου 2016 και τη μεταρρύθμιση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας.
9. Καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τις πρακτικές επιπτώσεις της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και να διασφαλίσουν την παρακολούθηση όλων των δικών δημοσιογράφων.
10. Αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τη ν Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.
Πηγή: Blog:marina anastas.kourbela
