Της Νινέττας Κοντράρου-Ρασσιά
Φαντάζει πρωτοποριακή η ιδέα συγκρότησης ενός σχεδίου διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων, αλλά η αναγκαιότητά του είναι πολύ παλιά. Γιατί δεν είναι δυνατόν να μπαίνει ο επισκέπτης σε έναν αχανή αρχαιολογικό χώρο, φροντισμένο και καθαρό, όπως είναι ο Κεραμεικός, και να μην έχει έναν «οδικό χάρτη» -πλην μιας γενικής κάτοψης, για την επίσκεψή του σε μια σειρά από μνημεία διαφορετικών μάλιστα εποχών.
Στον Κεραμεικό έχουμε, ως γνωστόν, ένα νεκροταφείο με σπουδαία ταφικά μνημεία, τα τείχη της πόλης των Αθηνών, εργαστήρια και ιερά από την αρχαϊκή εποχή μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Αν δεν οργανωθούν συγκεκριμένες διαδρομές στα μνημεία με ένα σκεπτικό, όπως επίσης στάσεις με σύγχρονο οπτικοακουστικό ενημερωτικό υλικό, πώς θα γίνουν κατανοητά όλα αυτά τα γοητευτικά, αλλά εν πολλοίς άγνωστα ερείπια στο ευρύ κοινό;
Σήμερα, ο Κεραμεικός προσφέρεται κυρίως ως περίπατος για τους ρομαντικούς, εξαιτίας της φύσης που περιβάλλει τα μνημεία, του ποταμού Ηριδανού που διασχίζει το χώρο, με πλήθος φυτών στις όχθες του, όπου φωλιάζουν πολλά είδη πουλιών και ερπετών.
Έργα ανάδειξης του χώρου έγιναν το 2004, αλλά για να καταστούν «αναγνώσιμα» τα μνημεία χρειάζονται πολλά περισσότερα. Γι΄ αυτό το υπουργείο Πολιτισμού και το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο (αρμόδιο για τις ανασκαφές του χώρου) υπέβαλαν στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ένα σχέδιο διαχείρισης του Κεραμεικού, που εγκρίθηκε χθες μετά πολλών επαίνων. Το σχέδιο αυτό στοχεύει στην αισθητική και λειτουργική βελτίωση του χώρου, την προστασία και ανάδειξη της πανίδας και της χλωρίδας του.
Σε αυτό το γενικό πλαίσιο εντάσσεται η λήψη μέτρων προστασίας κάποιων μνημείων που παρουσιάζουν προβλήματα, η εκπόνηση μελετών αναστήλωσης, αποκατάστασης και συντήρησής τους, η δημιουργία νέων υποδομών για την εξυπηρέτηση του κοινού, όπως και δικτύων για την ασφάλεια του χώρου. Όλο αυτό το σχέδιο διαχείρισης θα είναι προϊόν διεπιστημονικής δουλειάς και συνεργασίας ανάμεσα σε συναρμόδιους φορείς, όπως εν προκειμένω οι Διευθύνσεις Προϊστορικών-Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και Συντήρησης, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών και το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.
Πρώτο μέλημα ο στρατηγικός σχεδιασμός ο οποίος θα θέσει τις προτεραιότητες, τους στόχους και τα χρονοδιαγράμματα, καλύπτοντας όλες τις πτυχές διαχείρισης (προστασία, συντήρηση, αποκατάσταση, ανάδειξη, βελτίωση λειτουργίας και επικοινωνίας) σύμφωνα με τις σύγχρονες, διεθνείς αντιλήψεις. Γιατί ό,τι έχει γίνει μέχρι σήμερα από διάφορες υπηρεσίες είναι αποσπασματικό και δεν αντιμετωπίζει με ενιαίο τρόπο το χώρο και τα μνημεία, όπως τονίστηκε στο ΚΑΣ. Ανάλογοι σχεδιασμοί θα γίνουν και για τον αρχαιολογικό χώρο της Κορίνθου και της Ελευσίνας.
