ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Από το δραματικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας της Τζέσικα Χάουζνερ στη δοσμένη με μαύρο χιούμορ σάτιρα του Κωνσταντίνου Στραγαλινού
Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
*** ½ Club Zero. Αυστρία/Ηνωμένο Βασίλειο/Γερμανία/Γαλλία/Δανία/Τουρκία/ΗΠΑ/Κατάρ/Βόσνια και Χερσεγκοβίνα, 2023. Σκηνοθεσία: Τζέσικα Χάουζνερ. Σενάριο: Τζέσικα Χάουζνερ, Τζεραλντίν Μπαζάρντ. Ηθοποιοί: Μία Βασικόφσκα, Ξένια Ντέβριντ, Λουκ Μπάρκερ. 110´
Η εξαφάνιση της ανθρωπότητας σ’ ένα πλανήτη που δεν θα μπορεί πλέον να τη θρέψει είναι στο επίκεντρο του δραματικού θρίλερ «Club Zero» της Aυστριακής σκηνοθέτιδας Τζέσικα Χάουζνερ («Προσκύνημα στη Λούρδη», «Τρελή αγάπη», «Το λουλούδι της ευτυχίας»). Η ταινία εκτυλισσεται σ’ ένα ειδικό ελίτ σχολείο, όπου μια νέα δασκάλα, η κυρία Νόβακ (μια πολύ καλή Μία Βασικόφσκα, γνωστή μας από το «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί» του Τζάρμους), αναλαμβάνει μια ομάδα πέντε μαθητών να τους εισάγει σε μια καινούργια, καινοτόμο διατροφή για να μπορέσουν να επιβιώσουν σ’ ένα πλανήτη που μας ταΐζει με ανθυγιεινή mink food και που μας οδηγεί σε εξαφάνιση.
Ήδη από τα πρώτα πλάνα, με τους πέντε μαθητές και μαθήτριες, ντυμένους με τα ειδικά σχολικά τους κίτρινα ρούχα, δημιουργείται η ατμόσφαιρα του αλλόκοτου, που θα επικρατήσει σε όλη την ταινία. Οι μαθητές αρχίζουν μαθαίνουν ένα νέο τρόπο για να τρώνε το φαγητό τους (με αργές κινήσεις και εισπνοές, με λιγότερη ποσότητα φαγητού και, σε μια ομαδική άσκηση, κραυγάζοντας με διάφορους τρόπους, «ούα,, ούα, ούα), πράγμα που αρχίζει να ανησυχεί τους γονείς τους.
Στόχος της κυρίας Νόβακ είναι να βοηθήσει τους μαθητές της να περάσουν τελικά στο Club Zero, όπως το ονομάζει, εκεί που ο άνθρωπος θα έχει ξεπεράσει την πείνα του και δεν θα χρειάζεται πια να τρώει, ιδιαίτερα όταν, με τον υπερπληθυσμό, θα έχουμε εξαφανίσει τα προϊόντα για την αναγκαία διατροφή μας!
Με χιούμορ (που συχνά γίνεται μαύρο), με ένα στιλ που, σε κάποιες σκηνές, μου θύμισε τις ταινίες του Κιούμπρικ αλλά και την ταινία φαντασίας «The Damned» του Τζόζεφ Λόουζι, η Χάουζνερ έφτιαξε μια ταινία τρόμου στην πραγματικότητα, ενός τρόμου ψυχολογικού, που είναι στιγμές που σου παγώνει το αίμα, φέρνοντάς σε, με αργό, μεθοδικό τρόπο, αντιμέτωπο με ένα χωρίς διέξοδο, μαύρο μέλλον.
*** The Big Father
Ελλάδα, 2023. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κωνσταντίνος Στραγαλινός. Φωτογραφία: Παύλος Μαυρικίδης. Μοντάζ: Δημήτρης Καδής. Μουσική: Γιάννης Καραλιάς. Ηθοποιοί: Νίκος Παντελίδης, Έλενα Τυρέα, Νοεμή Βασιλειάδου, Χριστίνα Μπρέκου, Χρήστος Ζαχάρωφ, Δημήτρης Ραφτόπουλος, Κωστής Σαββιδάκης, Γιώργος Γιαννόπουλος, Πάνος Κρανιδιώτης, Κώστας Κονταράτος, Βασιλική Ρούσσου, Βαγγέλης Δουκουτσέλης. 112´
Ένας σκηνοθέτης με μια πρωτότυπη ιδέα πέφτει στην παγίδα ενός διεφθαρμένου παραγωγού, στη δοσμένη με μαύρο χιούμορ, κοινωνική σάτιρα, «The Big Father» (λογοπαίγνιο με το οργουελικό Big Brother is watching you), που ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Τραγαλινός χρησιμοποιεί για να επιτεθεί στο σύστημα αλλά και να δείξει τις διάφορες παραλλαγές της χρήσης, μαζί και της χειραγώγησης, του κινηματογράφου.
Σκηνοθέτης είναι ο Άγγελος, που, εμπνευσμένος από τις τηλεοπτικές εικόνες νεκρών και πληρωμένων ελαφιών, αποφασίζει να πραγματοποιήσει το όραμά του για τη δημιουργία της νέας του ταινίας: να γυρίσει την ταινία του στο ίδιο του το σπίτι, τοποθετώντας τον εαυτό του, την γυναίκα του και τα παιδιά του στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Με ένα διεφθαρμένο, Ελληνοαυστραλό παραγωγό και σε συνεργασία με έναν ανερχόμενο όμιλο επιχειρήσεων, να εκμεταλλεύονται την οικονομική δυσχέρεια του Άγγελου (να ξοφλήσει τις δόσεις του σπιτιού που κινδυνεύει να τους το αρπάξει η τράπεζα), για να προωθήσουν τα εταιρικά προϊόντα τους τοποθετώντας τα μέσα στο έργο. Τα παιδιά του θα μετατραπούν σε πειραματόζωα που συνεχώς δοκιμάζουν νέα προϊόντα, υποτίθεται για τις ανάγκες της μυθοπλασίας.
Από κάποια στιγμή όμως, ο Άγγελος αρχίζει να χρησιμοποιεί τις σκηνές για να υπονομεύσει τα προϊόντα της εταιρίας για να εκμεταλλευτεί και να σαμποτάρει το σύστημα (όπως του προτείνει ο λαϊκός φιλόσοφος άστεγος που συναντά στις βραδινές αλκοολικές εξόδους του). Ταυτόχρονα, ως πατέρας αφέντης (σε αντίθεση με το «Patriarchy Is Dead», τίτλο που αρχικά έδινε στο σενάριό του) φτάνει στο σημείο να φυλακίσει την οικογένεια του για να την εκμεταλλευτεί κινηματογραφικά και να ξοφλήσει τις δόσεις του σπιτιού τους
Πολλά είναι τα θέματα της ταινίας, από τη διαφθορά και το παιχνίδι της εξουσίας και του ελέγχου, τη σύγκρουση των δύο φίλων, το ρόλο και τη χειραγώγηση των επιχειρήσεων και γενικότερα τη λειτουργία ενός καταπιεστικού, παραδομένο στην ελεύθερη αγορά, συστήματος, μέχρι το ρόλο και της χειραγώγησης του κινηματογράφου, που ο Στραγαλινός εκμεταλλεύεται, με ειρωνεία και μαύρο συχνά χιούμορ, άλλοτε με μια σουρεαλιστική, μπουνιουελική διάθεση (όπως στις σκηνές της φυλάκισης της οικογένειας στο υπόγειο καθώς και στο ξαφνικό, ανατρεπτικό φινάλε) και άλλοτε με κασσαβετική ματιά (ο τρόπος που φτιάχνει το σενάριο χρησιμοποιώντας λόγια και καθημερινές εκφράσεις των παιδιών και της γυναίκα του, οι συνεδριάσεις με τον Ελληνοαυστραλό και με τους εκπροσώπους της επιχείρησης που αποφασίζει να χρηματοδοτήσει την ταινία). Υπάρχουν σίγουρα σκηνές στις οποίες χρειαζόταν μεγαλύτερος έλεγχος και κάποιες ερμηνείες άνισες, η ταινία όμως περιέχει αρκετές ευρηματικές και απολαυστικές σκηνές και έχει την ειλικρίνεια, την αμεσότητα, την ευρηματικότητα, την ορμή και το πάθος ενός σκηνοθέτη που σίγουρα έχει πολλά ακόμη να μας πει.
