Κείμενο-φωτ.: Κώστας Κουφογιώργος
Με την ευκαιρία της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, θυμόμαστε δύο ιστορικά οχήματα από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που έπαιξαν το δικό τους ρόλο στα πεδία των μαχών και υπηρέτησαν σε πολλούς στρατούς για πολλές δεκαετίες μετά. Willys υπηρετούσαν στο Πολεμικό Ναυτικό μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του ΄80, ενώ ο απόγονος του VW, το Typ 181, υπήρχε στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μέχρι τις αρχές το 2000, με το παρατσούκλι «Ρόμελ».
Και τα δύο ήταν δημιουργήματα ενός νέου είδους πολέμου που στηριζόταν στην ταχύτητα, άρα και στα μηχανοκίνητα μέσα.
Το πετυχημένο Jeep
Άγνωστο από πού προέρχεται η ονομασία Jeep. Κάποιοι λένε ότι προέρχεται από τα αρχικά General Purpose, που σημαίνει «Γενικών Καθηκόντων» και προφέρεται «Τζι Πι», που στη συνέχεια έγινε Τζιπ (Jeep) και άλλοι από τον Eugene the Jeep, έναν ήρωα της σειράς κόμικς Popeye.
Ένα Volkswagen Typ 82 Κraftfahrzeug (Kfz) 1 από το Deutsches Panzermuseum Munster.
Προσέξτε την πινακίδα WH που σήμαινε Wehrmacht. O συγκεκριμένος αριθμός γραμμάτων δεν επιτρέπεται σε σημερινούς αριθμούς κυκλοφορίας στη Γερμανία για ευνόητους λόγους
Mετά την εμπλοκή των ΗΠΑ στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αμερικανικός Στρατός προκήρυξε έναν επείγοντα διαγωνισμό για το νέο τετρακίνητο ελαφρύ όχημα μεταφορών. Το στενό χρονικό όριο των 40 ημερών είχε αποτέλεσμα κανένας υποψήφιος να μην καλύπτει ακριβώς τις προδιαγραφές. Έτσι τελικά το Jeep προέκυψε από μία διασταύρωση των προτάσεων των Ford, Bantam και Willys. Επρόκειτο για ένα μικρό 4×4 όχημα με μεγάλο ύψος (για να ξεπερνά μικρά υδάτινα κωλύματα μεταξύ άλλων) αλλά μικρό μεταξόνιο, που κινούσε ένας τετρακύλινδρος κινητήρας της Ford 2.200 κ.εκ., απόδοσης 60 ίππων, και κιβώτιο τριών σχέσεων.
Άλλη οπτική γωνία του Willys
Η απλή κατασκευή του, οι πολλές δυνατότητες διαρρύθμισης, αλλά και η ικανότητα μετακίνησης σε οποιοδήποτε έδαφος το έκανε άμεσα πολύ αγαπητό στους Συμμάχους. Από τα πρώτα σώματα των αγγλικών SAS μέχρι τον Κόκκινο Στρατό το Jeep ήταν περιζήτητο. Άλλωστε ο στρατηγός Eisenhauer είχε πει ότι δύο από τους κύριους λόγους που κερδήθηκε ο πόλεμος ήταν το αεροσκάφος Dakota και το Jeep. Απλό, με πολύ καλές αναρτήσεις για το είδος του οχήματος, ισχυρό κινητήρα, αλλά και πολύ καλό σύστημα τετρακίνησης, το Jeep δεν σταματούσε πουθενά. Το αμάξωμα ήταν ανθεκτικό, αλλά ελαφρύ, περίπου 1.100 κιλά ήταν το συνολικό βάρος, για να είναι εύκολη η μεταφορά του.
Το αμφίβιο Schwimmwagen
Όμως το Jeep είχε και αυτό τα μειονεκτήματά του. Ο κινητήρας είχε μεγάλη κατανάλωση (είχε αυτονομία περίπου 500 χιλιομέτρων), η θέση οδήγησης δεν μπορούσε να ρυθμιστεί, ενώ η κολόνα του τιμονιού ήταν μονοκόμματη, με αποτέλεσμα πολλοί οδηγοί να σκοτωθούν από αυτή ακόμα και σε συγκρούσεις με μικρές ταχύτητες. Η έλλειψη μεταλλικής πόρτας άφηνε τους επιβάτες εκτεθειμένους στο κρύο, ενώ υπήρχε και ο κίνδυνος να πεταχτούν έξω από το όχημα κατά τη διάρκεια απότομων ελιγμών. Κατά τη διάρκεια του πολέμου κατασκευάστηκαν περισσότερα από 500.000 Jeep MB, όπως λεγόταν η πρώτη γενιά. Αντικαταστάθηκε από το Μ38 της Willys, ενώ η Ford δεν συνέχισε την παραγωγή του.
Λεπτομέρειες του θρυλικού Jeep
Μεταπολεμικά και υπό την ιδιοκτησία της Chrysler, τα Jeep συνέχισαν την επιτυχημένη πορεία τους μέχρι σήμερα, δίνοντας το όνομά τους σε μια ολόκληρη κατηγορία αυτοκινήτων. Στην Ελλάδα τα Willys είχαν και μια άλλη χρήση, αφού πολλοί κατασκευαστές αμαξωμάτων μετέτρεψαν τα στρατιωτικά οχήματα σε πολιτικά προσθέτοντας πόρτες και οροφή, τα οποία εμφανίζονται και σε ταινίες της εποχής, όπως οι «Τζιπ, Περίπτερο και Αγάπη» και «Ο Θησαυρός του Μακαρίτη». Στη φτωχή Ελλάδα εκείνης της εποχής ήταν άλλωστε συνηθισμένη τακτική η μετατροπή παλιών στρατιωτικών οχημάτων σε πολιτικά, όπως τα «Χασανιώτικα» λεωφορεία που στηρίζονταν σε παλιά καμιόνια της Dodge και της Bedford.
Ο «Ρόμελ»
Kuebelwagen σημαίνει στα γερμανικά «Αυτοκίνητο-λεκάνη», κάτι που δεν θυμίζει στρατιωτικό όχημα. Όμως το VW Typ 82 Kfz 1 ήταν ένα ικανότατο ελαφρύ όχημα. Εμφανίστηκε το 1939 και μπήκε σε υπηρεσία το 1940. Στηριζόταν στον Σκαραβαίο, είχε εναν επίπεδο, τετρακύλινδρο, αερόψυκτο κινητήρα 1.100 κ.εκ. απόδοσης 25 ίππων και κιβώτιο 4 σχέσεων. Το βάρος του οχήματος ήταν κάτω από έναν τόνο και σε αντίθεση με το Jeep είχε 4 μεταλλικές πόρτες και τέσσερις θέσεις. Η οροφή ήταν συνήθως υφασμάτινη και, όπως και στο Jeep, ο μπροστινός ανεμοθώρακας ήταν μετακινούμενος. Φυσικά πίσω από τη σχεδίασή του βρισκόταν ο Ferdinard Porsche.
H εξάτμιση ήταν για ευνόητους λόγους τοποθετημένη ψηλά
Το VW, αν και δεν ήταν τετρακίνητο, είχε ιδιαίτερη ικανότητα μετακίνησης εκτός δρόμου, αφού ήταν εξοπλισμένο με μπλοκέ διαφορικό που του επέτρεπε να σκαρφαλώνει σε ανηφόρες με κλίση 30 μοιρών και διαφορά ύψους σχεδόν ενός μέτρου. Το κιβώτιο ήταν 4 σχέσεων συν όπισθεν. Ήταν απλό, αν και όχι ιδιαίτερα οικονομικό, ανέπτυσσε όπως και το Jeep 80 χλμ./ω. και είχε και αμφίβια έκδοση γνωστή ως Schwimmwagen. Αν και κατασκευάστηκαν διάφορα οχήματα αυτού του τύπου και από άλλες εταιρείες όπως η Mercedes, η Tempo και η Hanomag, το VW με 50.000 μονάδες ήταν το πιο πετυχημένο. Υπήρξε και έκδοση ερήμου με παχιά ελαστικά. Κύριο πλεονέκτημά του ο αερόψυκτος κινητήρας, που του επέτρεπε να λειτουργεί ακόμα και στο κρύο του ρωσικού χειμώνα.
Ένα μετασκευασμένο στην Ελλάδα Willys
Μεταπολεμικά -και όταν επιτράπηκε στη Δυτική Γερμανία να αναπτύξει ένοπλες δυνάμεις- το Typ 82 συνέχισε τη θητεία του, ενώ αντικαταστάθηκε από το VW Typ 181, το δίχρονο, τετρακίνητο DKW Munga, τα οποία αντικατέστησαν αργότερα τα Mercedes G και Volkswagen Iltis, στο οποίο στηρίχτηκε το Audi Quattro.
