Της Μαρίνας Κουρμπέλα (marinakourbela@gmail.com)
Οι χθεσινές ρυθμίσεις των αποφάσεων των Ευρωπαίων ηγετών, σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, παρά την επιβεβαίωσή τους πως, γενικά, είναι πλήρως συμβατές με τις Συνθήκες, ενέχουν τον κίνδυνο να δρομολογήσουν τάσεις,ήη δράσεις αποδόμησης όσων με πολύ κόπο πέτυχαν Ευρωπαίοι ηγέτες περασμένων χρόνων.
Στην προσπάθεια ικανοποιητικής απάντησης στα αιτήματα των Βρετανών, ώστε το δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί να λέει «ναι» στην παραμονή της χώρας στην ΕΕ, κάτι που όλα τα κράτη μέλη επιθυμούν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ελαβαν αποφάσεις που δρομολογούν σοβαρές αλλαγές στην ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων. Ομως οι αλλαγές αυτές αποθαρρύνουν πολίτες από ένα κράτος μέλος να αναζητήσουν εργασία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, αφού για διάστημα 7 χρόνων θα στερούνται, αρχικά, πλήρως , και στη συνέχεια με περιορισμούς, των κοινωνικών παροχών, που δικαιούνται οι πολίτες της χώρας αυτής.
Είναι άξιο προσοχής, ωστόσο, το γεγονός, πως οι ρυθμίσεις για το Ηνωμένο Βασίλειο γενικεύονται, και ισχύουν για κάθε κράτος μέλος που θα το ζητήσει, αφού προηγηθεί σχετική διαδικασία έγκρισης.
Έτσι, οι νεοεισερχόμενοι Έλληνες πολίτες, η πολίτες άλλων κρατών μελών στην αγορά εργασία του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και όποιου άλλου κράτους μέλους, αργότερα το ζητήσει, θα πρέπει να γνωρίζουν, πως δε θα έχουν πρόσβαση στις κοινωνικές παροχές. Θα ισχύει περιορισμός, ο οποίος, θα πρέπει να είναι κλιμακωτός, ξεκινώντας από τον πλήρη αποκλεισμό και αυξάνοντας σταδιακά την πρόσβαση στις παροχές αυτές ώστε να λαμβάνεται υπόψη η αυξανόμενη σύνδεση του εργαζομένου με την αγορά εργασίας του κράτους μέλους υποδοχής. Η άδεια στο Ηνωμένο Βασίλειο για σχετικές ρυθμίσεις, και η οποία,μετά από σχετική διαδικασία μπορεί να δοθεί σε άλλα κράτη μέλη,που θα το ζητήσουν, θα έχει περιορισμένη διάρκεια και θα εφαρμόζεται σε νεοαφιχθέντες εργαζομένους για διάστημα 7 ετών.
Σύμφωνα με τα Συμπεράσματα του Ευρωπαικού Συμβουλίου, το δικαίωμα της ελεύθερη κυκλοφορίας των εργαζομένων κατά το άρθρο 45 ΣΛΕΕ, το οποίο συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διάκρισης λόγω ιθαγένειας όσον αφορά την απασχόληση, την αμοιβή και τους άλλους όρους εργασίας και απασχόλησης, το δικαίωμα αυτό, μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας. Επιπλέον, αν υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων μπορεί να περιοριστεί με μέτρα ανάλογα προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό.
Τα κράτη μέλη, επισημαίνεται στα Συμπεράσματα, έχουν το δικαίωμα να ορίζουν τις θεμελιώδεις αρχές των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισής τους και διαθέτουν ευρύ περιθώριο διακριτικής ευχέρειας όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή της κοινωνικής τους πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης, καθώς και για τον καθορισμό των προϋποθέσεων για την πρόσβαση στις παροχές κοινωνικής πρόνοιας.
Μηχανισμός συναγερμού και διασφάλισης
Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης των κρατών μελών, τα οποία το δίκαιο της Ένωσης συντονίζει αλλά δεν εναρμονίζει, είναι δομημένα με διαφορετικούς τρόπους και αυτό μπορεί αφ’ εαυτού να προσελκύει εργαζομένους σε συγκεκριμένο κράτος μέλος, αναφέρουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις, προκειμένου να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας έλξης που απορρέει από το καθεστώς των παροχών προς εργαζομένους που ισχύει σε ένα κράτος μέλος, πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 3 που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης, ώστε να προβλεφθεί μηχανισμός συναγερμού και διασφάλισης για τις περιπτώσεις εισροής εργαζομένων από άλλα κράτη μέλη, μεγάλης κλίμακας και επί μεγάλο χρονικό διάστημα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεις εισροής ως αποτελέσματος πολιτικών του παρελθόντος κατόπιν προηγούμενων διευρύνσεων της ΕΕ.
Το κράτος μέλος που επιθυμεί να κάνει χρήση του μηχανισμού αυτού θα γνωστοποιεί στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο ότι υφίσταται μια τέτοια εξαιρετική κατάσταση σε κλίμακα που επηρεάζει ουσιώδεις πτυχές του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένου του πρωταρχικού σκοπού του καθεστώτος κοινωνικών παροχών προς εργαζομένους, ή η οποία οδηγεί σε προβλήματα τα οποία είναι σοβαρά και αναμένεται να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα στην αγορά εργασίας ή τα οποία ασκούν υπερβολικές πιέσεις στην εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών του κράτους μέλους.
Μετά από σχετική εισήγηση της Επιτροπής, κατόπιν εξέτασης της γνωστοποίησης και της αιτιολόγησης που περιέχει, το Συμβούλιο μπορεί να επιτρέψει στο οικείο κράτος μέλος να περιορίσει την πρόσβαση στις παροχές κοινωνικής πρόνοιας χωρίς εισφορές στον βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο.
Στο κείμενο που ακολουθεί, αναφέρονται,μόνο, σημεία των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που αφορούν στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων. Αυτά ενδιαφέρουν άμεσα τους Έλληνες νεοεισερχόμενους στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου
Συμπεράσματα – 18 και 19 Φεβρουαρίου 2016
ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συμφώνησαν να συνεργασθούν στενά για την εξεύρεση αμοιβαία ικανοποιητικών λύσεων και στους τέσσερις τομείς που αναφέρονται στην επιστολή του Πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου με ημερομηνία 10 Νοεμβρίου 2015.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε σήμερα ότι οι ακόλουθες ρυθμίσεις, οι οποίες είναι πλήρως συμβατές με τις Συνθήκες και θα αρχίσουν να παράγουν αποτελέσματα από την ημερομηνία κατά την οποία η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα ενημερώσει τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποφασίσει να παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν κατάλληλη απάντηση στα ζητήματα που απασχολούν το Ηνωμένο Βασίλειο:
Απόφαση των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, συνελθόντων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με νέα διευθέτηση για το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΜΕΡΟΣ Δ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ
Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εσωτερικής αγοράς, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα των εργαζομένων των κρατών μελών να αποδέχονται προσφορές εργασίας οπουδήποτε εντός της Ένωσης. Τα διαφορετικά ύψη αμοιβών από το ένα κράτος μέλος στο άλλο καθιστούν ορισμένες προσφορές εργασίας περισσότερο ελκυστικές από άλλες, με συνακόλουθες μετακινήσεις εργαζομένων ως άμεσο αποτέλεσμα της ελευθερίας της αγοράς. Ωστόσο, τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης των κρατών μελών, τα οποία το δίκαιο της Ένωσης συντονίζει αλλά δεν εναρμονίζει, είναι δομημένα με διαφορετικούς τρόπους και αυτό μπορεί αφ’ εαυτού να προσελκύει εργαζομένους σε συγκεκριμένο κράτος μέλος. Είναι θεμιτό να λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση αυτή και να προβλέπεται, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε εθνικό επίπεδο και χωρίς τη δημιουργία αδικαιολόγητων άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων, η λήψη μέτρων για τον περιορισμό των ροών εργαζομένων όταν λαμβάνουν διαστάσεις τέτοιες που να έχουν αρνητικές συνέπειες τόσο για τα κράτη μέλη καταγωγής όσο και για τα κράτη μέλη προορισμού.
Οι ανησυχίες που εξέφρασε το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με το θέμα αυτό έχουν ληφθεί υπόψη, ενόψει περαιτέρω εξελίξεων της ενωσιακής νομοθεσίας και του σχετικού εθνικού δικαίου.
Ερμηνεία των ισχυόντων κανόνων της ΕΕ
1. Τα μέτρα που αναφέρονται στο εισαγωγικό εδάφιο θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να ορίζουν τις θεμελιώδεις αρχές των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισής τους και διαθέτουν ευρύ περιθώριο διακριτικής ευχέρειας όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή της κοινωνικής τους πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης, καθώς και για τον καθορισμό των προϋποθέσεων για την πρόσβαση στις παροχές κοινωνικής πρόνοιας.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
α) Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων κατά το άρθρο 45 ΣΛΕΕ συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διάκρισης λόγω ιθαγένειας όσον αφορά την απασχόληση, την αμοιβή και τους άλλους όρους εργασίας και απασχόλησης, το δικαίωμα αυτό μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας. Επιπλέον, αν υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων μπορεί να περιοριστεί με μέτρα ανάλογα προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό. Η ενθάρρυνση των προσλήψεων, η μείωση της ανεργίας, η προστασία των ευάλωτων εργαζομένων και η αποτροπή του κινδύνου σοβαρής υπονόμευσης της βιωσιμότητας των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν λόγους γενικού συμφέροντος που αναγνωρίζονται στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον σκοπό αυτό, η οποία στηρίζεται σε ανάλυση ανά υπόθεση.
Με βάση αντικειμενικές εκτιμήσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη την ιθαγένεια των ενδιαφερομένων και κατ’ αναλογία προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό, μπορούν να επιβληθούν όροι σε σχέση με ορισμένες παροχές προκειμένου να διασφαλιστεί η ύπαρξη πραγματικού και ουσιαστικού βαθμού σύνδεσης μεταξύ του ενδιαφερομένου και της αγοράς εργασίας του κράτους μέλους υποδοχής.
β) Η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης κατά το άρθρο 21 ΣΛΕΕ πρέπει να ασκείται υπό την επιφύλαξη των περιορισμών και των προϋποθέσεων που προβλέπονται στις Συνθήκες και των μέτρων που θεσπίζονται για την εφαρμογή τους.
Το δικαίωμα οικονομικά μη ενεργών ατόμων να διαμένουν στο κράτος μέλος υποδοχής εξαρτάται, βάσει του δικαίου της ΕΕ, από το κατά πόσον τα άτομα αυτά διαθέτουν επαρκείς πόρους για τον εαυτό τους και τα μέλη της οικογένειάς τους, ώστε να μην επιβαρύνουν το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του κράτους μέλους υποδοχής και να διαθέτουν τα πρόσωπα αυτά πλήρη ασφαλιστική κάλυψη ασθενείας.
Τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να αρνούνται κοινωνικές παροχές σε άτομα που ασκούν το δικαίωμά τους στην ελεύθερη κυκλοφορία με αποκλειστικό σκοπό την απόκτηση των κοινωνικών παροχών των κρατών μελών χωρίς να διαθέτουν επαρκείς πόρους για να τους αναγνωριστεί το δικαίωμα διαμονής.
Τα κράτη μέλη μπορούν να απορρίπτουν αιτήσεις υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας από πολίτες της ΕΕ από άλλα κράτη μέλη οι οποίοι δεν έχουν δικαίωμα διαμονής ή έχουν το δικαίωμα να διαμείνουν στην επικράτειά τους αποκλειστικά και μόνο για αναζήτηση εργασίας. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται αιτήσεις από πολίτες της ΕΕ από άλλα κράτη μέλη για την λήψη κοινωνικών παροχών οι οποίες προορίζονται κυρίως για την κάλυψη των ελάχιστων εξόδων διαβίωσης, ακόμη και αν οι παροχές αυτές έχουν επίσης ως στόχο να διευκολύνουν την πρόσβαση στην αγορά εργασίας στα κράτη μέλη υποδοχής.
γ) Τα πρόσωπα που απολαύουν του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας οφείλουν να σέβονται τη νομοθεσία του κράτους μέλους υποδοχής.
Σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν μέτρα ώστε να προλαμβάνουν την καταχρηστική άσκηση δικαιωμάτων ή την απάτη όπως, για παράδειγμα, την υποβολή πλαστών εγγράφων και να αντιμετωπίζουν περιπτώσεις σύναψης ή διατήρησης εικονικών γάμων με υπηκόους τρίτων χωρών που αποσκοπούν στη χρήση της ελεύθερης κυκλοφορίας ως μέσου για την νομιμοποίηση της διαμονής σε κράτος μέλος ή για να αντιμετωπίζουν περιπτώσεις χρήσης της ελεύθερης κυκλοφορίας ως διόδου για την παράκαμψη των εθνικών κανόνων περί μετανάστευσης που ισχύουν για υπηκόους τρίτων χωρών.
Τα κράτη μέλη υποδοχής μπορούν επίσης να λαμβάνουν τα απαραίτητα περιοριστικά μέτρα για την προστασία τους από άτομα των οποίων η προσωπική συμπεριφορά ενδέχεται να συνιστά πραγματική και σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια. Κατά τον προσδιορισμό του κατά πόσον η συμπεριφορά ενός ατόμου συνιστά πραγματική απειλή για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν υπόψη τη συμπεριφορά του εν λόγω ατόμου κατά το παρελθόν· η δε απειλή δεν είναι απαραίτητο να είναι άμεση. Ακόμη και αν δεν υπάρχει προηγούμενη ποινική καταδικαστική απόφαση, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν μέτρα για προληπτικούς λόγους, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά αφορούν μόνο το συγκεκριμένο άτομο.
Θα αναπτυχθεί από κοινού με την Επιτροπή περαιτέρω ανταλλαγή πληροφοριών και διοικητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών με σκοπό την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση τέτοιων περιπτώσεων καταχρηστικής άσκησης δικαιωμάτων και απάτης.
2. Σημειώνεται ότι, αφού αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η παρούσα απόφαση, η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για την τροποποίηση του υφιστάμενου παράγωγου δικαίου της ΕΕ ως εξής:
α) πρόταση τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου2 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν, στις περιπτώσεις εξαγωγής του επιδόματος τέκνων σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο κατοικεί ο εργαζόμενος, να τιμαριθμοποιούν αυτές τις παροχές με βάση τις συνθήκες στο κράτος μέλος στο οποίο διαμένει το τέκνο. Αυτό θα πρέπει να ισχύει μόνο για τις νέες αιτήσεις που υποβάλλουν εργαζόμενοι της ΕΕ στο κράτος υποδοχής. Ωστόσο, από 1ης Ιανουαρίου 2020, όλα τα κράτη μέλη μπορούν να επεκτείνουν την τιμαριθμοποίηση και στις υπάρχουσες αιτήσεις για επιδόματα τέκνου που έχουν ήδη εξαχθεί από τους εργαζομένους της ΕΕ. Η Επιτροπή δεν διατίθεται να προτείνει την επέκταση του μελλοντικού συστήματος προαιρετικής τιμαριθμοποίησης των επιδομάτων τέκνων σε άλλες κατηγορίες εξαγώγιμων επιδομάτων, όπως οι συντάξεις γήρατος,
2 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (ΕΕ L 166 της 30.4.2004, σ. 1).
β) προκειμένου να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας έλξης που απορρέει από το καθεστώς των παροχών προς εργαζομένους που ισχύει σε ένα κράτος μέλος, πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 3 που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης, ώστε να προβλεφθεί μηχανισμός συναγερμού και διασφάλισης για τις περιπτώσεις εισροής εργαζομένων από άλλα κράτη μέλη, μεγάλης κλίμακας και επί μεγάλο χρονικό διάστημα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεις εισροής ως αποτελέσματος πολιτικών του παρελθόντος κατόπιν προηγούμενων διευρύνσεων της ΕΕ.
Το κράτος μέλος που επιθυμεί να κάνει χρήση του μηχανισμού αυτού θα γνωστοποιεί στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο ότι υφίσταται μια τέτοια εξαιρετική κατάσταση σε κλίμακα που επηρεάζει ουσιώδεις πτυχές του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένου του πρωταρχικού σκοπού του καθεστώτος κοινωνικών παροχών προς εργαζομένους, ή η οποία οδηγεί σε προβλήματα τα οποία είναι σοβαρά και αναμένεται να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα στην αγορά εργασίας ή τα οποία ασκούν υπερβολικές πιέσεις στην εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών του κράτους μέλους.
Μετά από σχετική εισήγηση της Επιτροπής, κατόπιν εξέτασης της γνωστοποίησης και της αιτιολόγησης που περιέχει, το Συμβούλιο μπορεί να επιτρέψει στο οικείο κράτος μέλος να περιορίσει την πρόσβαση στις παροχές κοινωνικής πρόνοιας χωρίς εισφορές στον βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο. Το Συμβούλιο θα επιτρέπει στο εν λόγω κράτος μέλος να περιορίζει την πρόσβαση των νεοαφιχθέντων εργαζομένων της Ένωσης που στις παροχές χωρίς εισφορές για εργαζομένους για συνολική περίοδο μέχρι τέσσερα έτη από την έναρξη της απασχόλησης.
Ο περιορισμός αυτός θα πρέπει να είναι κλιμακωτός, ξεκινώντας από τον πλήρη αποκλεισμό και αυξάνοντας σταδιακά την πρόσβαση στις παροχές αυτές ώστε να λαμβάνεται υπόψη η αυξανόμενη σύνδεση του εργαζομένου με την αγορά εργασίας του κράτους μέλους υποδοχής. Η άδεια θα έχει περιορισμένη διάρκεια και θα εφαρμόζεται σε νεοαφιχθέντες εργαζομένους για διάστημα 7 ετών.
3 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης (ΕΕ L 141, 27.5.2011, σ. 1).
Οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών υπό την ιδιότητά τους ως μελών του Συμβουλίου θα ασχοληθούν κατά προτεραιότητα με τις εν λόγω νομοθετικές προτάσεις και θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουν την ταχεία έγκρισή τους.
Τα μελλοντικά μέτρα που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο δεν θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι της ΕΕ να έχουν δυσμενέστερη μεταχείριση από τους υπηκόους τρίτων χωρών σε παρόμοιες καταστάσεις.
Αλλαγές στο πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ
3. Όσον αφορά τις μελλοντικές διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σημειώνεται ότι στις σχετικές πράξεις προσχώρησης θα προβλέπονται κατάλληλα μεταβατικά μέτρα σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων τα οποία θα συμφωνηθούν από όλα τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις Συνθήκες. Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται η θέση που διατύπωσε το Ηνωμένο Βασίλειο υπέρ αυτών των μεταβατικών μέτρων.
ΜΕΡΟΣ Ε ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
1. Κάθε κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οποιοδήποτε θέμα σχετικό με την εφαρμογή της παρούσας απόφασης.
2. Η παρούσα απόφαση παράγει αποτελέσματα από την ημερομηνία κατά την οποία η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ενημερώνει τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να παραμείνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• τα κράτη μέλη μπορούν λαμβάνουν μέτρα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κατάχρησης των δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας εκ μέρους πολιτών της Ένωσης, οι οποίοι επιστρέφουν στο κράτος μέλος της ιθαγένειάς τους με ένα μέλος της οικογένειάς τους το οποίο δεν έχει την ιθαγένεια της ΕΕ και του οποίου η διαμονή στο κράτος μέλος υποδοχής δεν αποδείχθηκε αρκούντως ουσιαστική, προκειμένου να δημιουργηθούν ή να ενισχυθούν οι οικογενειακοί δεσμοί, παρά είχε σκοπό να παρακαμφθεί η εφαρμογή των εθνικών κανόνων περί μετανάστευσης.
• Η έννοια του εικονικού γάμου – που δεν προστατεύεται από τη νομοθεσία της Ένωσης – καλύπτει και τον γάμο που διατηρείται προκειμένου ένα μέλος της οικογένειας, το οποίο δεν έχει ιθαγένεια κράτους μέλους, να απολαύει του δικαιώματος διαμονής.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
σχετικά με την τιμαριθμοποίηση του επιδόματος τέκνων που εξάγεται σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο κατοικεί ο εργαζόμενος
Η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου9 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν, στις περιπτώσεις εξαγωγής του επιδόματος τέκνων σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο κατοικεί ο εργαζόμενος, να τιμαριθμοποιούν αυτές τις παροχές με βάση τις συνθήκες στο κράτος μέλος στο οποίο διαμένει το τέκνο.
9 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (ΕΕ L 166 της 30.4.2004, σ. 1).
Η Επιτροπή φρονεί ότι στις εν λόγω συνθήκες περιλαμβάνεται το βιοτικό επίπεδο και το ύψος του επιδόματος τέκνων που ισχύει σε αυτό το κράτος μέλος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI
ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
για τον μηχανισμό διασφάλισης που αναφέρεται στην παράγραφο 2(β) του μέρους Δ της απόφασης των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, συνελθόντων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με τη νέα διευθέτηση για το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Παραπέμποντας στην παράγραφο 2(β) του μέρους Δ της απόφασης των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, συνελθόντων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με τη νέα διευθέτηση για το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση τροποποίησης του κανονισμού 492/2011 που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης ώστε να προβλέπεται μηχανισμός διασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και θα χρησιμοποιηθεί και ότι, ως εκ τούτου, θα αποτελέσει λύση στις ανησυχίες του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με την πρωτοφανή εισροή εργαζομένων από άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τα τελευταία έτη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι πληροφορίες που της παρέσχε το Ηνωμένο Βασίλειο, ιδίως επειδή δεν έχει χρησιμοποιήσει πλήρως τις μεταβατικές περιόδους για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων που προβλέπονταν σε πρόσφατες πράξεις προσχώρησης, καταδεικνύουν πως η εξαιρετική κατάσταση που προορίζεται να καλύψει ο προτεινόμενος μηχανισμός διασφάλισης πράγματι υφίσταται στο Ηνωμένο Βασίλειο σήμερα. Ως εκ τούτου, δικαιολογείται η θέση σε εφαρμογή του μηχανισμού από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μπορεί να αναμένει τη σχετική έγκριση.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII
ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
για θέματα σχετικά με την κατάχρηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων
Η Επιτροπή σημειώνει την απόφαση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, συνελθόντων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με μία νέα διευθέτηση για το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα το μέρος Δ της απόφασης.
Η Επιτροπή προτίθεται να εγκρίνει πρόταση για τη συμπλήρωση της οδηγίας 2004/38 σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης, με σκοπό να εξαιρεθούν, από το πεδίο εφαρμογής των δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας, οι υπήκοοι τρίτων χωρών που δεν είχαν προηγούμενη νόμιμη διαμονή σε κράτος μέλος πριν από τον γάμο τους με πολίτη της Ένωσης ή που συνάπτουν γάμο με πολίτη της Ένωσης μόνον αφού ο εν λόγω πολίτης της Ένωσης εγκατασταθεί νόμιμα στο κράτος μέλος υποδοχής. Επομένως, στις περιπτώσεις αυτές, η νομοθεσία περί μετανάστευσης του κράτους μέλος υποδοχής θα εφαρμόζεται στον υπήκοο της τρίτης χώρας. Αυτή η πρόταση θα υποβληθεί αφού αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η ανωτέρω απόφαση.
Όσον αφορά καταστάσεις κατάχρησης στο πλαίσιο της εισόδου και διαμονής μελών της οικογένειας ενός μετακινούμενου πολίτη της Ένωσης τα οποία δεν έχουν ιθαγένεια της ΕΕ, η Επιτροπή θα διευκρινίσει ότι:
• τα κράτη μέλη μπορούν λαμβάνουν μέτρα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κατάχρησης των δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας εκ μέρους πολιτών της Ένωσης, οι οποίοι επιστρέφουν στο κράτος μέλος της ιθαγένειάς τους με ένα μέλος της οικογένειάς τους το οποίο δεν έχει την ιθαγένεια της ΕΕ και του οποίου η διαμονή στο κράτος μέλος υποδοχής δεν αποδείχθηκε αρκούντως ουσιαστική, προκειμένου να δημιουργηθούν ή να ενισχυθούν οι οικογενειακοί δεσμοί, παρά είχε σκοπό να παρακαμφθεί η εφαρμογή των εθνικών κανόνων περί μετανάστευσης.
• Η έννοια του εικονικού γάμου – που δεν προστατεύεται από τη νομοθεσία της Ένωσης – καλύπτει και τον γάμο που διατηρείται προκειμένου ένα μέλος της οικογένειας, το οποίο δεν έχει ιθαγένεια κράτους μέλους, να απολαύει του δικαιώματος διαμονής.
Η Επιτροπή θα διευκρινίσει επίσης ότι τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν υπ’ όψιν τον πρότερο βίο ενός προσώπου για να προσδιοριστεί κατά πόσον η συμπεριφορά ενός πολίτη της Ένωσης συνιστά «ενεστώσα» απειλή για τη δημόσια τάξη και τη δημόσια ασφάλεια.
Τα κράτη μέλη μπορούν να ενεργούν για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, ακόμη και εάν δεν υπάρχει προηγούμενη ποινική καταδίκη, επικαλούμενα λόγους πρόληψης εφόσον αυτοί αφορούν συγκεκριμένα το εν λόγω πρόσωπο. Η Επιτροπή θα διευκρινίσει επίσης τις έννοιες «σοβαροί λόγοι δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας» και «επιτακτικοί λόγοι δημόσιας ασφάλειας».
Επίσης, με την ευκαιρία της μελλοντικής αναθεώρησης της οδηγίας 2004/38 για την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης, η Επιτροπή θα εξετάσει τα ελάχιστα όρια με τα οποία συνδέονται αυτές οι έννοιες.
Οι διευκρινίσεις αυτές θα περιληφθούν σε ανακοίνωση με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης.
