Της Νότας Χατζηαναστασίου
Το Τριώδιο έχει ήδη ανοίξει από τις 21 Φεβρουαρίου και το ταξίδι της σερπαντίνας και των κομφετί έχει ξεκινήσει στις περισσότερες πόλεις της χώρας μας. Απόκριες σημαίνει χρώμα, χαρά, διασκέδαση, χορός.
Η ετυμολογία της λέξης στα ελληνικά σημαίνει αποχή από το κρέας. Έτσι λοιπόν θα πρέπει για τις επόμενες εβδομάδες –όσο κρατάει το Τριώδιο- να απέχουμε από το κρέας, εκτός βέβαια από την Τσικνοπέμπτη όπου το κρέας επιβάλλεται λίγο πριν τη νηστεία του Πάσχα.
Η πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου λέγεται προφωνή και αυτό γιατί στα παλιά χρόνια κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας υπήρχε το έθιμο να προ-φωνάζουν, δηλαδή να διαλαλούν με κάθε τρόπο τον ερχομό της Αποκριάς.
Η δεύτερη εβδομάδα είναι η κρεατινή επειδή επιτρέπεται το κρέας και ακολουθεί η τυρινή, η εβδομάδα δηλαδή της τυροφαγίας, που προετοιμάζει τον ανθρώπινο οργανισμό για τη μεγάλη νηστεία που προηγείται του Πάσχα. Η Σαρακοστή είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια νηστεία, αφού κρατάει επτά ολόκληρες εβδομάδες.
Τις μέρες αυτές η Ελλάδα ντύνεται με τα τρελά χρώματα της Αποκριάς, βγαίνει στους δρόμους και χορεύει, επιστρατεύει το χιούμορ και τη φαντασία της για τις μασκαράτες και τις μεταμφιέσεις ξεφαντώνει κι εκτονώνεται, ενώ ο βασιλιάς καρνάβαλος περιμένει τη μεγάλη του παρέλαση.
Τι θα λέγατε λοιπόν να ταξιδέψουμε σήμερα σε κάποια καρναβάλια της Ελλάδας. Κάθε ένα έχει να επιδείξει και κάτι διαφορετικό. Εξάλλου οι απόκριες μας φέρνουν πιο κοντά στην παράδοση και στις ομορφιές αυτού του τόπου.
Το κυριότερο γνώρισμα της αποκριάτικης περιόδου είναι οι μεταμφιέσεις που συνηθίζονται σε όλη την Ελλάδα. Δεν έχετε λοιπόν παρά να πάρετε τους αγαπημένους σας και να μοιραστείτε μαζί τους στιγμές ανεμελιάς που όλοι μας τόσο πολύ έχουμε ανάγκη.
Το καρναβάλι της Πάτρας αν και δεν είναι τόσο γνωστό όσο κάποια άλλα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά καρναβάλια, συγκαταλέγεται στα κορυφαία της Ευρώπης και μάλιστα είναι το πολυπληθέστερο σε συμμετοχή μεταμφιεσμένων.
Ξεκίνησε περίπου πριν από 180 χρόνια και είχε μια ενδιαφέρουσα ιστορικά διαδρομή από το 1829 ως χοροί μπαλ-μασκέ στα σπίτια των ντόπιων, ενώ κάποια στιγμή από το 1870 και μετά οι ίδιοι άρχισαν να χρηματοδοτούν την κατασκευή καρναβαλικών αρμάτων και στη συνέχεια καθιερώθηκε και η παρέλαση.
Τα Μπουρμπούλια, ένα από τα πιο ιδιαίτερα έθιμα του Πατρινού Καρναβαλιού, καταξιώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και είναι μία ξεχωριστή και μοναδική εκδήλωση. Θεωρούνται μία από τις παλαιότερες εκδηλώσεις του και μάλιστα η ακριβής ημερομηνία έναρξής τους παραμένει άγνωστη.
Στα Μπουρμπούλια ακολουθώντας τις συναρπαστικές διαδρομές ενός ασταμάτητου χορού, άνθρωποι όλων των ηλικιών συναντιώνται έχοντας ως κοινό στόχο τη διάθεση για περιπέτεια και ξεφάντωμα. Όπως ίσως γνωρίζετε, στα Μπουρμπούλια οι γυναίκες διατηρούν την ανωνυμία τους κάτω από ένα μαύρο ντόμινο και μία μάσκα, ενώ οι άντρες διαλέγουν την ντάμα τους αγνοώντας την ταυτότητά της!
Το Πατρινό Καρναβάλι χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια από συνεχή αύξηση της συμμετοχής των καρναβαλιστών ενώ σε όλη την περίοδο της αποκριάς γίνονται πολλές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν χορούς παρελάσεις, το Παιχνίδι του Κρυμμένου Θησαυρού, το Καρναβάλι των Παιδιών που φέτος γίνεται την Κυριακή 6 Μαρτίου, τα μπουρμπούλια, εκθέσεις, αλλά και συναυλίες. Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται το τελευταίο Σαββατοκύριακο με τη νυχτερινή παρέλαση των πληρωμάτων το Σάββατο και την εντυπωσιακή μεγάλη Παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων την Κυριακή. Η αυλαία πέφτει στον μόλο του Αγίου Νικολάου με την παράδοση του Βασιλιά Καρνάβαλου στην πυρά καταμεσής της θάλασσας και τη ρίψη πυροτεχνημάτων.
Η ατμόσφαιρα όμως κεφιού και χαράς συνεχίζει να κρατάει τους Πατρινούς αλλά και τους επισκέπτες της πόλης στους δρόμους, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Καθαράς Δευτέρας.
Αν θέλετε να πάρετε περισσότερες πληροφορίες δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το www.carnivalpatras.gr
Στην όμορφη πόλη της Νάουσας τις μέρες της Αποκριάς διαδραματίζεται ένα από τα ωραιότερα και πιο ενδιαφέροντα έθιμα της χώρας.
Στη Νάουσα, η Αποκριά χαρακτηρίζεται και από τον αυθορμητισμό, τον ενθουσιασμό, τη φιλόξενη διάθεση των Ναουσαίων, τα χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία γλέντια τους, τα σατυρικά καρναβάλια.
Ιδιαίτερο και βασικότερο όμως στοιχείο είναι το έθιμο του Γιανίτσαρου και της Μπούλας. Ένα έθιμο με βαθιές ρίζες, που στο πέρασμα της μακραίωνης ιστορίας του ενσωμάτωσε στοιχεία της τοπικής παράδοσης και των ηρωικών αγώνων.
Στο έθιμο παίρνουν μέρος μόνον νεαροί άνδρες. Ο Γιανίτσαρος, ο περήφανος αυτός φουστανελοφόρος, με τα πολλά ασημικά στο στήθος και στη φουστανέλα, την μακριά «πάλα» (σπαθί) και τον κέρινο «πρόσωπο» είναι ο πρωταγωνιστής.
Η Μπούλα είναι ένας άνδρας που υποδύεται τη γυναίκα με φαρδιά φουστάνια και «πρόσωπο» στολισμένο με τούλια και λουλούδια. Τα παιδιά που προπορεύονται του μπουλουκιού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του δρώμενου, ενώ στο τέλος της πομπής βρίσκονται οι μουσικοί με τον ζουρνά και το νταούλι.
Το έθιμο ξεκινάει την πρώτη Κυριακή της Αποκριάς, συνεχίζεται τη Δευτέρα- τα μπουλούκια επισκέπτονται τα σπίτια των μελών τους και γλεντούν, επαναλαμβάνεται την Κυριακή της Αποκριάς όπου στην πλατεία Αλωνίων γίνεται μεγάλο γλέντι με παραδοσιακούς μεζέδες ενώ ρέει άφθονα το φημισμένο Ναουσαίϊκο κρασί.
Όταν ο Γιανίτσαρος είναι έτοιμος, θα τιναχτεί τρεις φορές στο παράθυρο του σπιτιού του και στη συνέχεια πηδά τρεις φορές στα δυό του πόδια. Είναι ο αποχαιρετισμός. Στην εξώπορτα θα κάνει τρεις φορές το σταυρό του και θα χαιρετίσει όλους όσοι ήρθαν να τον πάρουν. Πιασμένοι δυό-δυό θα πάνε να δουν τον επόμενο.
Η Μπούλα θα φιλήσει το χέρι όλων των ανθρώπων του σπιτιού και στη συνέχεια όλου του μπουλουκιού.
Είναι ιδιαίτερα συγκινητική η τελετή αποχαιρετισμού στο σπίτι και το καλωσόρισμα των μελών του μπουλουκιού.
Χωρίς να χορεύουν, φθάνουν κοντά στο μεσημέρι στο Δημαρχείο, όπου θα γίνει το προσκύνημα, θα πάρει δηλαδή ο αρχηγός την άδεια από τον Δήμαρχο να τελεστεί το έθιμο, να γυρίσουν χορεύοντας τους δρόμους της πόλης. Εκτός από τη Μπούλα που υποκλίνεται οι Γιανίτσαροι θα γείρουν πίσω το κορμί τους και θα τινάξουν αγέρωχα το στήθος τους. Μόλις δοθεί η άδεια θα βγάλουν τις πάλες από τα θηκάρια και θα αρχίσουν οι καθορισμένες από την παράδοση πατινάδες από μαχαλά σε μαχαλά, σε καθορισμένο δρομολόγιο.
Στις πλατείες της πόλης θα χορέψουν κυκλικούς χορούς, ενώ το απόγευμα θα φθάσουν στην πλατεία Αλωνίων όπου θα βγάλουν τον «πρόσωπο» και θα ενωθούν μαζί με τον κόσμο για να χορέψουν.
Το έθιμο επαναλαμβάνεται την Κυριακή της Αποκριάς, και συνεχίζεται την καθαρή Δευτέρα χωρίς τους «πρόσωπους» ακολουθώντας όμως το ίδιο δρομολόγιο. Ένα έθιμο που σίγουρα δεν θα πρέπει να το χάσετε! Αξίζει να το ζήσετε από κοντά!
Ένα από τα ωραιότερα καρναβάλια της χώρας είναι και το καρναβάλι του Ρεθύμνου στην Κρήτη. Η πόλη μεταμορφώνεται, οι νέοι ξεχύνονται στους δρόμους με διάθεση για πειράγματα. Γέλια χοροί, μουσική και η καρδιά της Κρήτης αυτές τις μέρες της Αποκριάς χτυπά στο Ρέθυμνο. Στο όμορφο Αναγεννησιακό Ρέθυμνο, χρονολογούνται ήδη από το 1914 τα πρώτα στοιχεία χιουμοριστικών εκδηλώσεων.
Απόκριες μιας άλλης εποχής, που έχει αφήσει το νοσταλγικό της άρωμα διάχυτο να μοσχοβολά ακόμη, με χορούς ρομαντικούς και τους Ρεθεμνιώτες να υποδέχονται «την Αυτού Εξοχότητα τον Βασιλέα Καρνάβαλο».
Το Ρεθεμνιώτικο καρναβάλι δεν είναι απλά μία ακόμη γιορτή. Είναι ένα όμορφο κομμάτι της ζωής της πόλης. Είναι το χθες και το σήμερα που κάνουν καντάδα στα σοκάκια της παλιάς πόλης, είναι ο θησαυρός που τον ψάχνουν σε όλες τις γωνιές του Ρεθύμνου, είναι οι ώρες που περνούν κατασκευάζοντας άρματα και στολές, είναι η παρέα που ενώνει τους κατοίκους του Ρεθύμνου.
Το καρναβαλικό πρόγραμμα περιλαμβάνει Κυνήγι Θησαυρού στα δρομάκια της πόλης, χορούς των ομάδων του καρναβαλιού, νυχτερινές παρελάσεις αλλά και κρητικές καντάδες και κρητικά γλέντια, ενώ η Μεγάλη Παρέλαση θα γίνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς 13 Μαρτίου, και θα ξεκινήσει στις 2 μετά το μεσημέρι από τον κόμβο Θεοτοκοπούλου.
Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται με την καύση του βασιλιά καρνάβαλου στην παραλία της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου το βράδυ, ενώ το γλέντι και το ξεφάντωμα στην πόλη συνεχίζεται μέχρι πρωίας, φέτος με τη συναυλία της Γεωργίας Νταγάκη.
Την επόμενη μέρα, την Καθαρά Δευτέρα, γίνεται το καθιερωμένο πέταγμα χαρταετού, αλλά και παρουσίαση δρώμενων και παραδοσιακών χορών από όλη την Ελλάδα στην πλατεία Μικρασιατών, ενώ αναβίωση εθίμων γίνεται σε διάφορα χωριά του Ρεθύμνου.
Όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε για να παρακολουθήσετε το ρεθεμνιώτικο καρναβάλι θα τις πάρετε από το site του: www.rethimnocarnival.gr
Το Ξανθιώτικο καρναβάλι είναι από τα παλαιότερα καρναβάλια της χώρας. Οι Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές-Καρναβάλι της Ξάνθης πραγματοποιούνται ανελλιπώς από το 1966, προβάλλοντας την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Εδώ διοργανώνεται το μεγαλύτερο καρναβάλι της Βόρειας Ελλάδας. Επώνυμοι καλλιτέχνες, ξένα και ντόπια λαογραφικά συγκροτήματα, δίνουν το παρόν στην κεντρική πλατεία της πόλης, με τη συνοδεία παραδοσιακών οργάνων, απρόσμενα δρώμενα, εικαστικά, θεατρικά, χορευτικά, μουσικά, ένα υπέροχο καρναβαλικό πανηγύρι που κορυφώνεται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, με την ανεπανάληπτη παρέλαση αρμάτων και καρναβαλιστών η οποία καταλήγει σε ένα ξέφρενο πάρτι.
Τα μπαράκια της πόλης και τα όμορφα δρομάκια της Παλιάς Πόλης υποδέχονται αυτές τις μέρες χιλιάδες κόσμου από όλες τις γύρω περιοχές για ένα υπέροχο γλέντι κεφιού και χαράς.
Κορυφαία στιγμή των Εορτών η Μεγάλη Καρναβαλική Παρέλαση. Άρματα και χιλιάδες καρναβαλιστές θα ξεχυθούν στους δρόμους της πόλης, με χρώματα και μουσικές να συνοδεύουν τον βασιλιά Καρνάβαλο.
Με τη δύση του ήλιου, το Ξανθιώτικο έθιμο το Κάψιμο του Τζάρου θα γίνει στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου, μέσα σε μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα με πυροτεχνήματα, όπου ο δήμαρχος της πόλης θα αποχαιρετίσει τις φετινές Θρακικές Λαογραφικές Εορτές- Ξανθιώτικο Καρναβάλι, καλωσορίζοντας τις επόμενες…
Ο «Τζάρος» ή «Τζάρους» ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, το οποίο ήταν τοποθετημένο πάνω σε έναν σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν στο κέντρο μιας αλάνας, για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο στον ομώνυμο συνοικισμό που βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου της Ξάνθης.
Για περισσότερες πληροφορίες σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων μπορείτε να επισκεφθείτε το www.carnivalofxanthi.gr.
