Του Νίνου Φένεκ Μικελίδη
**** Dheepan
Γαλλία, 2015. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ζακ Οντιάρ. Ηθοποιοί: Ζεζουθαζάν Αντονιθαζάν, Καλεασβάρι Σρινιβαζάν, Κλοντίν Βινασιθαμπί. 109΄
Οι μετανάστες και τα προβλήματά τους είναι στο επίκεντρο της βραβευμένης με το Χρυσό Φοίνικα των Κανών ταινίας «Dheepan» του Ζακ Οντιάρ («Σώμα με σώμα», «Προφήτης»). Ο Ντίπαν του τίτλου είναι ένας πρώην αντάρτης στον εμφύλιο πόλεμο της Σρι Λάνκα που, μετά την κατατρόπωση του συντάγματός του και τη δολοφονία της οικογένειάς του, εγκαταλείπει την σπαραγμένη από τον πόλεμο πατρίδα του για να πάει στη Γαλλία, παίρνοντας μαζί του δυο άγνωστά του πρόσωπα (μια γυναίκα και ένα 10χρονο κοριτσάκι), που τα παρουσιάζει ως οικογένειά του, για να μπορέσει να γίνει αποδεκτός ως πολιτικός πρόσφυγας στη χώρα.
Θα μεταφερθεί μαζί με την «οικογένειά» του σε μια μικρή πόλη για να δουλέψει επιστάτης σε μια πολυκατοικία, τμήμα ενός οικισμού όπου ζουν μετανάστες αλλά και νεαροί Γάλλοι μπλεγμένοι σε συμμορίες διακίνησης ναρκωτικών. Η κάμερα του Οντιάρ καταγράφει με λεπτομέρεια και οξυδέρκεια τις αντιδράσεις των τριών προσώπων που ο πόλεμος και η φτώχια έφερε κοντά. Αν και αυτά αρχικά αρνούνται να συνεργαστούν, με το καθένα να θέλει ν’ ακολουθήσει το δικό του δρόμο (η γυναίκα θέλει να πάει στην Αγγλία σε συγγενικό πρόσωπο), οι καθημερινές ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στις σχέσεις τους με τη γύρω – συχνά εχθρική – κοινότητα, τους φέρνουν σταδιακά κοντύτερα τον ένα στον άλλο.
Στο επίκεντρο, βέβαια, είναι ο Ντίπαν με τα προσωπικά του προβλήματα και τις προσπάθειές του να ξεπεράσει τα ψυχικά του τραύματα, για να μπορέσει, τώρα στη Γαλλία, να φτιάξει ένα δικό του σπίτι, με μια «δική» του οικογένεια, μακριά από τον πόλεμο και τις καταστροφές του. Αν και, ο πόλεμος τελικά μεταφέρεται κι εδώ, μέσα από τη σύγκρουσή του με τις τοπικές συμμορίες, που τον αναγκάζουν, για άλλη μια φορά, να έρθει αντιμέτωπος με τη βία. Με ξεχωριστή δύναμη, με λυρισμό αν και χωρίς εξάρσεις, χρησιμοποιώντας με μέτρο το μελόδραμα αλλά και το θρίλερ, από το οποίο δεν λείπει και η κοινωνική κριτική, ο Οντιάρ εστιάζει την κάμερά του στον Ντίπαν, προτιμώντας να καταγράψει τον εσωτερικό αγώνα του με τους δαίμονές του παρά να στραφεί στη χρήση μιας υπερβολικής ωμότητας. Με τον Ζεζουθασάν Αντονιθαζάν (πρώην παιδί-στρατιώτη σε αντάρτικη ομάδα τη Σρι Λάνκα, που διέφυγε στη Γαλλία, στη δεκαετία του ’80, όπου διέπρεψε ως συγγραφέας μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων), να αντλεί από τις εμπειρίες του για το ρόλο του Ντίπαν (πρώτου του κινηματογραφική εμφάνιση) για να φτιάξει την πράγματι εξαιρετική αυτή, συγκρατημένη, ερμηνεία του.
*** Το παραμύθι των παραμυθιών
Il racconto dei racconti/Tale of |Tales. Ιταλία, 2015. Σκηνοθεσία: Ματέο Γκαρόνε. Σενάριο: Ματέο Γκαρόνε, Τζιαμπατίστα Μπαζίλε, Εντοάρντο Αλμπινάτι. Ηθοποιοί: Σάλμα Χάγιεκ, Βενσάν Κασέλ, Τόμπι Τζόουνς, Τζον Σι Ράιλι. 125΄
Σ’ ένα πανέμορφο ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας και του παραμυθιού μας μεταφέρει στην αγγλόφωνη ταινία του, «Το παραμύθι των παραμυθιών», που πρωτοείδαμε στο φεστιβάλ των Κανών, ο Ιταλός σκηνοθέτης Ματέο Γκαρόνε («Γομόρα», «Πρώτη αγάπη»). Με βάση τα γραμμένα στον 17ο αιώνα παραμύθια από τον Ιταλό συγγραφέα Τζιαμπατίστα Μπαζίλε, ο Γκαρόνε αφηγείται, μέσα από ένα παράλληλο μοντάζ και με ωραίο ρυθμό, τις φανταστικές περιπέτειες και τις δοκιμασίες των βασικών ηρώων του, ανατρέποντας συχνά την πορεία των παραμυθιών όπως τη γνωρίζουμε ή και όπως τη φανταζόμαστε.
Με εξαιρετικά, φανταστικά ντεκόρ, που μοιάζουν συχνά να βγήκαν από πίνακες του Ντουανιέ Ρουσό (η έξοχη φωτογραφία είναι του Πολωνού Πίτερ Σουτζίσκι), και που, ορισμένες φορές φέρνουν στο νου τις ταινίες του Γουές Αντερσον, με θαυμάσια, υποβλητική μουσική από τον ελληνικής καταγωγής, βραβευμένο με Οσκαρ, Γάλλο συνθέτη Αλεξάντρ Ντεπλά και με εξαίρετες ερμηνείες από ένα διεθνές καστ (Σέλμα Χάγιεκ, Βενσάν Κασέλ, Τόμπι Τζόουνς, Χέιλι Καρμάικλ, Τζον Ράιλι, κ.ά.), ο Γκαρόνε έφτιαξε μια διανθισμένη με λυρισμό και χιούμορ ταινία που κινείται ανάμεσα στην αχαλίνωτη φαντασία και (συχνά) τον τρόμο. «Αυτό που με τράβηξε στις ιστορίες αυτές», ανάφερε στη συνέντευξη τύπου στις Κάνες, ο σκηνοθέτης, «είναι η ομορφιά των χαρακτήρων, ο εικαστικό τους πλούτος, η πρωτοτυπία των ιστοριών. Ο Μπαζίλε καταγράφει ένα κόσμο που αναμιγνύει την πραγματικότητα με τη φαντασία, την κωμωδία με την τραγωδία, το θείο με την εσχατολογία. Είναι κάτι που γνωρίζω. Ακόμη, μερικά από τα θέματα των ιστοριών αυτών είναι πολύ επίκαιρα.»
*** Τέλος διαδρομής
The End of the Tour. ΗΠΑ, 2015. Σκηνοθεσία: Τζέιμς Πένσολτ. Σενάριο: Ντόναλντ Μαργκούλις. Ηθοποιοί: Τζέισον Σίγκελ, Τζέσι Αϊζενμπεργκ, Αννα Τσιούμλσκι. 106΄
Την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, διανθισμένη με χιούμορ, συζήτηση, που έγινε στη διάρκεια ενός πενθήμερου ταξιδιού, ανάμεσα σε δυο συγγραφείς παρουσιάζει στην ταινία του αυτή ο Τζέιμς Πένσολτ (σκηνοθέτης του The Spectacular Now): από τη μια, ο Ντέιβιντ Λίπσκι (έξοχος στο ρόλο ο γνωστός μας από την απολαυστική τηλεοπτική σειρά How I Met Your Mother,Τζέσι Αϊζενμπεργκ), πρωτόβγαλτος τότε δημοσιογράφος του περιοδικού Rolling Stone (που αργότερα θα γράψει το βιβλίο Although Of Course You End Up Becoming Yourself, στο οποίο στηρίζεται η ταινία) και από την άλλη ο 34χρονος συγγραφέας Ντέι Φόστερ Γουάλας (πραγματική έκπληξη ο Τζέισον Σίγκελ), που έγινε ροκ σταρ της λογοτεχνίας με το βιβλίο του «Αυτό εδώ είναι νερό». Ένα απολαυστικό, σκηνοθετημένη με ξεχωριστή χάρη και άνεση, ρόουντ μούβι (με αυτοκίνητο, τρένο και αεροπλάνο), που μέσα από τις συζητήσεις, τα αστεία και τα σχόλια για την τέχνη και τη ζωή (με ένα πολύ ωραίο σενάριο του θεατρικού συγγραφέα Ντόναλντ Μαργκούλις), αρχίζουν να βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια οι πολύπλευροι χαρακτήρες των δυο αντρών.
