Της Ζωής Τόλη
Το «Δες το θετικό + μωρό», μία από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις stand up comedy της περσινής σεζόν, επιστρέφει στο θέατρο «Ακροπόλ» κάθε Κυριακή μέχρι και τις 5 Φεβρουαρίου.
Ο Λάμπρος Φισφής, στην προσπάθειά του να βρει τις θετικές στιγμές της ζωής μας, υπεραναλύει τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας, βάζει στο μικροσκόπιο τα ασήμαντα πράγματα που μας ενοχλούν, αυτοσαρκάζει τις αδυναμίες του και καυτηριάζει οτιδήποτε συνωμοτεί εναντίον της ευτυχίας μας. Φέτος μας μυεί και στον κόσμο της πατρότητας, με νέα κείμενα για τις εμπειρίες ενός νέου πατέρα.
Το moto της δουλειάς του μπορεί να είναι το εξής: αν ψάχνετε το νόημα της ζωής, αυτή η παράσταση δεν είναι για σας, αν θέλετε να περάσετε ένα βράδυ γελώντας, αυτή η παράσταση είναι για σας. Ακούγεται απλό, αλλά έχει βάθος και δείχνει πόσο σπουδαίο και καταλυτικό είναι το κωμικό στοιχείο ειδικά στις μέρες μας.
Το stand up είναι ένα είδος κωμωδίας, μια τέχνη με πολλές ιδιαιτερότητες, δυσκολίες και απαράβατους κανόνες. Για παράδειγμα, ο καλλιτέχνης γράφει μόνος του τα κείμενα, δεν «κλέβει» αστεία άλλων κωμικών και δεν υποδύεται κάποιο ρόλο. Στην Ελλάδα το έφερε η Λουκία Ρικάκη που λειτουργούσε το comedy club «Νύχτες κωμωδίας} τη δεκαετία του ’90.
Στο «Δες το θετικό + μωρό» ο Λάμπρος Φισφής μάς δείχνει πως η stand up comedy είναι η τέχνη τού να κάνεις τους ανθρώπους να γελάνε αβίαστα, από εφήβους μέχρι παππούδες, ενθαρρύνοντας το λεκτικό παιχνίδι και που υπόσχεται να κάνει το κοινό να γελάει έξι με οχτώ φορές κάθε λεπτό. Αυτό βέβαια είναι πολύ δύσκολο, γιατί η σκηνή είναι άδεια από σκηνικά, κοστούμια, μπαλέτο ή ορχήστρα και πρέπει ο κωμικός να κρατήσει το ενδιαφέρον του κόσμου.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να κρατηθεί ένα συνεχές επίπεδο ευθυμίας και χαράς, γι’ αυτό χρησιμοποιεί το σώμα του, τη φωνή του και τη φαντασία του. Δεν ασχολείται με την πολιτική ή τα σεξουαλικά, εμπνέεται από την καθημερινότητα, προσπαθώντας να βρει κάτι κωμικό ακόμα και σ’ αυτά που είναι ή φαίνονται σοβαρά. Κοπιάζει να επινοεί καινούργιες μεθόδους, να σκαρφίζεται πρωτότυπες καταστάσεις, με δυο λόγια ανακαλύπτει ξανά τον εαυτό του μελετώντας τις λεπτομέρειες σε βάθος και σε πλάτος.
Η «μοναξιά» τού να είσαι όρθιος στη σκηνή για μιάμιση ώρα γλυκαίνει επειδή το ελληνικό κοινό, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, είναι εκδηλωτικό και πληθωρικό. Αν του αρέσει ένα αστείο, θα γελάσει ανοιχτόκαρδα, θα αρχίσει να χτυπιέται, είναι θερμό (κοινό) γεμάτο γενναιοδωρία. Αυτό βέβαια έχει να κάνει και με την ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, που είναι πιο χαλαρός απ’ ό,τι άλλοι λαοί. Στην Ολλανδία, λόγου χάρη, όπου δούλεψε ο Λάμπρος Φισφής, αν τους άρεσε ένα αστείο απλώς χαμογελούσαν, αν δεν τους άρεσε τον κοίταζαν μέχρι να κλάψει (σημειώνει με τον ιδιαίτερο αυτοσαρκαστικό του τρόπο). Ο Έλληνας σ’ αυτό που αντιδρά και ενοχλείται είναι με τον αυτοσαρκασμό, δηλαδή δεν γελά με τα αστεία που τον αφορούν.
Πάντως, πετυχημένη παράσταση κωμωδίας χωρίς εμπνευσμένο κείμενο, ταλέντο, εκφραστική ποικιλία, σκηνική εγρήγορση, λεκτική ετοιμολογία, ταχύτητα αντίληψης των ορίων της stand up πάνω στο σανίδι δεν υπάρχει. Η αφοσίωση στο αντικείμενο της δουλειάς του φαίνεται και είναι αδιαμφισβήτητο όπλο γι’ αυτό το λαϊκό είδος διασκέδασης. Απόδειξη πως φέτος μεταφέρθηκε σε μεγάλο θέατρο («Ακροπόλ»), φυσικό επακόλουθο της αξίας του πρωταγωνιστή/ενορχηστρωτή της παρουσίασης της ψυχαγωγικής αυτής εκδήλωσης.
Η ενέργεια του Φισφή είναι θετική και εποικοδομητική, γιατί καταφέρνει μ’ αυτή την κατάφαση απέναντι σε κάθε υγιές και ευχάριστο να εξασφαλίζεται ένας βαθύς εσωτερικός διάλογος στους θεατές, με ευοίωνες επιδράσεις, στον υπερθετικό βαθμό. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε την άποψη του κωμικού μας πως η αγαπημένη του στιγμή στην παράσταση είναι εκεί που όλο το κοινό είναι μια παρέα και ότι υπάρχει η αίσθηση ότι είσαι στο σαλόνι και όχι στο θέατρο. Το γεγονός ότι μοιράζεται και προσωπικά του δεδομένα χρήζει μελέτης. Αν δεν τηρηθεί ένας βαθμός αξιοπρέπειας, εύκολα το επίπεδο κατρακυλά προς το λαϊκίστικο και το ωφελιμιστικά χειριστικό.
Εκείνος όμως με σεβασμό και σύνεση φαίνεται να κρατά τις ισορροπίες χωρίς ίχνος επιθυμίας για εκμετάλλευση ή χρησιμοποίηση για διαφήμιση. Όλο αυτό εξασφαλίζει μια οικειότητα και ένα «δέσιμο» με τους θεατές ενισχύοντας δικαίως το fan club του.
Μην ξεχνάμε ότι η καθαρτική διάσταση του γέλιου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα φωτίζει, αφυπνίζει και παιδαγωγεί την κοινωνία όσο ίσως κανένα άλλο είδος. Και έχουμε όλοι τόση ανάγκη απ’ αυτό το φως όχι μόνο να μας οδηγεί, αλλά και να μας κάνει συμμετόχους σε μια διαρκή διαδικασία προβληματισμού απέναντι στα μεγάλα και ουσιώδη.
